Μία νέα απειλή κατά του Πολιτισμού

 

Ελληνική σκέψη, Κλασικές σπουδές και Woke κουλτούρα

Γράφει ο Γ. Κουρκούτας

 

Προς περιθωριοποίηση οι αξίες της Ελληνικής σκέψεως

Τις τελευταίες δεκαετίες στον λεγόμενο Δυτικό κόσμο έχουν υποβαθμιστεί οι κλασικές σπουδές. Εξοβελίζονται από πολλές εστίες του Πνεύματος. Τα πανεπιστημιακά τμήματα που διδάσκουν Έλληνες και Λατίνους σοφούς (με παράλληλη ή όχι μελέτη και των ίδιων των κλασικών γλωσσών, δηλαδή τα αρχαία Ελληνικά και τα Λατινικά) έχουν μειωθεί, ενώ κυριαρχεί σε πολλούς η αντίληψη πως τέτοιο περιεχόμενο σπουδών δεν ενισχύει ούτε ευνοεί την επαγγελματική ανέλιξη των νέων του Δυτικού Κόσμου.

Και μαζί με αυτές τις σπουδές, τις κλασικές, έχουν δυσφημιστεί ή υποβαθμιστεί μαζί τους και όσες αξίες ξεκίνησαν στην Αρχαιότητα και διαμόρφωσαν τον Κόσμο στον οποίο ζούμε. Και αυτόν τον Κόσμο, λόγω τεχνολογικής και βιομηχανικής σύνδεσης, ακολουθούν και οι χώρες της Ασίας και της Αφρικής που εντάσσονται στον κύκλο των αναπτυσσόμενων χωρών. 

Και αυτή η υποβάθμιση έχει τις δικές της συνέπειες. Οδήγησε σε έναν άλλο δρόμο, στον οποίο στρέφεται μέρος της Ανθρωπότητος. Πολεμώντας κάποιες κλασικές αξίες, που επηρέασαν την σκέψη του Δυτικού ανθρώπου (που κάποτε ως δημιουργός ή επεξεργαστής αυτού του πνεύματος απλωνόταν στον Ελληνορωμαϊκό Κόσμο και, μετά, στα μέρη που αυτός επηρέασε. Ακόμη και την Λατινική Αμερική και την Ωκεανία) από την εποχή της Ρώμης έως σήμερα, ουσιαστικά ανοίχτηκε ο δρόμος για κάτι άλλο.

 

Κώδωνες αφύπνισης έχουν ήδη ηχήσει...

Αυτό το κάτι άλλο, στις πρώτες δεκαετίες του παρόντος αιώνος είναι η περίφημη  Woke Κουλτούρα στο επίπεδο των ιδεών και του πνεύματος. Κλασικά πλέον έργα συγχρόνων ερευνητών είχαν κυκλοφορήσει ήδη εδώ και χρόνια για να περιγράψουν την μεγάλη αυτή στροφή της προβολής Ιδεών της νέας αυτής Κουλτούρας.

Και αυτά λειτουργούν ως κώδωνες επισημάνσεως του κινδύνου, για όσους θέλουν να ακούσουν…..

Σε αυτά καταλέγουμε τα «Ποιος σκότωσε τον Όμηρο;» (του Αμερικανού Βίκτορ Ντέιβις Χάνσον),  «Η χρησιμότητα του άχρηστου» (του Ιταλού και προσφάτως θανόντος Νούτσιο Όρντινε),  «Η Μαύρη Αθηνά» (Μύθοι και πραγματικότητα ή οι παραποιήσεις του «Αφροκεντρισμού»), (της Αμερικανοεβραίας Ελληνίστριας Μαίρης Λέφκοβιτς) και «Οι αρχαιότεροι νεκροί λευκοί Ευρωπαίοι άνδρες  -και άλλες σκέψεις για την κλασική παιδεία» (του Αγγλοαμερικανού κλασικιστή Μπέρναρντ Νοξ).

