Το Κέντρο Μελετών & Προώθησης Εθνικών Ιδεών Φ (Κέντρο Φ), θέλοντας να τιμήσει τα 80 Χρόνια από την εποποιΐα του 1940 (και σε συνέχεια της δράσης τιμής που οργάνωσε για τα 2.500 Χρόνια από τη Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας), συγκέντρωσε κείμενα τα οποία γράφτηκαν για αυτό τον σκοπό κατόπιν σχετικού καλέσματος τού Κέντρου Φ.
Σε πνεύμα επιστημονικής ελευθερίας, δίνονται στη δημοσιότητα για το ευρύ κοινό.
Γράφει ο Μακρυγιάννης Βασίλειος
28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ-ΝΑΖΙΣΜΟΥ
"O Xίτλερ έχει τσουβαλιάσει τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης, μόνο ο Έλληνας τσολιάς κυνηγά στην Κορυτσά τον Ιταλικό γίγαντα-Μουσολίνι". Λεζάντα σε γελοιογραφία της εποχής από την εφημερίδα Daily mail, που αποτυπώνει με χαρακτηριστική ακρίβεια το έπος των Ελλήνων του 1940 όταν όλη η Ευρώπη παραδίδονταν σχεδόν αμαχητί στις δυνάμεις του άξονα.
Συμπληρώνοντας φέτος 80 χρόνια από την εποποιία του <<ΟΧΙ>> των Ελλήνων στις δυνάμεις του Γ' Ράιχ και συγκεκριμένα στην φασιστική Ιταλία του δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι. Η Ελλάδα και ο ελληνικός στρατός κατάφεραν κάτι που μέχρι τότε έμοιαζε με θαύμα στα πρώτα χρόνια του β ' παγκοσμίου πολέμου, κατάφεραν να νικήσουν μια στρατιωτική υπερδύναμη της εποχής και να δώσουν το πρώτο συμμαχικό χτύπημα στις δυνάμεις του άξονα που μέχρι τότε μετρούσαν μόνο νίκες στα πεδία των μαχών.Η νίκη των Ελλήνων στα βουνά της Αλβανίας και το βροντερό και περήφανο <<ΟΧΙ>> του ελληνικού λαού στις δυνάμεις του φασισμού δημιούργησε ένα τεράστιο κύμμα θαυμασμού του πολιτισμένου κόσμου, αναπτερώνοντας τις ελπίδες των λαών της Ευρώπης που κινδύνευαν από την μπότα του ναζισμού και του φασισμού.
O δικτάτορας Μουσολίνι της Ιταλίας επιζητούσε την ευκαιρία για να μπεί στην τροχιά των μεγάλων εξελίξεων. Ο ζωτικός χώρος και οι πλουτοπαραγωγικές πηγές που αναζητούσε και η Ιταλία καθώς και η αναγνώριση από την παγκόσμια κοινότητα είχαν φέρει στην επικαιρότητα την κυριαρχία στη Μεσόγειο που ο Μουσολίνι θεωρούσε Ιταλική υπόθεση ("nave nostrum'') όπως ίσχυε στα χρόνια των Ρωμαίων. Στα πλαίσια αυτά εντάσσεται και ο πόλεμος κατά της αδύναμης Αιθιοπίας και η κατάκτηση της Αδδίς Αμπέμπα τον Οκτώβριο του 1935. Το 1938 ο Μουσολίνι στρέφει πια το ενδιαφέρον του στα Βαλκάνια όπου θεωρούσε πως το έδαφος ήταν πια πρόσφορο για δράση. Όταν ο Χίτλερ προσάρτησε τη Βοημία και τη Μοραβία ( 15 Μαρτίου 1939) χωρίς από ότι προκύπτει να ενημερώσει ο Μουσολίνι εισέβαλλε στην Αλβανία στις 7 Απριλίου 1939.
