Η «γεωπολιτική» των κατευνασμών και τα αποτελέσματά της
Γράφει ο Γιάννης Σαρρής
Τα τελευταία εικοσιτετράωρα ο ελληνικός λαός παρακολουθεί με τουλάχιστον ανήσυχη διάθεση τις κινήσεις των Τούρκων, οι οποίοι -με τον πολεμικό τους στόλο στραμμένο κατά μέτωπο στον δικό μας- πραγματοποιούν «σεισμικές» έρευνες (προς αναζήτηση υδρογονανθράκων) εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδος του Καστελλορίζου (έχοντας μάλιστα αποπειραθεί να αποκλείσουν ναυτικά και το ίδιο το νησί)1. Η ελληνική κυβέρνηση αρχικώς απήντησε με νερόβραστες φοβικές δηλώσεις που συνοψίζονται στην αόριστη επίκληση της «διεθνούς νομιμότητος» και μια άνανδρη «savoir vivre» μετριοπάθεια. Το χειρότερο απ’ όλα δεν είναι αυτό, αλλά πως κανείς μας -πόσω δε μάλλον οι Τούρκοι- δεν εξεπλάγη. Ήταν απελπιστικά αναμενόμενο και καλώς ή κακώς μάλλον αποκλείει την οποιαδήποτε πιθανότητα πολεμικής συρράξεως. Η μασονοαναθρεμένη μεγαλοαστική τάξη του βαθέος κράτους θα προτιμούσε να δωρίσει το μισό Αιγαίο παρά να αναλάβει την οποιαδήποτε ιστορική ευθύνη για κάτι που δεν σχετίζεται με offshore ή «μπίζνες» της. Εξάλλου, ο 1974 και τα Ίμια μας έχουν εκπαιδεύσει στην υποτακτική νοοτροπία του προτεκτοράτου.
Στον αντίποδα, το σουλτανάτο του Ερντογάν εμφανίζει μία μεθοδικώς κλιμακούμενη προκλητικότητα στα τελευταία χρόνια. Από τις δεκάδες ανά ημέρα παραβιάσεις του ελληνικού εναερίου χώρου, τους εμβολισμούς σκαφών και την αιχμαλωσία των δύο Ελλήνων συνοριοφυλάκων, τον περασμένο Μάϊο φθάσαμε να δούμε Τούρκους στρατιώτες να καταλαμβάνουν 16 στρέμματα ελληνικής γης που προέκυψαν από τον περιορισμό του πλάτους του ποταμού Έβρου. Ποια ήταν τότε η αντίδραση του ελλαδικού κρατιδίου; Μήπως επέβαλε κυρώσεις; Μήπως έκλεισε τα σύνορα στις Καστανιές; Μήπως έκλεισε το προξενείο της Κομοτηνής που δρομολογεί συστηματικά, ύπουλα και παράνομα τον εκτουρκισμό της Θράκης; Όχι βέβαια! Ο απερίγραπτος Υπ.Εξ. του ψευτορωμαίικου Νίκος Δένδιας δήλωσε στο κρατικό ραδιόφωνο: [...Δεν μ’ αρέσει να δημιουργώ εντάσεις ανάμεσα σε δυο χώρες οι οποίες είναι σύμμαχοι...Μιλάμε για λίγες δεκάδες μέτρα]2.
Στις 10/7 ο Ερντογάν υπέγραψε το οριστικό διάταγμα για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας, του εμβληματικότερου μνημείου της Ελληνορθοδοξίας σε τζαμί. Μήπως τότε υπήρξε κάποια ελληνική αντίδραση; ΌΧΙ. Την ίδια ημέρα, στις Βρυξέλλες, σχεδόν όλοι οι ευρωβουλευτές της Ελλάδος υπερψήφισαν την χρηματοδότηση της Τουρκίας για την δημιουργία «προσφυγικών δομών»3(λεφτά που ίσως να καταλήξουν σε όπλα κατά της Ελλάδος). Ταυτόχρονα οι ελλαδικές αρχές δεσμεύονταν ότι, με χρήματα Ελλήνων φορολογουμένων, έως τον Σεπτέμβριο θα λειτουργήσει το τζαμί στο Βοτανικό. Και τα τούρκικα σίριαλ των ιδιωτικών καναλιών καλά κρατούν...