Αυτά τα βιβλία τα αναφέρουμε ενδεικτικά, είναι μεταφρασμένα στα ελληνικά και κυκλοφορούν. Είναι χρήσιμα διότι εξηγούν πολλά και επεξηγούν και την ύπαρξη και το μέγεθος του προβλήματος.  

 

Ποια είναι αυτή η νέα «Κουλτούρα»;

Το «woke» κίνημα ή κουλτούρα (προφέρεται «γουόκ») δεν έχει καταχωρηθεί ακόμα στα ελληνικά λεξικά. Μένει να δούμε πώς το αποδίδουν ή το περιγράφουν άλλες πηγές, κυρίως το Διαδίκτυο. Σύμφωνα με έναν ορισμό, «woke είναι ένα αγγλικό επίθετο που σημαίνει επαγρύπνηση εναντίον φυλετικών προκαταλήψεων και διακρίσεων».

Πλέον, σύμφωνα με την γνωστή Βικιπαίδεια, ο όρος φέρεται «να έχει αρνητική χροιά στον δυτικό κόσμο, ενώ η κουλτούρα που προωθείται γύρω από τη συγκεκριμένη πολιτική κατηγορείται ως υπερβολική και πολλές φορές παραβιαστική ως προς την ελευθερία του λόγου». Θεωρείται από μερικούς και αυτό ως «τέκνο» του αμερικανικού τρόπου αντίληψης της νέας Αριστεράς (New Left).

Επίσης η woke κουλτούρα κατηγορείται ότι έχει χρησιμοποιηθεί από το σύστημα με σκοπό να προωθήσει νεοφιλελεύθερες πολιτικές, καμουφλαρισμένες με πολιτικές δικαιωματιστών και προώθησης διάφορων κοινωνικών ομάδων (όπως ΛΟΑΤΚΙ). Είναι εκφράσεις που παρατηρούμε πλέον και στην Ελλάδα, σε πολλούς χώρους. Κατά τους Γ. Καραμπελιά και Γ. Ρακκά (που έχουν ασχοληθεί με το θέμα σε βιβλίο τους και άρθρα τους) βασικός στόχος του όλου κινήματος είναι η καθολική αποδόμηση εννοιών και αξιών, όπως το έθνος, το φύλο και η φυλή. Και κοντά σε αυτά βρίσκονται και άλλες μικρότερες αξίες και απλές νοοτροπίες, που εμφανίζονται στις παραδοσιακές ή τις παραδοσιοκρατικές κοινωνίες.

 

Γιατί κατηγορείται η Ελληνική Αρχαιότητα;

Το κίνημα έχει βάλει στο στόχαστρο πρόσωπα και ιδέες του Δυτικού Κόσμου. Ανάμεσά τους και η Ελληνική αρχαιότητα. Και ως πηγή πνεύματος, αλλά και για τις επιδράσεις της μέχρι σήμερα.

Και αυτό διότι κατηγορούν την αρχαιότητα ως μια εποχή σκοταδισμού, διακρίσεων. Ως έναν πολιτιστικό χώρο που δεχόταν την υποβάθμιση μειονοτήτων, αλλά και της γυναίκας, αλλά δεχόταν και την ύπαρξη δουλείας που ήταν αντικείμενο εκμετάλλευσης από τις «κυρίαρχες τάξεις». Όλα αυτά βέβαια, όχι πλέον μέσα από την παλιά και «κλασική» μαρξιστική οπτική. Αλλά από μία Δυτική, απελευθερωμένη τακτική κριτικής και απόρριψης. Μέσω της Πολιτικής Ορθότητος που έχει επιβληθεί ως κυρίαρχος πολιτικός και κοινωνικός λόγος.

