Γράφει ο Χ. Βασιλόπουλος.
Περί οικονομίας: μόνο για σκεπτόμενους.
(Αυξήσεις... επεξηγήσεις).
Τα τελευταία δεκαπέντε σχεδόν χρόνια η Ελλάδα έχει περάσει μέσα από τρία μνημόνια διαφορετικών κυβερνήσεων, ενώ τα τρία τελευταία χρόνια έχουμε βιώσει την εποχή του κορωναϊού και του Ρωσοουκρανικού πολέμου. Αυτά έχουν οδηγήσει σε πάρα πολλές δυσάρεστες συνέπειες, μία από αυτές είναι και οι ανατιμήσεις των αγαθών και οι αυξήσεις των πρώτων υλών.
Τα μνημόνια, σε μακροοικονομικά αποτελέσματα, έφεραν δάνεια κρατικά τα οποία βαρύνουν τους Έλληνες και τα εισοδήματά τους. Για να μην ξεχνιόμαστε, το συνολικό χρέος της Ελλάδος με σημερινά νούμερα είναι περίπου 380δισ. ευρώ.
244δισ. προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (Ε.Μ.Σ), 90δισ. ομόλογα, 11δισ. λοιπά δάνεια εξωτερικού και 35δισ. δάνεια εσωτερικού (π.χ Ε.Τ.Ε) κ.ά. Να δούμε από όλα αυτά κάποια σημαντικά δεδομένα:
Έχει ανακοινώσει προσφάτως η κυβέρνηση ότι σε 1-2 μήνες θα γίνει πρόωρη αποπληρωμή του οφειλομένου ποσού προς το ΔΝΤ για τα έτη 2022-2023. Το χρέος θα αποπληρωθεί με 7,1δισ. και «φεύγει» το ΔΝΤ από τις πλάτες των Ελλήνων και από την χώρα.
Επίσης, μην ξεχνάμε ότι για την αποπληρωμή των GLF δανείων (είναι τα δάνεια προς τα κράτη-μέλη της Ε.Ε, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στα 244δισ. του Ε.Μ.Σ) θα δίνουμε ετήσιες δόσεις αξίας 2,64δισ. έως το 2040, συνολικά 50,78δισ.
Άλλο σημαντικό δάνειο είναι αυτό των 18δισ. προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ), το οποίο συμπεριλαμβάνεται στα 244δισ. του Ε.Μ.Σ. Όλα αυτά από το 2008 μας κυνηγούσαν και θα μας κυνηγούν απ’ ό,τι φαίνεται για πολλά χρόνια ακόμα.
Η μικρή αναφορά στα δάνεια του μνημονίου έγινε στο παρόν άρθρο διότι παρακάτω θα γίνει απόλυτος συσχετισμός των δανείων αυτών με τα σημερινά δεδομένα.
Για μία τριετία (2015-2018) έδειχναν τα πράγματα ότι πήγαιναν καλύτερα, είχαν μπει σε μία σειρά, οι αγορές είχαν ανοίξει, καταστήματα και επιχειρήσεις επαναλειτούργησαν (καθώς κατά την δεκαετία 2008-2018 πολλές ήταν οι επιχειρήσεις που είχαν «κατεβάσει ρολά» οριστικά), οι κατασκευές είχαν ξεκινήσει με καλούς ρυθμούς ανάπτυξης, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, ώσπου ήρθε η εποχή του κορωναϊού.
Τι είχαμε λοιπόν τα τρία τελευταία χρόνια;
Είχαμε, κλείσιμο των αγορών, κλείσιμο της εστίασης, κλείσιμο όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, απαγορεύσεις κυκλοφορίας, στάσεις πληρωμών, επέκταση επιταγών στους χρόνους πληρωμής τους, κλείσιμο καταστημάτων και επιχειρήσεων, μειωμένα ωράρια, μειωμένη επισκεψιμότητα, άρα και μειωμένες πωλήσεις. Όλα τα παραπάνω έφεραν αυξήσεις στις τιμές των τελικών προϊόντων προκειμένου οι επιχειρήσεις να αντεπεξέλθουν στις νέες άγνωστες συνθήκες. Επιπλέον, εμφανίστηκαν και επιβλήθηκαν οι αναστολές εργασίας, η τηλεργασία, αλλά δυστυχώς σε δεύτερο χρόνο και οι απολύσεις με αποτέλεσμα να αυξηθεί και η ανεργία (τα πλασματικά νούμερα του ΟΑΕΔ ωστόσο δείχνουν μία σταθερότητα καθώς συνυπολογίζουν και προγράμματα 3μηνης απασχόλησης κ.ά -ίσως σε επόμενο άρθρο να αναδειχθούν τα πλασματικά ποσοστά ανεργίας). Ενδεικτικά ωστόσο αξίζει να αναφερθεί ότι βάσει στοιχείων του ΟΑΕΔ το 2013, μέσα στην κρίση, η ανεργία ήταν στο 28% και το 2019 είχε πέσει στο 19%, ενώ η ανεργία στους νέους έχει εκτοξευτεί στο 31%. Πάντως ο δείκτης ανεργίας και οι επιπτώσεις από τις απολύσεις θα φανεί αυτούς τους μήνες που διανύουμε καθώς θα τελειώσουν οι περίοδοι προστασίας των εργαζομένων.