Αφετηρία των γεγονότων είναι ο Απρίλιος του 1939 όταν με την κατάληψη της Αλβανίας ο Μουσολίνι έκανε ηλίου ολοφάνερες τις προθέσεις του, απέναντι στην πατρίδα μας. Η χώρα μας μετά την μικρασιατική καταστροφή είχε αφοσιωθεί στην θεραπεία των τεράστιων προβλημάτων που είχαν ανακύψει τότε παραμελώντας την αμυντική της θωράκιση, αφού ήταν κοινή η πεποίθηση ότι μετά το αιματοκύλισμα του Μεγάλου πολέμου ( Α' Παγκοσμίου ) το ενδεχόμενο για κάποια νέα σύγκρουση θα ήταν απίθανο. Από το 1935 και την Ιταλική εισβολή στην Αιθιοπία η Ελλάδα όταν η ανησυχία άρχισε να σκιάζει τους διεθνείς ορίζοντες, άρχισε μια αξιόλογη προσπάθεια για την θωράκιση της άμυνας της δίνοντας βάρος στην οχύρωση, σε εξοπλισμούς, εκπαίδευση και οργάνωση. Η προσπάθεια οχύρωσης είχε στραφεί σχεδόν αποκλειστικά στη μεθόριο με την Βουλγαρία γιατί από κει φαίνονταν να υπάρχει απειλή, αφού η χώρα αυτή δεν είχε υπογράψει το Βαλκανικό σύμφωνο. Αντίθετα η απειλή από μόνη την Αλβανία θεωρούνταν σαν ουτοπία και η Ιταλία δεν θεωρούνταν άμεση απειλή αφού ίσχυε ακόμη το σύμφωνο φιλίας μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας του 1928. Όταν λοιπόν ήρθε η 28η Οκτωβρίου η Ελλάδα ήταν σχεδόν έτοιμη να αποκρούσει την Ιταλική επίθεση. Οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην επιτυχημένη αντιμετώπιση της Ιταλικής εισβολής ήταν το υψηλό ηθικό και η ομοψυχία των Ελλήνων, η καλή προπαρασκευή ολόκληρου του ελληνικού πολεμικού μηχανισμού της χώρας και τέλος η υποτίμηση από την Ιταλική ηγεσία του αντιπάλου της.
Ο Μουσολίνι που δεν μπορούσε να κρύψει την έκπληξή του για την ραγδαία εξέλιξη των επιχειρήσεων του γερμανικού στρατού, που μέσα στους πρώτους μήνες του 1940 κατακτούσε την μία μετά την άλλη τις χώρες της Ευρώπης, φοβούμενος ότι θα στερηθεί '' την δόξα '' του νικητή, κύρηξε στις 10 ιουνίου 1940 τον πόλεμο στη Γαλλία που ήδη ψυχοραγούσε μετά την αποχώρηση των Άγγλων από την Δουνκέρνη τον προηγούμενο μήνα. Από την άλλη μεριά δεν έπαψε να καθησυχάζει την Ελλάδα αλλά και να την κατηγορεί για φιλοαγγλική στάση. Οι ιταλικές προκλήσεις εναντίον της Ελλάδας έγιναν πιο δυναμικές και πιο έντονες από τότε που συνθηκολόγησε η Γαλλία στις 24 Ιουνίου. Τα καθημερινά προκλητικά δημοσιεύματα στον ιταλικό και αλβανικό τύπο ακολουθούσαν οι θερμές προσβολές ελληνικών πλοίων από αεροπλάνα στο Αιγαίο με αποκορύφωμα τον τορπιλισμό του εύδριμου του στόλου μας ''ΈΛΛΗ'' στο λιμάνι της Τήνου την μέρα που γιόρταζε η Μεγαλόχαρη.
Αρχές Οκτωβρίου οι ιταλικές στρατιές πλησίαζαν ολοένα και περισσότερο τα ελληνοαλβανικά σύνορα και οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου ήταν σχεδόν καθημερινές. Διαβλέποντας αυτή την απότομη επιδείνωση η Ελληνική κυβέρνηση είχε πάρει με μεγάλη μυστικότητα από την άνοιξη του 1940 μια σειρά νέων μέτρων, όπως ήταν η πρόσκληση εφέδρων για εκπαίδευση στα νέα όπλα, η μυστική επιστράτευση κρίσιμων ειδικοτήτων και η συμπλήρωση της δύναμης στρατηγείων και μονάδων στην κρίσιμη περιοχή των αλβανικών συνόρων. Τότε είχε συγκροτηθεί και το απόσπασμα Πίνδου.
Αφού λοιπόν το έδαφος είχε προετοιμαστεί κατάλληλα από τον Μουσολίνι, το μόνο που περίμεναν όλοι ήταν το πότε ο φασίστας δικτάτορας θα ξεκινούσε επίσημα πια τον πόλεμο εναντίον της Ελλάδας.