Είναι εύκολο μετά από αυτές τις κινήσεις αποδόμησης να θεωρήσουμε την Ελληνική αρχαιότητα (που για εμάς τους Έλληνες αλλά και για την πλειονότητα όσων ακολουθούν την Δυτική κουλτούρα είχε και έχει ξεχωριστή σημασία) άξια για περιφρόνηση ή για περιθωριοποίηση.

Η απαξίωση των αξιών που συγκρότησαν τον Δυτικό κόσμο και έχουν βάση τις ελληνικές σπουδές προχωρά. Όπου αποσιωπάται ή δεν διδάσκεται  η Ελληνική σκέψη και η σημασία της για την δημιουργία του σύγχρονου κόσμου, εμφανίζεται εδώ πια ένα κενό. Το κενό αυτό καταφέρνει η νέα κουλτούρα να το «καλύψει» χρησιμοποιώντας τα Πανεπιστήμια και τα ΜΜΕ, με ένα νέο φάσμα ιδεών. Το καλύπτει λοιπόν με το νέο φάσμα ιδεών και «αξιών» που πλέον έχουν το πεδίο ελεύθερο και τις πιθανές αντιδράσεις μειωμένες.

Αλλά το χτύπημα έχει και άλλη μορφή. Για αυτούς που βλέπουν τις σπουδές ως πεδίο οικονομικής προόδου η επιχειρηματολογία αλλάζει. Τι θα κερδίσεις σε μια εποχή με υλιστικά και τεχνοκρατικά κριτήρια αν μελετήσεις την αρχαία ελληνική σκέψη;

 

Η κλασική σκέψη στο περιθώριο της σημερινής Δυτικής κοινωνίας

Επομένως, είτε με τον έναν τρόπο, είτε με τον άλλον η αρχαία Ελληνική σκέψη, που για αιώνες στήριξε τον δυτικό πολιτισμό και διαμόρφωσε τις καλύτερες αξίες που γνωρίζουμε σήμερα (από την τέχνη και την λογοτεχνία έως την αρχιτεκτονική και τις επιστήμες) τίθεται στο περιθώριο. Ακόμη και σε χώρες με μεγάλη παράδοση στις κλασικές σπουδές, οι νέοι δεν πρέπει να σκέφτονται πλέον με βάση αυτόν τον τρόπο σκέψης. Με βάση αυτές τις αξίες που ύμνησαν ή δίδαξαν ο Όμηρος, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, οι αρχαίοι τραγωδοί. Η επίθεση κατευθύνεται αναποφευκτα και σε όσα πνευματικά έργα γονιμοποιήθηκαν από την κλασική σκέψη. Από τους Πατέρες του Χριστιανισμού έως κορυφαίους Λογοτέχνες των επομένων αιώνων.

Μια νέα κουλτούρα, βασισμένη στις «αξίες» του εικοστού πρώτου αιώνα, καλλιεργεί την Πολιτική Ορθότητα, που προωθεί η  Woke Κουλτούρα παντού. Αυτή η νέα κουλτούρα είναι το κατάλληλο όπλο για να μην μπορεί κανείς να επικαλεστεί τις κλασικές σπουδές. Αυτό το κατάφεραν σε πολλά επίπεδα. Προβάλλεται ως περιττή (που δεν συνδέεται με χρηματικές απολαβές) ή ως ρατσιστική η κλασική Αρχαιότητα κι έτσι εύκολα περιθωριοποιείται ή αποβάλλεται από τους σημερινούς χώρους του πνεύματος.

Ακόμη και η Ρώμη στοχοποιείται, από την οποία πήρανε τμήμα της κουλτούρας τους οι Δυτικοί, καθώς η ίδια ως πολιτισμός είναι «θυγατέρα» των Ελλήνων σοφών.