Μέσα σε όλα αυτά, οι τιμές πολλών αγαθών αυξήθηκαν τραγικά λόγο κορωναϊού και αυτό διότι υπήρχαν -και υπάρχουν ακόμα- ελλείψεις σε πρώτες ύλες και σε μεταφορές. Χαρακτηριστικό είναι οι θαλάσσιες μεταφορές και οι ελλείψεις εμπορευματοκιβωτίων (containers) καθώς βρίσκονταν εγκλωβισμένα στα λιμάνια διότι ήταν υποχρεωμένα τα καράβια -και κατ’ επέκταση τα εμπορευματοκιβώτια- σε δίμηνη και τρίμηνη καραντίνα. Ένα τρανό παράδειγμα είναι ότι ένα εμπορευματοκιβώτιο από Κίνα με Ά ύλες κόστιζε περίπου 1.500€ προ κορωναϊού, ενώ το 2021 το ίδιο εμπορευματοκιβώτιο κόστιζε 10.000€. Τα ναύλα αυξήθηκαν κατά 570% και οι χρόνοι παράδοσης από 1,5 μήνα σε 5-6 μήνες. Ας συνυπολογίσουμε βέβαια και το γεγονός ότι λόγω μειωμένης ζήτησης των αγαθών περιορίστηκαν και οι παραγωγές. Επομένως υπήρχε έλλειψη αγαθών και ‘Α υλών. Και όσες πρώτες ύλες ήταν διαθέσιμες, ήταν δυσεύρετες και πανάκριβες. Έτσι, και τα τελικά προϊόντα ακολούθησαν την ίδια πορεία. Δυστυχώς αυτές οι ελλείψεις δεν έχουν διορθωθεί, αντιθέτως αυτή την περίοδο έχουν ενταθεί.
Μετά λοιπόν από τη σύντομη αναφορά στις ημέρες του κορωναϊού και τις επιπτώσεις του, συνέχεια έχει το σήμερα.
Το τελευταίο πεντάμηνο βλέπουμε ραγδαίες αυξήσεις στην ενέργεια. Τετραπλασιασμός του κόστους τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις.
Εργοστάσιο παραγωγής ασφαλτικών υλικών, από 15.000€ (τιμολόγιο ΔΕΗ) τον Οκτώβριο 2021, ανέβηκε στις 70.000€(από τον Νοέμβριο 2021 και έπειτα). Με ένα κύκλο εργασιών 8.000.000€, σχεδόν το 10% το επιστρέφει στην ενέργεια..
Η αύξηση της τιμής της ενέργειας, του ηλεκτρικού, του πετρελαίου και του φυσικού αέριου εκτινάσσουν την οικονομία στον αέρα και με τις παρούσες δύσκολες συνθήκες εκτινάσσουν τις τιμές σε μια σειρά αγαθών, πλήττοντας άμεσα κυρίως τις μεσαίες και τις χαμηλές εισοδηματικά τάξεις. Στις 21/12/21 ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Γεωργιάδης, μιλώντας σε ραδιοφωνική εκπομπή προσπαθούσε να αρνηθεί την ακρίβεια με κωμικές δικαιολογίες: πήγε σε υπερ-αγορές της Πεντέλης κοντά στο σπίτι του και ο κόσμος δεν του παραπονέθηκε καθόλου, αντίθετα έβγαζε selfie μαζί του.
«Μην γκρινιάζετε συνέχεια. Αυτό που περνάμε στην Ελλάδα το περνάει όλος ο πλανήτης, τα 7,5 δισεκατομμύρια. Σταματήστε όλη μέρα την μαυρίλα. Την τελευταία φορά που πήγα σούπερ μάρκετ, το προηγούμενο Σάββατο, πρέπει να με βγάλανε επτά selfies. Κανέναν κόσμο να μου πει ανεβαίνουν οι τιμές, δεν είδα»
«Με βλέπουνε και με χαιρετάνε και με βγάζουνε και selfie»!
Ωστόσο, πριν από λίγους μήνες, ο μεγαλύτερος ίσως Έλληνας επιχειρηματίας στον κλάδο της λιανικής, σε συνάντηση με τον πρωθυπουργό του είπε ότι το κόστος της ενέργειας για τα καταστήματα έχει τετραπλασιαστεί. Στη συνάντηση αυτή θα γίνει αναφορά και παρακάτω.
