Συνέχεια με το πέμπτο και τελευταίο μέρος της μελέτης "Περί Πολιτισμού"

του Κ. Τάταρη

 

Ε. ΕΘΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

            Χρειάζεται ένας «Οδικός Χάρτης» για την παραγωγή πολιτισμού υπό τη φιλοσοφία του Εθνομελλοντισμού. Ένας Χάρτης που κεντρικό του σημείο θα έχει νέους θεσμούς («Επιτροπή Εθνικού Πολιτισμού») και θα λαμβάνει υπ’ όψιν την καθοριστική σημασία Προτύπων που θα είναι κυρίαρχα, χωρίς να είναι αποκλειστικά.

            «Μη σας τρομάζουν οι πολιτισμοί που περάσανε, μη σας τρομάζουν καθόλου. Δεν ήταν τέλειοι. Εσείς θα δημιουργήσετε τον τελειότερο».
Ο Ιωάννης Μεταξάς προς τους φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών (σημ. αν θυμάμαι καλά στους φοιτητές Φιλοσοφικής).

α. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Στο σύγχρονο ελλαδικό κράτος, ο Πολιτισμός δεν είναι, παρά μια ακόμα «γραφειοκρατική δουλειά», αφημένη στην αποκλειστική αρμοδιότητα ενός συγκεκριμένου Υπουργείου, του κατ’ ευφημισμόν «Υπουργείο Πολιτισμού», αλλά και στις προσωπικές ιδιορρυθμίες, εμμονές, απωθημένα κ.τ.λ του κάθε φορά επικεφαλής του συγκεκριμένου Υπουργείου.

            Πέρα από τη διαπίστωση ότι η κυρίαρχη σήμερα «κουλτούρα» - που υλοποιείται και μέσω του συγκεκριμένου Υπουργείου – είναι αφελληνισμένη, ρηχά κοσμοπολίτικη, διαλυτική μέχρι σημείου αποσύνθεσης, σ’ ένα Κράτος με συνείδηση του εαυτού του, δηλαδή ότι είναι φορέας μιας ιστορικής αποστολής, ο Εθνικός Πολιτισμός όπως και η Εθνική Ασφάλεια, δεν θεωρούνται γραφειοκρατικές υποθέσεις συγκεκριμένων Υπουργείων.

Σ’ ένα Κράτος που σέβεται στοιχειωδώς τον εαυτό του, όπως θα υπάρχει η Επιτροπή Εθνικής Ασφαλείας, της οποίας θα προΐσταται ο Πρωθυπουργός (ή Κυβερνήτης), διϋπουργική και όχι μόνον, αλλά και με συμμετοχή ξεχωριστών ατόμων, που θα ασχολείται με την εθνική και κοινωνική συνοχή, την πρόληψη και αντιμετώπιση κινδύνων, τον χειρισμό καταστάσεων «έκτακτης ανάγκης», την Παλλαϊκή Άμυνα, την Πολιτοφυλακή (κλπ), έτσι θα υπάρχει και η Επιτροπή Εθνικού Πολιτισμού, η οποία θα δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές και θα παίρνει αποφάσεις τις οποίες θα υλοποιεί – ως εκτελεστικό όργανο- το Υπουργείο.

            Η επιτροπή αυτή- της οποίας θα προΐσταται ο Υπουργός Πολιτισμού, ο οποίος στη συνέχεια θα ενημερώνει τον Πρόεδρο η Κυβερνήτη- θα έχει ως μέλη της εκπροσώπους και άλλων Υπουργείων (π.χ. Χωροταξίας και Περιβάλλοντος), διότι ο Πολιτισμός αναφέρεται σε πολλούς τομείς, εκπροσώπους των περιφερειών, αλλά – και αυτό είναι σημαντικό – με ιδιαίτερα αυξημένες αρμοδιότητες τους εκπροσώπους της αληθινής πνευματικής αριστοκρατίας που με συγκεκριμένα κριτήρια θα επιλέγουν από ένα ευρύ φάσμα πολιτισμικών δραστηριοτήτων (αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι, συγγραφείς, καλλιτέχνες, ποιητές)¹.