Υπενθυμίζουμε ότι τον Δεκέμβριο του 2019 υπεγράφη αυθαίρετα μεταξύ Ερντογάν και του Λίβυου προέδρου (και εντολοδόχου του) Φαγέζ αλ-Σαράζ ένα μνημόνιο για τον καθορισμό των ΑΟΖ Τουρκίας και Λιβύης, στο οποίο τα δύο μέρη είχαν μοιράσει μεταξύ τους την υφαλοκρηπίδα της Κρήτης, αποκόβοντας παράλληλα Καστελλόριζο και Κύπρο από την υπόλοιπη ελληνική υφαλοκρηπίδα. Στις 27/2/2020 οι Τούρκοι κοινοποίησαν την παράνομη συνθήκη και στον ΟΗΕ4. Ποια ήταν τότε η αντίδραση του ψευτορωμαίικου; Νερόβραστα διαβήματα και τυπική βαρετή παρλαπίπα. Στην Λιβύη μαίνεται αμφίρροπος πόλεμος μεταξύ του φιλοτούρκου ισλαμιστή Σαράζ και του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος εις αναζήτησιν αρωγής προσέγγισε εις μάτην την Ελλάδα την οποία και επισκέφθηκε τον Ιανουάριο του 2020. Λέγεται ότι ο Έλληνας αξιωματικός που είχε μεσολαβήσει τότε για να διαβιβάσει αιτήματα Λιβύων επιτελών αποστρατεύτηκε λίγες ημέρες αργότερα5.
Ειρήσθω εν παρόδω ότι, σύμφωνα με την σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 (τεθείσα εν ισχύι το 1994)6, ως υφαλοκρηπίδα ορίζεται ο βυθός της θάλασσας σε ακτίνα συνήθως 200 ναυτικών μιλίων από την ακτή. Είναι αυτονόητη, δεν χρειάζεται θεσμική ανακήρυξη και συνεπάγεται το δικαίωμα αξιοποιήσεως του (ακινήτου) υπεδάφους άρα και των υδρογονανθράκων εκ μέρους του εθνικά κυρίαρχου κράτους. Η δε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη συχνά συμπίπτει με την υφαλοκρηπίδα, αλλά δεν υπερβαίνει την ακτίνα των 200 ν.μ, προσφέρει δικαιώματα κι επί των υδάτων και πρέπει να είναι ρητά διατυπωμένη ή συμφωνημένη. Η Τουρκία όχι μόνο δεν έχει αναγνωρίσει την αρχική σύμβαση, αλλά ήδη από το 1995 (ακριβώς πριν αρχίσει να «γκριζάρει» το Αιγαίο) απειλεί την Ελλάδα με πόλεμο (Casus belli) σε περίπτωση που ασκήσει το δικαίωμά της προς επέκταση των χωρικών υδάτων (χώρος απόλυτης εθνικής κυριαρχίας) από 6 σε 12 ναυτικά μίλια, όπως ορίζει το άρθρο 3 της Συμβάσεως. Αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία το γεγονός ότι ο ελληνικός εναέριος χώρος εκτείνεται σε πλάτος 10 ν.μ. ενώ των χωρικών υδάτων σε 6.