Γιατί όμως αυξήθηκε η ενέργεια;
Τα δεδομένα έχουν ως εξής: Το 2021 είχαμε μεσοσταθμικά την ακριβότερη ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη και τη μεγαλύτερη αύξηση, με πενταπλασιασμό στην τιμή της. Το 2019 η κυβέρνηση επέλεξε τη βίαιη απολιγνιτοποίηση παύοντας τα λιγνιτικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, και την πλήρη εξάρτηση μας από το εισαγόμενο και πανάκριβο όπως απεδείχθη Φυσικό Αέριο, ενώ θα μπορούσε να απολιγνιτοποιήσει σταδιακά και ομαλά, σε βάθος χρόνου, με εθνικό σχέδιο, όπως κάνουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες (δες Γερμανία που αποσύρει τις αντίστοιχες μονάδες της σταδιακά έως το 2038 και όχι άναρχα). Αν είχαμε σε λειτουργία τις λιγνιτικές μονάδες θα είχαμε ένα φρένο, όχι μηδενικές, αλλά θα είχαμε φρένο στις αυξήσεις.
Το 2021 η ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο αυξήθηκε κατά 24%, την ώρα που σε άλλες χώρες μειώθηκε προς αντιστάθμιση του υψηλού κόστους, όπως στην Ολλανδία κατά 49%, στη Γαλλία κατά 46%, στη Γερμανία κατά 30%.
Η Ευρωπαϊκή πολιτική ρύπων καθιστά ανταγωνιστικές τις ΑΠΕ αφού δεν ακολουθούν τις διακυμάνσεις των τιμών διότι μπαίνουν στο σύστημα με σταθερές τιμές, επομένως συγκρατούν την τελική τιμή στο ρεύμα. Έρευνα του ΑΠΘ έδειξε ότι το Δεκέμβριο η μέση τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στη αγορά χωρίς την παραγωγή ΑΠΕ θα είχε διαμορφωθεί σε 315 ευρώ/MWh και όχι σε 235 ευρώ/MWh που τελικά ανήλθε. Η πιο πάνω τιμή θα μπορούσε να είναι κοντά στα 160 ευρώ/Mwh αν είχαμε διπλάσιες ΑΠΕ. Ωστόσο η συζήτηση για τις ΑΠΕ είναι κάτι άλλο, δεν έχει να κάνει με το παρόν άρθρο και ίσως να αναπτυχθεί σε άλλη ανάρτηση. Δεν θα σχολιαστεί περαιτέρω στο παρόν άρθρο αν οι ΑΠΕ είναι καλές ή κακές για το Έθνος μας καθώς κάποιες από αυτές παρεμβαίνουν και καταστρέφουν τη φύση και είναι κάτι που ο Εθνικισμός δεν το θέλει.
Επομένως, η απολιγνιτοποίηση, η εξάρτηση από το ΦΑ και οι ΑΠΕ είναι κυρίως αυτά που ανεβάζουν την τιμή ενέργειας. Τον Ιανουάριο του 2022 οι αυξήσεις στην ενέργεια έχουν ως εξής: το φυσικό αέριο +155%, το ηλεκτρικό ρεύμα +57%, το πετρέλαιο θέρμανσης +36%. Όλα αυτά αν εξαιρέσουμε τις ΑΠΕ είναι εισαγωγές. Εισάγουμε ΦΑ, εισάγουμε ηλεκτρική ενέργεια. Ο μεγαλύτερος προμηθευτής μας είναι η Ρωσία καλύπτοντας συνολικά το 65% των ετήσιων αναγκών μας σε ΦΑ και το 41% σε πετρέλαιο. Ενδεικτικά από τη στιγμή που σταμάτησαν οι εισαγωγές πετρελαίου από τη Λιβύη και το Ιράκ (2013), οι εισαγωγές των δύο ελληνικών διυλιστηρίων από τη Ρωσία αυξήθηκαν στο 70%. Άλλοι προμηθευτές είναι το Καζακστάν, το οποίο καλύπτει το 22% των συνολικών εισαγωγών, η Αίγυπτος, η Λιβύη και άλλες. Τώρα το πρόβλημα θα ενταθεί ακόμα περισσότερο μετά τον Ρωσοουκρανικό πόλεμο. Όμως, τι επιπτώσεις έχει αυτός ο πόλεμος για την Ελλάδα και τι συμβαίνει στην αγορά;
Γνωρίζουμε πολύ καλά και εμείς και η κυβέρνηση πως οι τιμές βασικών και πολύ σημαντικών αγαθών για τη διατροφή – πέραν της ενέργειας- αυξάνονται συνεχώς. Πρόκειται για αλεύρι, κονσέρβες, γάλα, δημητριακά, φρυγανιές, είδη ζαχαροπλαστικής, ψωμί, σπορέλαια, κρέας, λαχανικά, φρούτα, μπαταρίες αλλά και οι κατασκευές και ο κατασκευαστικός κλάδος.
Ας ξεκινήσουμε από το τελευταίο:
Στα έργα δημοσίου και ιδιωτικού τομέα έχουν συμβεί απότομες ανατιμήσεις των δομικών υλικών λόγω του Ρωσοουκρανικού πολέμου και των αυξήσεων της ενέργειας.
