Γράφει ο Θεοχάρης Σιώζος
To παρόν κείμενο γράφεται έξι μήνες περίπου μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία και σκοπός του είναι να αναλυθεί η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (εφ’ εξής Ε.Ε.) στη ρωσική επίθεση (η ερώτηση τις ήρξατο χειρών αδίκων για την κατάσταση στην Ουκρανία δε θα μας απασχολήσει στο παρόν κείμενο). Μετά από τόσο καιρό έχει καταστεί διαυγής η στρατηγική της Ε.Ε., έχουμε αρχίσει ήδη να βιώνουμε τις επιπτώσεις των επιλογών της Ε.Ε., και όπως προβλέπεται από επίσημα χείλη οι τελευταίες θα ενταθούν τον ερχόμενο χειμώνα.
Για αρχή, θα μας απασχολήσουν κάποιες παλαιότερες επιλογές της Ε.Ε., και ειδικότερα από το έτος 2015. Τότε συναποφασίζεται να δρομολογηθεί η δημιουργία ενός νέου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης, ο οποίος θα συνδέει απ’ ευθείας τη Ρωσία με τη Γερμανία. Ο γνωστός πλέον Nord Stream 2. Ένα έτος νωρίτερα όμως, το 2014, είχε προηγηθεί η προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία. Οι Ευρωπαίοι, και κυρίως οι Γερμανοί, επέμεναν πως το εν θέματι έργο είχε μόνο οικονομική σημασία (βελτιστοποίηση – αύξηση μεταφοράς φ.α. από τη Ρωσία στην Ευρώπη) και δε δίστασαν να συμβληθούν με ένα κράτος το οποίο το προηγούμενο έτος είχε βιαίως αποσπάσει ένα κομμάτι από τη γείτονα χώρα του.
Η επίθεση της Ρωσίας στη Ουκρανία έπιασε την Ευρώπη στον ύπνο. Η πιο χαρακτηριστική, μεταξύ άλλων, και αντιπροσωπευτική δήλωση είναι αυτή της Αυστριακής Υπουργού επί Ευρωπαϊκών Θεμάτων και του Συντάγματος, K. Edstadler, σε συνέντευξη κατά τη διάρκεια του Φόρουμ των Δελφών: «… και για να είμαι ειλικρινής, ούτε εγώ ούτε οποιοσδήποτε άλλος στην Ευρώπη πίστευε ότι θα υπήρχε πόλεμος στη διάρκεια της ζωή μας. Ήμασταν προετοιμασμένοι για ζητήματα κυβερνοασφαλείας, για διάχυση ψευδών πληροφοριών, που μπορούν να προκαλέσουν τεράστια προβλήματα στον πολιτισμό μας, αλλά δεν ήμασταν προετοιμασμένοι να δούμε όσα βλέπουμε.» Οι πολιτικοί ταγοί της Ε.Ε. αδυνατούσαν να πιστέψουν ότι μετά την προσάρτηση της Κριμαίας «θα έβλεπαν πόλεμο», και όχι μόνο δεν κατεβλήθησαν προσπάθειες να απεξαρτήσουν την ενεργειακή του πολιτική από τη Ρωσία, αλλά επξέτειναν την ήδη υπάρχουσα συνεργασία. Η τόσο προνοητική πολιτική ελίτ, η οποία αναγκάστηκε να ακυρώσει τον αγωγό Nord Stream 2 πριν καν λειτουργήσει, η οποία αδυνατούσε να διαγνώσει την ύπαρξη ενός «εξωτερικού εχθρού», μας ενημερώνει πως δεν ήταν προετοιμασμένη για την κατάσταση στην Ουκρανία αλλά για ζητήματα κυβερνοασφάλειας, για διάχυση ψευδών πληροφορίων, προβλήματα μείζονος σημασία για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Ερχόμαστε στο διά ταύτα: τι έκανε η Ε.Ε. άμα τη ενάρξει της επιθέσεως; Αμέσως άρχισε να επιβάλλει κυρώσεις οικονομικής φύσεως στη Ρωσία. Από την εισβολή στην Ουκρανία και εντεύθεν έχουν επιβληθεί πάνω από έξι δέσμες κυρώσεων στη Ρωσία. Η επιβολή κυρώσεων όμως σ’ έναν μέχρι πρό τινος εκ των ων ουκ άνευ εταίρο σου, από τον οποίον τελείς εν εξαρτήσει στον ενεργειακό τομέα, κατά τρόπο νομοτελειακό θα δημιουργήσει προβλήματα και στον ίδιο τον επιβάλλοντα. Αυτή η βίαιη φτωχοποίηση, ο «δύσκολος χειμώνας» για τον οποίο μας προειδοποιούν εγχώριοι και ξένοι κυβερνήτες, οφείλονται