Διαφθορά και «διαφθορά»
Του Θεοχάρη Σιώζου
Κατά την περίοδο που διανύουμε υπάρχει μια ανοιχτή έρευνα σχετικά με τη διαφθορά μελών και πρώην μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αντικείμενο του παρόντος είναι η ανωτέρω τρέχουσα έρευνα αλλά και οι έρευνες για διαφθορά οι οποίες δε λαμβάνουν χώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τι σηματοδοτούν για τη μάχη της Ευρώπης κατά της διαφθοράς.
Οι κατηγορούμενοι για το βαρβαριστί «Qatargate» κατηγορούνται γιατί ενδεχομένως έλαβαν χρήματα από αξιωματούχους του Κατάρ και άλλες χώρες της γύρω περιοχής ώστε να ασκήσουν την επιρροή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπέρ των θέσεων και των συμφερόντων των εν λόγω χωρών. Το κυρίως «αντίτιμο» φαίνεται να ήταν η απελευθέρωση του καθεστώτος βίζας για το Κατάρ, απόφαση που θα εκρίνετο στην Επιτροπή Δικαιοσύνης και Εσωτερικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η πρακτική που τιμωρείται είναι η λήψη χρημάτων με αντάλλαγμα την επιρροή, ή ο τρόπος και χρόνος της λήψεως των χρημάτων αυτών; Δηλαδή, αν υποτεθούν αληθείς οι ισχυρισμοί του φερομένου επικεφαλής των κατηγορουμένων Α. Παντσέρι, σχετικά με τη δωροληψία από Ευρωπαίους αξιωματούχους, θα πείραζε αν αυτές δεν εγένοντο σε «μαύρες σακούλες» και κατά τη διάρκεια ή άμα τη λήξει της θητείας ορισμένων; Η Ε.Ε, προς ώρας, έχει απαντήσει στο ανωτέρω ερώτημα. Η πρώην Επίτροπος για τις Ψηφιακές Τεχνολογίες Νέλι Κρουζ (Neelie Kroes), βάσει δημοσιευμάτων και διαρροών από δημοσιογραφικούς φορείς, όσο ακόμη κατείχε τη θέση της Επιτρόπου κανόνιζε τη λήψη θέσεως στην εταιρεία μεταφορών «Uber». Δημοσιεύτηκαν χιλιάδες ηλεκτρονικά μηνύματα σχετικά με την άσκηση πολιτικής πιέσεως εκ μέρους της παραπάνω εταιρείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η εν θέματι πρώην Επίτροπος, μετά την αποχώρηση εκ της θέσεώς της, βοήθησε την εταιρεία με τις γνωριμίες της (ενδεικτικώς, κανόνισε συνάντηση με τον Ολλανδό ΠΘ Μ. Ρούτε) και μόλις πέρασε η περίοδος των 18 μηνών από την αποχώρηση από την Επιτροπή (περίοδος κατά την οποία, πρώην Επίτροποι πρέπει ν’ απέχουν από τη λήψη οποιασδήποτε θέσεως σε εταιρείες, επί πληρωμή ή άνευ, σχετικά με την άσκηση συμβουλευτικής/πιέσεως γύρω από θέματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) προσελήφθη από την εταιρεία αυτή. Ας προστεθεί πως η εν λόγω Επίτροπος ήταν και επικεφαλής υπεράκτιας εταιρείας όσο ήταν στην Επιτροπή. Επομένως, η Ε.Ε. δεν είναι αντίθετη στις πρακτικές αυτές, απλώς έχει θέσει κανόνες, και αν αυτοί τηρούνται δεν υπάρχει πρόβλημα.