Χαρακτηριστικά, ο οικοδομικός σίδηρος έχει αυξηθεί κατά 100% και η άσφαλτος κατά 200%. Αυτό, σημαίνει ότι εάν ένα οικοδομικό έργο κόστιζε πριν τις ανατιμήσεις 2.000.000 ευρώ, σήμερα κοστίζει τουλάχιστον 2.700.000 ευρώ (μέση αύξηση στο σύνολο της κατασκευής ενός οικοδομικού έργου τουλάχιστον 35%)
και ένα ασφαλτικό έργο που κόστιζε πριν τις ανατιμήσεις 2.000.000 ευρώ, σήμερα κοστίζει τουλάχιστον 2.800.000 ευρώ (μέση αύξηση στο σύνολο της κατασκευής ενός δρόμου τουλάχιστον 40%). Αυτό σε πολλές περιπτώσεις έχει φέρει κερδοσκοπία και κερδοσκοπικό πληθωρισμό (αύξηση πληθωρισμού λόγω κερδοσκοπίας). Ναι μεν σε κάποια υλικά οι ανατιμήσεις είναι αληθινές και υπαρκτές, όμως σε άλλα είναι πλασματικές με αποτέλεσμα την κερδοσκοπία. Στα δημόσια έργα πλέον, με τις παρούσες τιμές και με τις προσφορές που είχαν κατατεθεί πριν τις αυξήσεις είναι αδύνατο να εκτελεστούν από τους Αναδόχους».
Οι λύσεις που έχουν προταθεί από τον κατασκευαστικό κλάδο είναι:
- Παράταση κατ’ ελάχιστον δώδεκα μηνών όλων των Χρονοδιαγραμμάτων
- Προσωρινή διακοπή εργασιών, για 6 μήνες
- Τροποποίηση των συμβάσεων και αναπροσαρμογή του κόστους και της υπεραξίας του έργου.
- Αναπροσαρμογή των Προϋπολογισμών Μελετών.
Οι δύο τελευταίες λύσεις αυξάνουν το κόστος εις βάρος του κρατικού προϋπολογισμού ενώ η προσωρινή διακοπή εργασιών θα φέρει παύση της λειτουργίας πολλών εργοστασίων, αναστολές εργασίας και απολύσεις, αν δεν ληφθούν απαραίτητα μέτρα.
Στον ιδιωτικό κατασκευαστικό τομέα, αν η κατασκευή μία οικίας τον προηγούμενο Σεπτέμβριο κόστιζε συνολικά 100.000€, με τις σημερινές τιμές αυτό θα κόστιζε 140.000€. Επομένως, αυτό που θα συμβεί στις ιδιωτικές κατασκευές είναι η αναμονή για την αποκλιμάκωση των αυξήσεων και πιθανή πτώση των τιμών των Α΄ υλών.
Έτσι βλέπουμε ότι και ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας είναι σε ύφεση αυτή την περίοδο θα έχει πρόβλημα το οποίο τα αισιόδοξα σενάρια της αγοράς λένε ότι θα κρατήσει μέχρι το τέλος του χρόνου.
Πάμε τώρα στο πιο σημαντικό μέτωπο που επηρεάζει άμεσα τα νοικοκυριά και τον οικογενειακό προϋπολογισμό, και δεν είναι άλλο από τα αγαθά πρώτης ανάγκης:
Στα μέσα Δεκεμβρίου ‘21 είχε συνάντηση με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ο κ. Σκλαβενίτης, στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου συζήτησαν για τις αυξήσεις στα προϊόντα.
Τον είχε προειδοποιήσει από τότε ότι από τη νέα χρονιά έρχονται νέες μεγάλες αυξήσεις σε προϊόντα, που κυμαίνονται μεταξύ 20% και 40%. Επί λέξη ο επιχειρηματίας του είπε: «Τα μακαρόνια, Ιανουάριο-Φεβρουάριο θα τα δούμε 40% πάνω σε σχέση με σήμερα. Και δεν αποκλείεται να μην τα δούμε και καθόλου στα ράφια». Και πράγματι αυτή τη στιγμή τα μακαρόνια έχουν υποστεί αύξηση 35-40%. Επίσης, βασικά είδη μαζικής κατανάλωσης, όπως το αλεύρι, ο καφές, το ρύζι, φρυγανιές, τα δημητριακά, το βρεφικό γάλα και τα είδη ζαχαροπλαστικής, γνωρίζουν ανατιμήσεις.