Ήταν σχεδόν τρεις τη νύχτα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, όταν ο Ιταλός πρεσβευτής στην Αθήνα Γκράτσι επέδωσε στον έλληνα πρωθυπουργό Μεταξά στο σπίτι του στην Κηφισιά, τελεσίγραφο της κυβέρνησής του, με το οποίο ζητούσε να επιτραπεί στον ιταλικό στρατό να καταλάβει ορισμένα στρατηγικά σημεία του ελληνικού εδάφους ως εγγύηση για την ουδετερότητα της Ελλάδας και την ασφάλεια της Ιταλίας, και αν τα ιταλικά στρατεύματα συναντούσαν αντίσταση αυτή θα κάμπτονταν με τα όπλα και η Ελληνική κυβέρνηση θα έφερνε την ευθύνη. Μέσα από την αφήγηση του ίδιου του Ιταλού πρεσβευτή Γκράτσι περιγράφεται λέξη πρός λέξη η στιγμή που ο Μεταξάς απάντησε αρνητικά στο απαράδεκτο και αισχρό ιταλικό τελεσίγραφο. ''ΟΧΙ, δεν μπορεί να γίνει λόγος για ελεύθερη διέλευση.'' Ο Γκράτσι λίγο παρακάτω στην αφήγησή του γράφει '' Εκείνη την στιγμή μίσησα το επάγγελμα μου... Υποκλίθηκα με βαθύτατο σεβασμό στον υπερήφανο γέροντα, που δεν δίστασε να διαλέξει τον δρόμο της θυσίας αντί για την ατίμωση, και έφυγα''.
Από εκείνη την στιγμή, τον λόγο έλαβε ο ελληνικός λαός και ο ένδοξος ελληνικός στρατός που κλήθηκαν να επικυρώσουν το μεγαλοπρεπέστατο ''ΟΧΙ'' στα πεδία των μαχών γράφοντας στα βιβλία της ιστορίας ένα σύγχρονο θαύμα και ένα στρατιωτικό έπος που σπάνια βρίσκεις όμοιό του. Οι έλληνες πολίτες και στρατιώτες δέχτηκαν με ενθουσιασμό το ''ΟΧΙ'' ενάντια στον ιταλικό επεκτατισμό και στόλισαν τα μπαλκόνια τους με γαλανόλευκες. Με κάθε μέσο οι έλληνες πολίτες έτρεχαν να παρουσιαστούν στις μονάδες τους αμέσως μόλις κηρύχθηκε η επιστράτευη στις 28 οκτωβρίου 1940. Κυριολεκτικά με το χαμόγελο στα χείλη οι Έλληνες στρατιώτες αναχωρούσαν για το μέτωπο και για το ραντεβού τους με την ιστορία. Η επιτυχέστατη έκβαση των μαχών Ελαιάς- Καλαμά και Πίνδου, η σωστή αμυντική στάση του ελληνικού στρατού το υψηλό φρόνημα και ο τεράστιος αγώνας των ελλήνων στρατιωτών και ακόμη και των Ηρωίδων των γυναικών της Ηπείρου που έκαναν και αυτές το δικό τους αγώνα για τον ανεφοδιασμό και την κάλυψη των αναγκών των ελλήνων στρατιωτών στα βουνά της Πίνδου οδήγησαν σε μια μεγαλειώδη νίκη που άλλαξε τους ρόλους του πολέμου και αμυνόμενοι Ελλάδα πέρασε πια στην αντεπίθεση. Χιλιάδες Ιταλοί στρατιώτες καθώς και πολλά λάφυρα των Ιταλών έπεσαν στα χέρια του ελληνικού στρατού που έκανε ένα τεράστιο θαύμα νικώντας μια υπερδύναμη της εποχής και συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι ο ελληνικός στρατός μέχρι τότε δεν είχε ξανα αντιμετωπίσει σύγχρονο στρατό με άρματα μάχης και πολεμική αεροπορία όπως ο ιταλικός.