Το ψευτορωμαίικο επί δεκαετίες αδιαφορούσε γι’ αυτά τα ζητήματα. Κατόπιν εορτής, εξεκίνησε προσφάτως διαπραγματεύσεις για καθορισμό ΑΟΖ πρώτα με την Ιταλία και τώρα με την Αίγυπτο. Δεν αμφιβάλλω πως οι οσφυοκάμπτες κυβερνήτες μας θα φανούν αρκετά «χουβαρντάδες» με τον ζωτικό χώρο του Έθνους. Προ ημερών μάθαμε από τα χείλη του Τούρκου Υπ.Εξ. Τσαβούσογλου ότι η ελληνική κυβέρνηση διαπραγματεύεται και με την Τουρκία για καθορισμό ΑΟΖ7. Εάν οι διάφοροι εκπρόσωποι της Ελλάδος σε κάθε επίπεδο (έως και το ανώτατο) είναι τόσο γλοιώδεις στον δημόσιο λόγο τους, φαντασθείτε για τί είναι ικανοί σε διασκέψεις ενώπιον Μέρκελ και Ερντογάν, τις οποίες κρατούν μυστικές από τον ελληνικό λαό. Τέτοιες «μυστικές διασκέψεις» είχαν κυοφορήσει την κατάπτυστη συμφωνία των Πρεσπών, οπόταν η Ελλάδα είχε ικανοποιήσει τα αιτήματα ενός υπό διάλυση (τότε) κρατιδίου χωρίς καν να εκπληρωθεί ο όρος της συμφωνίας περί αλλαγής του σκοπιανού συντάγματος. Εν προκειμένω, πολύ πιθανόν η κυβέρνηση της ΝΔ να αποδεχθεί την «συνεκμετάλλευση» της ελληνικής υφαλοκρηπίδος με τους Τούρκους. Οι δηλώσεις του αμερικανικού State Department «περί αμφισβητούμενων/διαφιλονικούμενων υδάτων»8 και η «συμφιλιωτική»-φιλοτουρκική διάθεση της ευρωαφέντρας Μέρκελ συνηγορούν σε αυτήν την προοπτική της καθ’ ημάς εθνικής τραγωδίας (διότι μόνον ως τραγωδία μπορεί να χαρακτηρισθεί η γεωπολιτική εκπνόρνευση της Ελλάδος, με την παράδοση και των εναπομεινάντων στρατηγικών και γεωοικονομικών ερεισμάτων της στην Μεσόγειο).
Όπως έλεγε και ο Θρασύμαχος στην Πολιτεία του Πλάτωνος, «Δίκαιον είναι το συμφέρον του ισχυρού». Ίσως να είναι ενίοτε και η εξευγενισμένη επιβολή του δυνατού επί του αδυνάτου, για τον οποίον προορίζονται οι «νόμοι». Η θουκυδίδεια ανάλυση και ο μακιαβελικός πραγματισμός προδιαθέτουν τις εξελίξεις, καθόσον τα status quo δεν σφραγίζονται από νομικές θεωρήσεις αλλά (σχεδόν αποκλειστικώς) από την ισχύ των όπλων. Η Τουρκία, άπασες οι ισχυρές δυνάμεις το γνωρίζουν αυτό. Ως εκ τούτου, εάν τελικώς οδηγηθούμε σε διεθνές δικαστήριο προς επίλυση της διαφοράς, εκείνο μάλλον θα υποκύψει στις πολιτικές πιέσεις εκδίδοντας μια μεσοβέζικη απόφαση υπέρ της συνεκμεταλλεύσεως. Και αυτό το γνωρίζουν οι Τούρκοι, οι οποίοι πρώτα δημιουργούν τετελεσμένα κι ύστερα μας σέρνουν σε διαπραγματεύσεις, παρότι η αδικία είναι καταφανής. Κάνουν δύο βήματα μπροστά, ώστε να υποχωρήσουν κατά ένα βήμα και να έχουν κερδίσει ένα βήμα. Βέβαια δεν θα επιχειρούσαν κάποια ενέργεια της οποίας το κόστος (πολεμικό ή οικονομικό) θα υπερέβαινε το δυνητικό όφελος (και η ενδοτικότητα της Ελλάδος τους προσφέρει σιγουριά). Ωσαύτως, έχουν ανοίξει πολλαπλά μέτωπα, σε Συρία-Ιράκ, Μεσόγειο, Λιβύη κ.τ.λ. Στο τέλος θα κερδίσουν κάτι κάπου, ενόσω ανασυγκροτούν την Οθωμανική αυτοκρατορία αμφιταλαντευόμενοι διαρκώς μεταξύ Δύσεως και Ανατολής. Ακόμη και η Γαλλία, που βλέπει την ισχυρή επιρροή της στην Αφρική να τίθεται υπό αμφισβήτηση, αντέδρασε και ενδεχομένως να βρίσκεται πίσω από τον βομβαρδισμό τουρκικής αεροπορικής βάσεως στην Λιβύη9. Οι Έλληνες κατήντησαν να ελπίζουν σε παρεμβάσεις Γάλλων και Αιγυπτίων για να διατηρήσουν (κατά τύχην) τα δικαιώματά τους, καθώς το ψευτορωμαίικό τους ούτε μια αξιοπρεπή συμμαχία δεν ολοκληρώνει (*φαίνεται ότι ούτε φρεγάτες θα αγοράσουμε από την Γαλλία τελικά, ίσως εξαιτίας Αμερικανών-Γερμανών;).