εν τινί μέτρω και στις ανωτέρω κυρώσεις. Αυτή η ακάματη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, η οποία δε δίστασε να χαμηλώσει το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων πολιτών, επιβάλλοντας κυρώσεις των οποίων, ειρήσθω εν παρόδω, η αποτελεσματικότητα, ήτοι η οικονομική ζημία της Ρωσίας, ελέγχεται, προσδίδοντας έτσι ένα φαρισαϊστικό τόνο στις κυρώσεις αυτές, αυτή λοιπόν η γραφειοκρατία τι δεν τόλμησε να κάνει; Να εντάξει την Ουκρανία στην Ε.Ε. Η Ουκρανία κατέθεσε σχεδόν αμέσως αίτημα για ένταξη στην Ε.Ε. Στα τέλη Ιουνίου 2022 χορηγήθηκε καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ουκρανία. Τους πήρες τέσσερις μήνες να αποφασίσουν αν θα μπορέσουν κάποια στιγμή να δεχτούν στο μέλλον ως μέλος την Ουκρανία, στην ομαδούλα τους, αλλά τάχιστα απεφάσισαν να κόψουν την ενεργειακή θηλιά την οποία οι ίδιοι φόρεσαν στο λαιμό τους – και στο δικό μας, βεβαίως. Η παραπάνω αντίφαση εξηγείται αν ληφθεί υπ’ όψιν η αποξένωση των ευρωπαίων πολιτικών από τους λαούς τους. Αξιομνημόνευτη η δήλωση της Margrethe Verstager, Εκτελεστικής Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ρόλο την προετοιμασία της Ευρώπης για την ψηφιακή εποχή: «… Και όταν θα απενεργοποιείτε το νερό να λέτε ¨άρπα την Πούτιν¨!», μνημείο πολιτικής αντίληψης. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι (συν)αποφασίζουν για εμάς, χωρίς καν την λεγομένη δημοκρατική νομιμοποίηση των εντοπίων, και πιστεύουν πως αν ο μέσος ευρωπαίος πολίτης βιώσει ένα δύσκολο χειμώνα για να μην κάψει το φ.α. της Ρωσίας, θα αισθανθεί εσωτερική πλήρωση καθώς δε συναλλάσσεται ούτε ωφελείται από έναν -τώρα, όχι από παλιά- «δικτάτορα». Υπάρχει συμπαράσταση στην Ουκρανία, παντοιοτρόπως μάλιστα, αλλά η χώρα δεν είναι ώριμη ακόμη για να εισέλθει στην Ε.Ε. , έστω σαν κίνηση υψηλού συμβολισμού. Θα μιαθεί η καθαρότητα των ευρωπαϊκών δημοκρατιών, αυτών που προμηθεύουν όπλα στην Τουρκία.
Υπάρχει όμως και ένας ακόμη λόγος για την λήψη κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας: Ο αντίκτυπος των κυρώσεων αυτών δε θα επηρεάσει κανέναν, ούτε τις οικογένειές τους , ούτε τους φίλους τους, από αυτούς οι οποίοι έλαβαν τις εν λόγω αποφάσεις. Η είσοδος μιας χωρίς επαρκείς θεσμικές εγγυήσεις χώρας θα χαλούσε το αφήγημά τους, την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ή όπως άλλως ονομάζουν αυτό που αποκαλύπτεται γίγαντας με πήλινα πόδια. Για τη μη ανάληψη των ευθυνών των αποφάσεών τους υπάρχει πάντως πρόσφατο παράδειγμα: Τα μέτρα για τον περιορισμό της πανδημίας Covid-19 (δεν εξετάζεται η ορθότητα ή μη των μέτρων). Ο Πρωθυπουργός μας αφαίρεσε τη μάσκα του για να χαιρετήσει τοπικό προύχοντα, έκανε ποδήλατο στο βουνό κλπ. Ας μην ξεχάσουμε και τον Άγγλο B. Johnson επ’ αυτού. Η ουσία είναι πως οι κυρώσεις που επιβάλλονται, τα μέτρα που εφαρμόζονται επιδρούν σε εμάς. Το κοστούμι που ράβουν, με κατά βούληση εγκλεισμούς, χωρίς αυτοκίνητο, χωρίς θέρμανση, και ό,τι άλλο δυστοπικό βάζει ο νους, το ετοιμάζουν για εμάς, όχι για αυτούς.
Θεοχάρης Σιώζος
Σημείωση "φ": Υπεύθυνος για το άρθρο είναι αποκλειστικά ο αρθρογράφος. Οι θέσεις του είναι προσωπικές και τίθενται σε δημόσιο διάλογο σε πνεύμα ελευθερίας.