Ένα άλλο κομμάτι που πρέπει να ελεγχθεί σχετικά με το Qatargate, είναι τα αποτελέσματα που θα προέκυπταν από τη δράση των κατηγορουμένων, η οποία είναι ευρέως αποδεκτό στη δημοσιογραφική σφαίρα πως στόχευε στην απελευθέρωση του καθεστώτος βίζας και δευτερευόντως στην έξωθεν καλή μαρτυρία σχετικά με τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα (εν όψει του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου). Ακόμη και αν επετυγχάνετο η απελευθέρωση της βίζας, ποιο θα ήταν το πρόβλημα; Ότι η Ευρώπη θα εδέχετο ανθρώπους οι οποίοι δε μοιράζονται τις ίδιες αξίες σχετικώς με τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα, ή και τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία; Δε νομίζω η Ευρώπη να έχει πρόβλημα με τη μόνιμη εγκατάσταση και ενσωμάτωση τέτοιων πληθυσμών στο χώρο της, αν κρίνουμε την ακολουθουμένη μεταναστευτική πολιτική της. Το πρόβλημα θα ήταν μήπως η απώλεια του κύρους της Ε.Ε., καθώς συμβάλλεται με ένα κράτος που δεν παρέχει το ίδιο επίπεδο σεβασμού στα ανθρώπινα και λοιπά δικαιώματα; Προφανώς όχι, καθώς η Ε.Ε. έχει ξεπεράσει τα κωλύματα αυτά συνεργαζομένη με την Τουρκία. Εν τέλει, θα υπήρχε κάποια οικονομική βλάβη των πολιτών της Ε.Ε.; Θα έβγαιναν χρήματα από τα ευρωπαϊκά και εθνικά θησαυροφυλάκια για να παραληφθεί ένα προϊόν ή μια υπηρεσία τα οποία άλλως δε θα παρελαμβάνοντο; Όχι. Αντιθέτως, σκιές γύρω από μια σύμβαση με αντικείμενο τη λήψη εμβολίων υπάρχουν για τη δράση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Η Πρόεδρος παραδέχθηκε τον Απρίλιο του 2021 πως συνομιλούσε μέσω μηνυμάτων με τον επικεφαλής της φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer για ένα μήνα κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή της σύμβασης σχετικά με την παροχή εμβολίων για τον κορωνοϊό στα κράτη της Ε.Ε. Τα μηνύματα αυτά όμως δεν ήρθαν ποτέ στο φως της δημοσιότητος, με την πλευρά της Προέδρου να ισχυρίζεται ότι είχαν διαγραφεί και πως τα εφήμερα γραπτά μηνύματα δε μπορούν να θεωρηθούν ευρωπαϊκά έγγραφα. Η Ευρωπαία Διαμεσολαβητής μίλησε για κακοδιοίκηση. Παρεμφερείς δε κατηγορίες είχε αντιμετωπίσει η Πρόεδρος όταν ήταν Υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, για τις οποίες κρίθηκε αθώα. Η υπόθεση για την ύπαρξη τω μηνυμάτων με τον επικεφαλής της Pfizer ήχθη ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου από την εφημερίδα New York Times . Όποια και αν είναι η έκβαση της υπόθεσης, το φαρισαϊκό αφήγημα της Ε.Ε. περί αυτοκαθάρσεως με αφορμή το Qatargate καταρρίπτεται, καθώς αρνούνται τον έλεγχο και τη διαφάνεια γύρω από μια σύμβαση με τεράστιο οικονομικό αντικείμενο, η οποία ενδεχομένως κόστισε στα κράτη-μέλη πολύ περισσότερο απ’ όσο θα ‘πρεπε.
Και για να επιστρέψουμε στα καθ’ ημάς: στον καιρό των μνημονίων, όταν είχε έρθει στην επιφάνεια όλη η κακοδιαχείριση των ελληνικών κυβερνήσεων που οδήγησε στον οικονομικό έλεγχο της Πατρίδας μας, πολλές φωνές στην Ευρώπη φώναζαν για τη διαφθορά στη χώρα μας, και όχι αδίκως. Όμως η διαφθορά στην Ελλάδα, παρότι ευρέως διαδεδομένη, φαίνεται πως είναι χαμηλού επιπέδου (αδιαφανείς προσλήψεις στο δημόσιο, έργα σε ημετέρους κλπ). Η αληθινή διαφθορά αφθονεί στις χώρες με βαριά βιομηχανία και κραταιά οικονομία. Μερικά παραδείγματα: Siemens, Volkswagen, Novartis, οι σχέσεις του πρώην Καγκελαρίου της Γερμανίας Γκ. Σρέντερ και μεγάλου μέρους της Γερμανίας με ρωσικές εταιρείες ενέργειας, κατάσταση η οποία οδήγησε δέσμια την Ευρώπη στο ρωσικό φυσικό αέριο κλπ. Τα μεγέθη προφανώς είναι ασύγκριτα. Ουδείς διαφωνεί πως η διαφθορά πρέπει να καταπολεμηθεί σε όλα τα επίπεδα άνευ ετέρου. Αν όμως το ενδιαφέρον εστιάζεται σε κάποιους οι οποίοι ενδεχομένως πήραν χρήματα για να μας πουν πόσο ωραία είναι στο Κατάρ αλλά αποσιωπούνται οι ύποπτες πρακτικές σε συμβάσεις αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ, οδηγούμαστε μάλλον στη συγκάλυψη παρά στην πάταξη της διαφθοράς.
Σημείωση "φ": Υπεύθυνος για το άρθρο είναι αποκλειστικά ο αρθρογράφος. Οι θέσεις του είναι προσωπικές και τίθενται σε δημόσιο διάλογο σε πνεύμα ελευθερίας.