Όλοι οι ισχυροί φαίνεται να εχθρεύονται την μικρή Ελλάδα, όμως στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει. Προσωπική εκτίμηση είναι πως δεν υφίσταται κάποιο παγκόσμιο ανθελληνικό λόμπι που κινεί τα νήματα, απλώς το προτεκτοράτο της Ελλάδος έχει μικρύνει πολύ διπλωματικά και δεν είναι χρήσιμο ή επικίνδυνο για κανέναν. Γι’ αυτό το ποδοπατούν όλοι. Από την Μέρκελ και τον Ερντογάν έως τους Αλβανούς και τους Σκοπιανούς. Πώς επήλθε αυτή η κατάσταση; Ο ατομικιστικός «ωχαδερφισμός» της μεταπολίτευσης βρήκε τους αυθεντικότερους εκφραστές του στο πολιτικό προσωπικό, που ολιγωρούσε όσον οι γείτονες αποθρασύνονταν. Νομίζαμε ότι η συμμετοχή σε ΝΑΤΟ και ΕΕ μας ασφαλίζει πανταχόθεν χωρίς να κάνουμε τίποτε (πλην νερόβραστων διαβημάτων). Σήμερα όλοι αισθανόμαστε πώς η αδυναμία αποθαρρύνει «εταίρους» και αποθρασύνει «εταίρες». Ακριβέστερα, σχεδόν όλοι. Οι ψοφοδεείς χαράκτες της εθνικής μας πολιτικής παραμένουν αναίσθητοι.
Όπως έχει επισημάνει πλειστάκις ο Γ.Κοντογιώργης, το φυτευτό ξενόδουλο κράτος εν Αθήναις, αφού συνέβαλε στην εξαφάνιση του μείζονος αποδήμου ελληνισμού, αναλαμβάνει πλέον την συρρίκνωση και του εγχωρίου ελληνισμού. Επί δεκαετίες κύριος σύμβουλος και σχεδιαστής της πολιτικής του Υπουργείου Εξωτερικών είναι το «Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής» (ΕΛΙΑΜΕΠ). Πρόκειται για μία άρτια δικτυωμένη «γκρούπα» από κοσμοπολίτες και απάτριδες γιάπηδες αμερικανικών κολλεγίων, των οποίων η πολιτική σκέψη περιφρονεί το εθνικό συμφέρον περιοριζόμενη στα ημερήσια τσιτάτα της αμερικανικής πρεσβείας και του ΟΗΕ. Προ τριών εβδομάδων ο Χρήστος Ροζάκης, θαμώνας του ΕΛΙΑΜΕΠ και εγκέφαλος του Υπ.Εξ. επί Σημίτη, δήλωσε με πείσμα στις «Αντιθέσεις» του Κρήτη TVότι «το Καστελλόριζο δεν αποτελεί συνέχεια των ελληνικών νησιών, όντας απομακρυσμένο και κοντά στην Τουρκία»10. Ελεγχόμενες διαρροές προκειμένου να συνηθίσει η πλέμπα τα...επικείμενα. Άλλωστε οι βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος Γιάννης Λοβέρδος11 και Μπάμπης Παπαδημητρίου12 με περίεργες δηλώσεις έχουν επίσης προλειάνει το έδαφος για συνεκμετάλλευση. Όταν έρθει οσονούπω η στιγμή, οι Έλληνες οφείλουμε να κατεβούμε στους δρόμους ώστε να επιχειρήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις την αποτροπή μίας δυσοίωνης μειοδοσίας. Δεν διακυβεύονται νερά και λίγες βραχονησίδες. Διακυβεύονται η εθνική μας κυριαρχία, οι υδρογονάνθρακες της Μεσογείου και η εσχάτη ελπίδα της Ελλάδος να νιώσει ξανά αυτάρκης, ελεύθερη και υπερήφανη.