Έτσι ο άνθρωπος σήμερα, που μπορεί να διαθέτει ποσοτικά πιο πολλές γνώσεις σε σχέση με τους προγόνους του, είναι πιο ευάλωτος στις επιδράσεις που θα δεχθεί. Αναφέρομαι στις κυρίαρχες ιδεολογικές τάσεις και νοοτροπίες από τις δεξαμενές σκέψης που κυριαρχούν στον Δυτικό κόσμο και μπορούν να ερμηνεύσουν όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

 

Ο νέος αλλοιωμένος ανθρωπισμός θα επιβληθεί;

Ο άνθρωπος ξεχνά πλέον τον κλασικό ανθρωπισμό, που έχει δυσφημιστεί από τους μηχανισμούς της νέας αυτής κουλτούρας. Και έτσι, φτωχός σε ποιότητα σκέψεως και αντιλήψεως του Κόσμου και των ανθρώπων, κατευθύνεται σε ένα νέο είδος «ανθρωπισμού», τον μετα-ανθρωπισμό, όπου κυριαρχεί η επιβίωση με υλιστικά κριτήρια.

Όλα αυτά τα κρούσματα τα βλέπουμε, τα βιώνουμε ήδη στις δυτικές κοινωνίες (και στην ελληνική) και είναι αποτέλεσμα αυτής της νοοτροπίας που καλλιεργείται τις τελευταίες δεκαετίες. Και οδηγεί σε έναν κόσμο χρησιμοθηρίας και ωφελιμισμού…..

Ακόμη και οι κυβερνήσεις υποχωρούν, θέλοντας και μη. Για να επιβιώσουν, υπακούουν σε αυτήν την λογική. Και η πολιτική τους δράση, στις περισσότερες χώρες της Δύσης, βασίζεται στην υποβάθμιση των αξιών του Δυτικού πολιτισμού.

Τα όσα είδαμε πριν λίγα χρόνια με την καταστροφή αγαλμάτων και συμβόλων στον Δυτικό κόσμο από δήθεν εξεγερμένους νέους και φοιτητές σε δημόσιους χώρους, αλλά και σε Πανεπιστήμια είναι ακριβώς κρούσματα αυτής της νοοτροπίας.

 

Τα σύνδρομα ενοχής και τύψεων που κατατρύχουν τον Δυτικό κόσμο…..

Και βρήκανε κάποιοι κήρυκες της Woke Κουλτούρας εύκολα οπαδούς σε μια εποχή που η αποδόμηση του Δυτικού κόσμου με παλαιότερες μαρξιστικές οπτικές δεν μπορεί να περάσει. Και έρχεται μια άλλη, εσωτερική τακτική, μέσα στις ίδιες τις κοινωνίες με την αλλαγή του περιεχομένου των σπουδών και της οπτικής με την οποία βλέπουν τον κόσμο οι άνθρωποι της Δύσεως.

Μιας Δύσεως με φοβικά και ενοχικά σύνδρομα, που βλέπει τον πάλαι ποτέ «Τρίτο Κόσμο» να εξαπλώνεται πληθυσμιακά και να μετακινείται στα μέρη της. Πρέπει, κατά την Woke Κουλτούρα, ο Δυτικός κόσμος να αισθανθεί τύψεις για τους αιώνες αποικιοκρατίας και απρεπούς συμπεριφοράς προς τους λαούς αυτούς (σε Ασία, Αφρική, Ωκεανία). Τους οποίους αιώνες του παρελθόντος θεωρούν ως δημιούργημα, ως παιδί μιας παλαιάς πνευματικής παραδόσεως, που με σοφιστείες ανάγεται στην αρχαία Ελληνική (και Ρωμαϊκή συνεπώς) σκέψη και παράδοση πολιτισμού.

Ο Δυτικός πολιτικός κόσμος, πέρα από την αδυναμία του να επιστρέψει στις αξίες και την σκέψη της αρχαιότητας που πάντα τού έδινε λύσεις και διεύρυνε τους ορίζοντές του, είναι αδύνατον να αμυνθεί. Αδυνατεί να αντισταθεί σε ένα τέτοιο κύμα, όταν εσωτερικά αποδέχεται την «ενοχή» του και οι «τύψεις» τον εμποδίζουν να αντιπροτείνει κάτι υγιές.