Κύριες αιτίες, η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους, το οποίο επιβαρύνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων και οι εχθροπραξίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Και γιατί;
Η Ρωσία και η Ουκρανία αποτελούν το 14% της παγκόσμιας παραγωγής σίτου. Ο μεταξύ τους πόλεμος επηρεάζει το κόστος παραγωγής σίτου και επομένως τον εφοδιασμό της ελληνικής αγοράς με άλευρα. Η Ρωσία είναι ο κορυφαίος εξαγωγέας μαλακού σιταριού στον κόσμο αντιπροσωπεύοντας το 10% της παγκόσμιας παραγωγής. Από την άλλη πλευρά, η Ουκρανία είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εξαγωγέας στο μαλακό σιτάρι. Στη δεκάδα των κορυφαίων εξαγωγέων σίτου περιλαμβάνονται ακόμα οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Γαλλία, η Αυστραλία, η Αργεντινή, η Γερμανία, το Καζακστάν και η Πολωνία. Για την κάλυψη των ελλείψεων θα μπορούσαμε επίσης να προμηθευτούμε σιτηρά και άλευρα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως π.χ. η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Τσεχία, που βρίσκονται μέσα στην επόμενη δεκάδα της παγκόσμιας κατάταξης παραγωγής σιτηρών. Ωστόσο, ανάλογα προβλήματα με εμάς θα έχουν και τα υπόλοιπα κράτη κάτι το οποίο δυσκολεύει την παγκόσμια ανάγκη και προμήθεια.
Η πιο σωστή λύση του προβλήματος είναι κάτι που ο Εθνικιστικός χώρος το φωνάζει εδώ και πολλά χρόνια. Είναι κάτι το οποίο είναι ένας από τους πυλώνες την Εθνικιστικής ιδεολογίας. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ και κάλυψη εγχώριων αναγκών. Παραγωγή για την κάλυψη του 100% των αναγκών της Ελλάδας και πλεονάζουσα παραγωγή για εξαγωγικές δραστηριότητες.
Δυο σημαντικά δεδομένα της Ελληνικής παραγωγής είναι τα εξής:
- Το ελληνικό σκληρό σιτάρι, κατά τη διάρκεια της περιόδου 2011-2019 τόσο οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις, όσο και η παραγωγή παρουσίασαν πτωτικές τάσεις (από 4 εκατ. στρέμματα σε 3 εκατ., και από 1,5 εκατ. τόνους σε 0,8 εκατ. αντίστοιχα). Η εγχώρια παραγωγή υπερκαλύπτει την κατανάλωση, ενώ το εμπορικό ισοζύγιο του προϊόντος είναι θετικό. Αυτό σημαίνει ότι οι εξαγωγές είναι περισσότερες από τις εισαγωγές.
- Μαλακό σιτάρι: Την ίδια περίοδο, τόσο η καλλιεργήσιμη έκταση μαλακού σίτου, όσο και η παραγωγή του παρουσιάζουν επίσης πτωτικές τάσεις (μείωση κατά 29,5% και 55,3%, αντίστοιχα). Η εγχώρια παραγωγή καλύπτει την κατανάλωση σε ποσοστά χαμηλότερα του 50%, ενώ οι εισαγωγές υπερβαίνουν κατά πολύ τις εξαγωγές. Άρα εμπορικό ισοζύγιο αρνητικό.
Το θετικό είναι ότι το τελευταίο διάστημα οι αλευροβιομηχανίες βρίσκονται σε επαφή με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και προτείνουν να δοθούν κίνητρα για να παράγεται στην Ελλάδα περισσότερο μαλακό σιτάρι. Πριν 10 ημέρες ο πρόεδρος των αλευροβιομηχάνων κ. Μαρκαντωνάκης ήρθε στα λόγια μας, αναφέροντας: “Στη χώρα μας παράγουμε και εξάγουμε σκληρό σιτάρι, ενώ εισάγουμε μαλακό, γιατί για τους αγρότες το σκληρό σιτάρι είναι πιο συμφέρον οικονομικά. Εμείς θέλουμε να δοθούν κίνητρα για παραγωγή μαλακού σιταριού στη χώρα, για να εξαρτόμαστε λιγότερο από τις εισαγωγές”.
Τα δεδομένα της αγοράς είναι τα εξής:
- Υπάρχει ανησυχία στις τάξεις των ελληνικών μύλων.
- Οι επιχειρήσεις τηρούν τη δεδομένη στιγμή στάση αναμονής,
- Ελπίζουν ότι η κατάσταση στην Ουκρανία θα εξομαλυνθεί εντός βραχέος χρονικού ορίζοντα
- Υπάρχει επικίνδυνη μείωση των αποθεμάτων σιταριού στους μύλους της χώρας μας,
- Οι αυξήσεις στις διεθνείς τιμές του αλευριού ήδη αγγίζουν το 80%.
- Η Ελλάδα έχει χαμηλά αποθέματα σιταριού τα οποία μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του πληθυσμού για μέγιστο διάστημα 45 ημερών.
Ακολουθεί μία μικρή ανάλυση για τρεις από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρίες άλεσης σιτηρών που θα βοηθήσει σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα:
Μύλοι Λούλη: το 17% της αξίας των συνολικών σιτηρών που άλεσε προήλθε κατά 12% από Ρωσία και κατά 5% από Ουκρανία.