Η Ιταλική επίθεση στόχευσε αρχικά την Ήπειρο και την Πίνδο. Τα σφάλματα που έκαναν οι Ιταλοί στη πρώτη φάση των επιχειρήσεων ήταν τραγικά στη Θεσπρωτία και στην Πίνδο. Στον παραλιακό τομέα ενώ διέσπασαν την ελληνική άμυνα προχωρόντας κάτω από τον Καλαμά αδράνησαν αντί να στραφούν προς τα αριστερά και να βγουν στα νότα της όγδοης ελληνικής μεραρχίας. Η ιταλική μεραρχία Τζούλια εφορμώντας προς την Πίνδο διέλυσε το απόσπασμα του Δαβάκη προχώρησε στη Σαμαρίνα πλησιάζοντας το Μέτσοβο. Ήταν όμως μόνοι και όταν άρχισαν να φτάνουν υπέρτερες ελληνικές δυνάμεις παγιδεύτηκε και άρχισε τον αγώνα για τη σωτηρία της. Στις 13 νοέμβρη 1940 ήταν πια ολοφάνερο ότι το σχέδιο των Ιταλών είχε ανατραπεί. Ολόκληρο σχεδόν το εθνικό έδαφος ήταν σε ελληνικά χέρια ενώ στο μέτωπο της δυτικής Μακεδονίας ο στρατός μας είχε προχωρήσει πέρα από τα σύνορα έτοιμος να ορμήσει προς Κορυτσά. Από την άλλη μέρα θα άλλαζαν οι ρόλοι των πρωταγωνιστών αυτού του δράματος. Στις 14 Νοεμβρίου αρχίζει η ελληνική αντεπίθεση. Ο ελληνικός στρατός γρήγορα πέταξε τον εχθρό έξω από τα σύνορα και άρχισε να προελαύνει στο έδαφος της βορείου Ηπείρου. Οι ελληνικές πόλεις η μια μετά την άλλη ελευθερώθηκαν με τους κατοίκους να υποδέχονται τους έλληνες στρατιώτες σαν ελευθερωτές και να πανηγυρίζουν. Το Ά Σώμα Στρατού στο νότιο τομέα κατέλαβε τους Άγιους Σαράντα, το Αργυρόκαστρο, το Δελβίνο και τη Χειμάρρα. Το ΄Β Σώμα Στρατού μετά την Πρεμέτη κατέλαβε την Κλεισούρα ενώ το ΄Γ Σώμα Στρατού στις 22 Νοέμβρη μπήκε στην Κορυτσά.
Η Τρίτη περίοδος του πολέμου από τις 7 Ιανουαρίου μέχρι τις 26 Μαρτίου 1941 περιλαμβάνει την κατάληψη της Κλεισούρας (10 Ιανουαρίου) καθώς και την Ιταλική εαρινή επίθεση (9 Μαρτίου) αλλά το Β' Σώμα Στρατού και άλλες δυνάμεις του στρατού μας ανάγκασαν τον Μουσολίνι να επιστρέψει στη Ρώμη πικραμένος, απογοητευμένος και ''κορόιδο''.
Ο Ελληνοιταλικός πόλεμος απέδειξε περίτρανα ότι ο Δαυίδ μπορεί να νικήσει τον Γολιάθ, ότι ένας περήφανος λαός μπορεί να νικήσει μια υπερσύγχρονη πολεμική μηχανή, ότι τα περήφανα ''ΟΧΙ'' είναι για τους πραγματικά μεγάλους. Από εκεί και πέρα όλος ο κόσμος δεν λέει πια ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες. (Τσώρτσιλ- Πρωθυπουργός της Βρετανίας).
Το έπος του 1940 είναι μια από τις πιο χρυσές σελίδες της ένδοξης ελληνικής ιστορίας και όλοι οι Έλληνες είμαστε διπλά υπερήφανοι για τον αγώνα και την θυσία των προγόνων μας για τα ιδανικά της ελευθερίας, της εθνικής υπερηφάνειας και της φιλοπατρίας. Η εξέλιξη της ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου απέδειξε ότι το σύνθημα ''Αέρα'' των ελλήνων στρατιωτών στα βουνά της Πίνδου σήμανε και την αρχή του τέλους του Γ' Ράιχ και των δυνάμεων του άξονα, καθώς η ήττα των Ιταλών και η ανάγκη για άμεση εμπλοκή της Γερμανίας εναντίον της Ελλάδας άλλαξε τα χρονοδιαγράμματα της επιχείρησης ''Μπαρμπαρόσα" , της γερμανικής δηλαδή επίθεσης εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης, γεγονός που έφερε τους γερμανούς αντιμέτωπους με τον ανίκητο ρωσικό χειμώνα χάνοντας την δυνατότητα πραγματοποίησης του κεραυνοβόλου πολέμου που επιθυμούσαν.
Η συμβολή των Ελλήνων και στο έπος του 1940 καθώς και στην αντίσταση εναντίον των Γερμανών στην κατοχή στην ήττα των δυνάμεων του άξονα στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν τεράστια γεγονός που παραδέχτηκαν όλοι οι τότε μεγάλοι ηγέτες της εποχής σε δηλώσεις τους.
Σήμερα οφείλουμε τεράστια ευγνωμοσύνη στους Ήρωες προγόνους μας γι αυτόν τον αγώνα και την θυσία τους για μια ελεύθερη και αδούλωτη πατρίδα.
Χρόνια μας πολλά λοιπόν .
ΖΗΤΩ Η 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940.
ΖΗΤΩ ΤΟ ''ΟΧΙ''.
Σημ: Με πληροφορίες από την εγκυκλοπαίδεια ''ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ'' Κ.ΠΑΠΑΡΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ ΤΟΜΟΣ 11 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ.
ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ.