Ειδησεογραφικές παραπομπές
1) Πρώτο Θέμα: «Καστελόριζο-Θερμό επεισόδιο: Πολεμικά πλοία καταπλέουν στην θερμή ζώνη του Αιγαίου». https://www.protothema.gr/politics/article/1028822/kastelorizo-thermo-epeisodio-pos-kinoudai-ellada-tourkia-meta-tin-tourkiki-navtex/
2) Τα Νέα: «Έβρος: Τούρκοι έχουν προωθηθεί σε ελληνικό έδαφος-Η αντίδραση της Αθήνας». https://www.tanea.gr/2020/05/23/politics/evros-oi-tourkoi-exoun-proothithei-se-elliniko-edafos-i-antidrasi-tis-athinas/
3) European Commission: «Turkey: Extension of EU humanitarian programmes supporting 1.7 million refugees receives green light». https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_1324
4) Liberal: «Τουρκολυβικό σύμφωνο: Δημοσιεύθηκε στον ΟΗΕ-Τί σημαίνει; Ποια τα επόμενα βήματα». https://www.liberal.gr/diplomacy/dimosieuthike-ston-oie-ti-simainei-poia-ta-epomena-bimata/290436
5) Militaire: «Η βοήθεια που ζήτησε ο Χάφταρ από την Ελλάδα και το αποτέλεσμα». https://www.militaire.gr/i-voitheia-poy-zitise-o-chaftar-apo-tin-ellada-kai-to-apotelesma-vinteo-apo-ti-syzitisi-sto-ardin/
6) Eur-lex.europa.eu: «Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας». https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:21998A0623(01)&from=PT
7) DefenceNet: «Κυβέρνηση: Θέλαμε μυστικές διαπραγματεύσεις με Τουρκία αλλά μας «κάρφωσε» ο Τσαβούσογλου». https://www.defencenet.gr/amyna/ellinotoyrkika/900484_kybernisi-thelame-mystikes-diapragmateyseis-me-toyrkia-alla-mas-karfose
8) Έθνος: «Ανάλυση Μιχάλη Ιγνατίου για τα «αμφισβητούμενα νερά» του Στέιτ Ντιπάρτμεντ». https://www.ethnos.gr/politiki/116498_analysi-mihali-ignatioy-gia-ta-amfisbitoymena-nera-toy-steit-ntipartment
9) Καθημερινή: «Μήνυμα στην Τουρκία ο βομβαρδισμός». https://www.kathimerini.gr/1086470/article/epikairothta/kosmos/mhnyma-sthn-toyrkia-o-vomvardismos
10) YouTube-Κρήτη TV: «Αντιθέσεις: αποκαλυπτική συνέντευξη του προέδρου του επιστημονικού συμβουλίου του ΥΠ.ΕΞ». https://www.youtube.com/watch?time_continue=1&v=JW-OAuylm34&feature=emb_title
11) Triklopodia.gr: «Γιαννης Λοβερδος (βουλευτής ΝΔ) “Εγω είμαι υπέρ της συνεκμετάλλευσης του αιγαίου με τους Τούρκους”». https://www.triklopodia.gr/%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CE%BB%CE%BF%CE%B2%CE%B5%CF%81%CE%B4%CE%BF%CF%82-%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AE%CF%82-%CE%BD%CE%B4-%CE%B5%CE%B3%CF%89-%CE%B5%CE%AF/
Typosthess: «Μπάμπης Παπαδημητρίου: Κακώς ερεθίζει κάποιους ο όρος «συνεκμετάλλευση». https://www.typosthes.gr/politiki/204925_mpampis-papadimitrioy-kakos-erethizei-kapoioys-o-oros-synekmetalleysi
Σημείωση "φ": Υπεύθυνος για το άρθρο είναι αποκλειστικά ο αρθρογράφος. Οι θέσεις του είναι προσωπικές και τίθενται σε δημόσιο διάλογο σε πνεύμα ελευθερίας.