Κυλινδρόμυλοι Κ. Σαραντόπουλος: πέρσι το 32% της αξίας των συνολικών αγορών τους προήλθε από τις Ρωσία Ουκρανία. Η εταιρεία πλέον προσανατολίζεται σε άλλες αγορές σίτου από τις προαναφερόμενες χώρες, θέλοντας ωστόσο να συγκρατήσει την άνοδο του κόστους του τελικού προϊόντος, και να απορροφήσει μέρος της αύξησης.
Μύλοι Κεπενού: στο 33% της συνολικής αξίας αγορών σιτηρών ανήλθε το 2021 το ποσοστό της αξίας των αγορών της σε σιτηρά από την Ουκρανία και την Ρωσία.
Αυξήσεις τιμών υπάρχουν και θα υπάρξουν. Και το 2022 και το 2023, αν δεν αλλάξουμε κατεύθυνση, αναμένονται δύσκολες χρονιές. Και αυτό διότι στην παγκόσμια αγορά, Ρωσία και Ουκρανία μαζί αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% των εξαγόμενων σιτηρών. Όμως στην Ουκρανία λόγω του πολέμου, τουλάχιστον για το 22, δύσκολα θα γίνει σπορά, γεγονός το οποίο θα δυσχεράνει την κατάσταση ακόμα περισσότερο. Από την άλλη πλευρά, την Δευτέρα 14 Μαρτίου 2022, η κυβέρνηση της Ρωσίας απαγόρευσε τις εξαγωγές σιταριού, σίκαλης, κριθαριού και καλαμποκιού μέχρι τις 30 Ιουνίου 2022 στις γειτονικές χώρες της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης.
Το συμπέρασμα που βγαίνει από όλο αυτό είναι ότι η αγορά σιτηρών δεν πρόκειται να “ηρεμήσει” όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, όσο διατηρούν σε υψηλά επίπεδα τα καύσιμα και την ενέργεια και τις μεταφορές κατ’ επέκταση -και δη μεταφορές σιτηρών μέσω Μαύρης Θάλασσας.
Λίγες σειρές πιο πάνω έγινε αναφορά στον κερδοσκοπικό πληθωρισμό. Καλό είναι να δοθούν δύο παραδείγματα που ισχύουν στο 100% στις ημέρες μας.
- Η αγορά της αυτοκινητοβιομηχανίας βρίσκεται σε νέο γύρο ανατιμήσεων και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να δώσουν τελικές τιμές στους εισαγωγείς και στους εμπόρους αυτοκινήτων. Οι τιμές βασικών εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται στις γραμμές παραγωγής έρχονται από Ουκρανία και Ρωσία. Για παράδειγμα το νικέλιο που χρησιμοποιείται στις μπαταρίες έρχεται από την Ρωσία, ενώ τα καλώδια που χρησιμοποιούνται έρχονται από την Ουκρανία. Το αποτέλεσμα αυτών είναι να μην υπάρχουν καινούργια αυτοκίνητα προς πώληση, οι χρόνοι παράδοσης είναι αβέβαιοι και οι τιμές διαμορφώνονται όχι την ημέρα της συμφωνίας με τον έμπορο αλλά την ημέρα της παράδοσης του αυτοκινήτου στον αγοραστή. Έτσι εργοστάσια αυτοκινήτων σε Ισπανία και Γερμανία έχουν ήδη ανακοινώσει την προσωρινή παύση λειτουργίας τους λόγω ελλείψεων Ά υλών από Ουκρανία. Αυτό έχει φέρει ως αποτέλεσμα την ραγδαία αύξηση στις τιμές τον μεταχειρισμένων. Πριν δύο μήνες ένα αξιόλογο μεταχειρισμένο αυτοκίνητο είχε κόστος κτήσης 10.000€ τώρα, το ίδιο ακριβώς αυτοκίνητο έχει κόστος 12.000€. Έχει παρατηρηθεί, έμποροι μεταχειρισμένων να «κατεβάζουν» διαδικτυακές αγγελίες αυτοκινήτων και να τις «ανεβάζουν» πάλι μετά από τρεις-τέσσερις ημέρες με άλλη, αυξημένη τιμή.