Συν τοις άλλοις, αυτό το πλέγμα ενοχών και τύψεων το προβάλλουν ή καλλιεργούν και πλήθος «διανοουμένων» της Δύσεως, που για την συμβολή τους αυτή εισπράττουν την επιδοκιμασία (αλλά και την χρηματική ή υλιστική επιβράβευση) των οπαδών (φανερών ή μη) της Woke Κουλτούρας.

 

Η ευθύνη πλέον σε εμάς….

Τώρα, όμως, ας στραφούμε προς εμάς, που πιστεύουμε ότι η αρχαία Ελληνική σκέψη έχει αξία και δύναμη σε κάθε εποχή. Και την κρίνουμε απαραίτητη και σε εποχή πνιγμένη μέσα σε υλικοτεχνικές «αξίες» και χρησιμοθηρικές νοοτροπίες. Μέσα σε όλα αυτά που προωθεί, όπως αναφέραμε, η Woke Κουλτούρα.

Θα πορευτούμε στον 21^ο αιώνα με τόσο φτωχές πνευματικές αποσκευές; Με την απομάκρυνση από τον λόγο και την σκέψη κάποιων σοφών, που η ιστορική μοίρα έφερε να είναι και οι πνευματικοί και οι βιολογικοί μας πρόγονοι; Και, μάλιστα, σε μία εποχή που οι τεχνολογικές δυνατότητες (βλέπε όλες τις εφαρμογές του Διαδικτύου) επιτρέπουν την εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε κείμενα και αξίες με διαχρονική σημασία και δύναμη για τον Άνθρωπο και τον Πολιτισμό του;

Θα απομακρυνθούμε από την Κλασική κουλτούρα, άβουλοι και μοιραίοι, θα αδιαφορήσουμε για την αρχαία Ελληνική σκέψη, επειδή δεν έχουμε το θάρρος (ως κοινωνία, ως φορείς, ως άτομα) να φρενάρουμε την απειλή που λέγεται Woke Κουλτούρα.

Η απάντηση ανήκει σε εμάς.

Είναι δική μας, ως Ελλήνων και ως Ευρωπαίων, ως μελών του Δυτικού Πολιτισμού… Αλλά δικές μας είναι και οι ευθύνες προς το παρελθόν και το μέλλον του Πολιτισμού και των Αξιών που μας συνόδευαν αιώνες….

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Καραμπελιάς Γιώργος (επιμέλεια), «WOKE: Η καθολική αποδόμηση: έθνος-φύλο-φυλή», Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2023

Lefkowitz R. Mary Μάθημα ιστορίας -Μια φυλετική Οδύσσεια, Εκδόσεις Ενάλιος, Αθήνα 2010

Ordine Nuccio, Τρία βιβλία από τις εκδόσεις Άγρα 1.Η χρησιμότητα του άχρηστου, 2.Η χρησιμότητα των άχρηστων γνώσεων, και 3.Οι κλαστικοί στη ζωή μας (Μία ιδανική βιβλιοθήκη)

Hanson Victor-Davis, Ποιος σκότωσε τον Όμηρο;-Ο θάνατος της κλασικής παιδείας και η αποκατάσταση της Ελληνικής Σοφίας, Εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα 1999

Knox Bernard, Οι αρχαιότεροι νεκροί λευκοί Ευρωπαίοι άνδρες (και άλλες σκέψεις για την κλασική παιδεία, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2005

 

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

Φιλόλογος- συγγραφέας

 

Σημείωση "φ": Υπεύθυνος για το άρθρο είναι αποκλειστικά ο αρθρογράφος. Οι θέσεις του είναι προσωπικές και τίθενται σε δημόσιο διάλογο σε πνεύμα ελευθερίας.