- Σε άρθρο της Real News, την Κυριακή 27 Μαρτίου 2022, η κα Μακρή κάνει αναφορά στην ζάχαρη και στα εν Ελλάδι αποθέματα. Η Ελληνικές αποθήκες είναι γεμάτες με λευκή ζάχαρη από Σερβία και Βουλγαρία και με μαύρη ζάχαρη από Γουαδελούπη, Μαυρίκιο και Μαλάουι. Τέλη του 2021 έγιναν πολλές εισαγωγές και σε πάρα πολύ καλές τιμές. Ωστόσο στην αγορά διακρίνεται έλλειψη ζάχαρης διότι οι έμποροι τις κρατάνε στις αποθήκες τους. Προτιμούν δηλαδή να δημιουργηθεί τεχνητή έλλειψη (όπως συμβαίνει) και να βγουν μετά με ακριβότερες τιμές πώλησης και επομένως υπερκέρδη. Άρα, και εδώ θα δημιουργηθεί το φαινόμενο της αισχροκέρδειας και του κερδοσκοπικού πληθωρισμού. Εδώ όμως η ερώτηση είναι η εξής: Γιατί έκλεισαν και από ποιόν τα Ελληνικά εργοστάσια ζάχαρης της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης (www.ebz.gr); Κάτω από ποιες συνθήκες και με τί οφέλη;
Τελευταίο αλλά πολύ σημαντικό είναι η ανατιμήσεις των καυσίμων. Γιατί η κυβέρνηση δεν θέλει να μειώσει τον ειδικό φόρο κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ);
Ως παραδοχή θα χρησιμεύσει η μέση τιμή των 2,00€/λτ ως τιμή του καυσίμου. Σε αυτό το ποσό αντιστοιχούν: 36% τιμή διυλιστηρίου, 35% Ε.Φ.Κ, 24% ΦΠΑ και 5% ελάχιστη προμήθεια πρατηρίων. Επομένως, 0,72€ για τα διυλιστήρια, 0,70€ για τον ειδικό φόρο, 0,48€ Φ.Π.Α και 0,10€ στα πρατήρια. Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ, το 2019 η ετήσια κατανάλωση ήταν 7,2δισ. λίτρα και το 2020 6,8δισ. λίτρα. Χάριν ευκολίας θα χρησιμεύσει ο μέσος όρος που είναι 7δισ. λίτρα, όπου με 0,70€/λίτρα κρατικά έσοδα είναι 4,9 δισ. ευρώ για το Ελληνικό δημόσιο και 3,4δισ. ευρώ από τον Φ.Π.Α. Συνολικά ετήσια κρατικά έσοδα μόνο από τα καύσιμα 8,3δις ευρώ. Τα νούμερα δεν είναι παράλογα αν αναλογιστεί κανείς ότι το 2020 στην χώρα μας κυκλοφορούσαν 5.315.000 αυτοκίνητα και αν κάνουμε μαθηματικά δημοτικού, σε ετήσια βάση εξάγεται το αποτέλεσμα 1.280λίτρων κατανάλωση ανά όχημα, δηλαδή 3,5 λίτρα ανά ημέρα για κάθε αυτοκίνητο.
Τα έσοδα είναι τεράστια. Μόνο με τα έσοδα από τα καύσιμα εξοφλούμε τα δάνεια του ΔΝΤ και περισσεύουν και 1,2δις ευρώ. Για αυτό τον λόγο δεν θέλουν οι κυβερνώντες επ’ ουδενί να μειώσουν τον Ε.Φ.Κ, αντ’ αυτού δίνουν επιδόματα 13 ευρώ τον μήνα σε καύσιμα (θα αναφερθεί πιο κάτω).
Αυτές τις ημέρες υπήρξαν στο διαδίκτυο αρκετές φωτογραφίες με τις τιμές των καυσίμων στην Κύπρο. Πανευρωπαϊκά, το κατώτατο όριο Ε.Φ.Κ είναι τα 0,36€/λίτρο. Αυτός είναι ο ελάχιστος φόρος κατανάλωσης ο οποίος έχει επιβληθεί στην Ε.Ε και η Κύπρος έχει πράγματι τον μικρότερο φόρο σε όλη την Ε.Ε και επιπλέον, επειδή οι καταναλώσεις της Κύπρου είναι κατά πολύ μικρότερες (1/15) από αυτές της Ελλάδος, όταν η Ελλάδα παραγγέλνει πετρέλαιο, παραγγέλνει και η Κύπρος προκειμένου να επιτύχει την ίδια τιμή διυλιστηρίου με αυτή της Ελλάδας. Και καλά κάνει, δεν είναι κακό αυτό. Το κακό δυστυχώς είναι ότι η Κύπρος είναι διαφορετική χώρα από την Ελλάδα… Έτσι προκύπτει και η διαφορά στην τιμή μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου διότι αν από τα 2,00€ αφαιρέσουμε τον Ελληνικό Φ.Π.Α 24% πάμε στο 1,61€ και αν αφαιρέσουμε από αυτό το ποσό τα 0,70€ Ε.Φ.Κ πάμε στα 0,91€. Ας προσθέσουμε τώρα τα 0,36€ πάμε στα 1,27€ συν 19% Φ.Π.Α που έχει η Κύπρος τελική τιμή πρατηρίων Κύπρου 1,51€.
Ο μέσος όρος αμόλυβδης και Πετρελαίου κίνησης είναι 1,505€/08-03-2022
Και ως επίλογος θα αναφερθεί το εξής: Έρχονται εκλογές!
Ανακοινώνουν σειρά φοροελαφρύνσεων και μέτρων…Με ξένα, δανεικά χρήματα! Το Σάββατο στις 19 Μαρτίου ο υπουργός οικονομικών κ. Σταϊκούρας, δήλωσε σε τηλεοπτική εκπομπή σειρά από επιδοτήσεις:
- 0,15€ στο πετρέλαιο κίνησης για όλους. Δεν πρόκειται για μείωση φόρων αλλά επιδότηση σε 3.000.000 ιδιοκτήτες.
- 40€ για τρεις μήνες Απρίλιος-Ιούνιος (13,33€/μήνα) για 2.560.000 ιδιοκτήτες. Προϋπόθεση είναι ένα αυτοκίνητο ανά ΑΦΜ και εισόδημα κάτω από 30.000€ ετησίως. Σύνολο επιδότησης 100.000.000€.
- Επιδότηση ρεύματος σε πρώτη κατοικία και σε φοιτητικές οικίες, η οποία ισχύει αναδρομικά από Ιανουάριο 2022. Για το τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου το σύνολο επιδότησης 120,00€.
- Εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ από 10% έως 30% ανάλογα με την αξία της οικίας. Μόνο το 14% των κατοικιών θα πληρώσει ίδιο ΕΝΦΙΑ με το 2021 ενώ μόνο το 6% θα πληρώσει αυξημένο ΕΝΦΙΑ κατά μέγιστο ποσό 50€. Επομένως 8 στους 10 θα πληρώσουν μειωμένο ΕΝΦΙΑ.
- Οι κτηνοτρόφοι θα πάρουν επιδοτήσεις ζωοτροφών και οι αγρότες μειωμένο ΦΠΑ στα λιπάσματα στο 6%. Επιπλέον, έκπτωση στον ειδικό φόρο πετρελαίου με συνολική ύψος επιδότησης 10εκ €.
- Επέκταση μειωμένου ΦΠΑ έως Δεκέμβριο 2022 (αρχικά ήταν μέχρι Ιούνιο 2022) σε επιχειρήσεις εστίασης και μεταφορών (Ταξί, ακτοπλοϊκά, ΚΤΕΛ κ.ά.). Ύψος επιδότησης 230εκ €
- Έως το 2023 θα έχει καταργηθεί η εισφορά αλληλεγγύης και θα υπάρξει μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Σύνολο 2,1δισ.
- Επίδομα παιδιού βάσει οικογενειακού εισοδήματος ίσο με 210€ (για οικογένειες με 1 παιδί) μέχρι 504€ για οικογένειες από 5 παιδιά και πάνω. Σύνολο επιδότησης 98εκ €.
- Επιδοτήσεις στο ρεύμα σε πολύ μικρές επιχειρήσεις (αρτοποιία, εστίαση, κομμωτήρια κ.ά.) έως το 80% της ρήτρας αναπροσαρμογής με αναδρομική ισχύ από Ιαν. 2022, αλλά και στα οικιακά τιμολόγια. Για παράδειγμα οικιακό τιμολόγιο για τον μήνα Μάρτιο θα λάβει έκπτωση επί του καταναλωθέντος ρεύματος έως 72€.
Όταν λοιπόν τον ρώτησε ο δημοσιογράφος που θα τα βρείτε, ο υπουργός απάντησε ότι έχουμε εξασφαλίσει δάνειο 8,3δισ. (ίσο με τα ετήσια κρατικά έσοδα από τα καύσιμα!). Ωστόσο όπως λέμε και στο ναυτικό, «στον καιρό»! Μία που το ανέφερε ο κύριος υπουργός και μία που το πήρε ο αέρας. Ο δημοσιογράφος «ξέχασε» να ρωτήσει από που πήραμε το δάνειο, με τι όρους, με ποιους χρόνους αποπληρωμής και πολλά άλλα… και βέβαια ο υπουργός «εποίησε την νήσσαν».
Σημείωση αρθρογράφου
Την ημέρα που ολοκληρώθηκε το παρόν άρθρο, στις 6 Μαρτίου 2022, ο Πρωθυπουργός της χώρας κ. Μητσοτάκης προανήγγειλε την παράταση της λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων έως το 2028 και αύξηση της παραγωγής αυτών κατά 50% με σκοπό τη μείωση της εισαγωγής φυσικού αερίου. Ταυτόχρονα οι επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ενέργειας, που αναφέρθηκαν στο άρθρο θα παραμείνουν, ενώ θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες αδειοδότησης και εγκατάστασης ΑΠΕ.
Είθε!
Χάρης Βασιλόπουλος
Πηγές:
https://www.real.gr/realnews/arthro/realnews_27_3_2022-820464/
Εκπομπή «Καλημέρα», Γ. Αυτιάς (19/3/2022)
https://www.carandmotor.gr/nea/sta-ypsi-i-timi-tis-benzinis-poso-foro-plironoyme
https://www.newsbreak.gr/oikonomia/307538/kypros-meiose-eidiko-foro-katanalosis/
https://www.kathimerini.gr/politics/561796837/mitsotakis-paratasi-leitoyrgias-lignitikon-monadon-eos-to-2028-ayxisi-50-tis-paragogis/
Σημείωση "φ": Υπεύθυνος για το άρθρο είναι αποκλειστικά ο αρθρογράφος. Οι θέσεις του είναι προσωπικές και τίθενται σε δημόσιο διάλογο σε πνεύμα ελευθερίας.