Η Επιτροπή θα είναι μόνιμη, θα αντικαταστήσεις την ελιτίστικη «Ακαδημία» που δεν προσφέρει τίποτα ούτε έχει ουσιαστικές αρμοδιότητες και θα έχει ουσιαστικό έργο:

i) Την «επανελληνοποίηση» του περιβάλλοντος, φυσικού και οικιστικού (γι’ αυτό θα συμμετέχει και εκπρόσωπος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Χωροταξίας», επανελληνοποίηση με τρόπο που να παράγει πολιτισμό (οι σχετικές αποφάσεις θα υλοποιούνται από τα αρμόδια Υπουργεία), που σημαίνει την επανάκτηση της ελληνικής χλωρίδας και πανίδας, ήμερης και άγριας², είδη φυτών και ράτσες ζώων (ελληνικός ποιμενικός, αλογάκια της Σκύρου κλπ) και πως θα επιτευχθεί η αρμονία φυσικού-οικιστικού περιβάλλοντος.
Στις σημερινές δυστοπικές μεγαλουπόλεις μόνο οι Ορθόδοξες εκκλησίες κοσμούν το περιβάλλον και μόνο σε ελάχιστα μέρη διασώθηκε η ντόπια αρχιτεκτονική (π.χ Κυκλάδες).

ii) Την ανάδειξη του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού σε πρόταση τέχνης, αλλά και η αναζήτηση νέων ρευμάτων και τεχνοτροπιών.

iii) Το βασικό όμως είναι ότι στην Επιτροπή, πέρα από τους «τεχνοκράτες» θα συμμετέχουν οι δημιουργοί – η αριστοκρατία – αρχιτέκτονες, μουσικοί, ποιητές, ζωγράφοι κ.λ.π που από μεμονωμένα και, ουσιαστικά, αδρανοποιημένα άτομα θα πολλαπλασιάσουν την ισχύ τους ως «συλλογικό» σώμα και με τη βοήθεια των τεχνοκρατών θα υλοποιούν τα προσωπικά τους οράματα ως «προτάσεις ζωής» στην εθνική κοινωνία. Οι μεμονωμένες προσπάθειες των αρίστων όσο ουσιαστικές κι αν είναι δεν έχουν μακροημέρευση εάν δεν λειτουργούν για όλη την κοινωνία ως κατευθυντήριες γραμμές εκπορευόμενες από ένα συλλογικό σχήμα³ και στηριζόμενες από το Υπουργείο που τις εφαρμόζει. Έτσι θα σχηματιστεί μια «συλλογική αριστοκρατία» με συνείδηση ιστορικής αποστολής˙ ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά όσων θα την αποτελούν, τα επισήμανε αρκετά νωρίς ο Ίων Δραγούμης⁴.

iv) Η Επιτροπή αυτή θα λειτουργεί τόσο «συγκεντρωτικά», όσο και «αποκεντρωτικά». Συγκεντρωτικά ως προς τα κυρίαρχα πρότυπα σε κεντρικό επίπεδο αλλά και αποκεντρωτικά, τόσο ως προς το πως «το πολιτισμικό προϊόν» θα διαχέεται στις περιφέρειες, κι εν συνεχεία, στις κοινότητες, αλλά και ως προς το πως οι ίδιες οι Περιφέρειες θα προτείνουν και θα ζητούν στήριξη για την υλοποίηση των δικών τους δημιουργικών πρωτοβουλιών. Ο πολιτισμός πρέπει να γίνει στοιχείο καθημερινότητας για τον Έλληνα πολίτη. Η ελληνική όπερα, για παράδειγμα, να γίνει προσιτή (όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, στην Ουγγαρία που είναι «λαϊκό θέαμα»). Η «θεατρική βραδιά» επιλογή εξόδου, αλλά και στο καθημερινό πρόγραμμα της τηλεόρασης, η «είσοδος» σε μία έκθεση ζωγραφικής ή συναυλίας ως κάτι αυτονόητο. Η Επιτροπή με πρωτοβουλίες και ενέργειές της θα «ασκεί» καθημερινά τον Έλληνα πολίτη στην πολιτιστική δραστηριότητα όχι μόνο ως θεατή, αλλά και ως δυνάμει δημιουργό.

β) ΚΥΡΙΑΡΧΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

            Το Οργανικό Κράτος, και σε θέματα Πολιτισμού, διαφοροποιείται βασικά τόσο απέναντι στο αστικό κράτος (φιλελευθεροσυντηρητικό, σοσιαλδημοκρατικό, σοσιαλφιλελεύθερο), όσο και απέναντι στο ολοκληρωτικό κράτος ξένου τύπου (εθνικοσοσιαλιστικό, κομμουνιστικό).

            Στην πρώτη περίπτωση στο αστικό κράτος, επικρατεί ένας απόλυτος «πολιτιστικός σχετικισμός», δηλαδή ο απόλυτος υποκειμενισμός τόσο ως προς την έννοια «του δημιουργού», όσο και ως προς αυτήν του «πολιτιστικού προϊόντος». Τα πάντα είναι σχετικά, κανένα πρότυπο δεν νοηματοδοτεί μια αποστολή ιστορικότητας και δημιουργίας, μια συνολική πρόταση ζωής, ως «νόημα ύπαρξης».

            Αποτέλεσμα: Κυριαρχούν είτε οι ψευδοελίτ του πολιτισμού, «οι λίγοι και εκλεκτοί», τα «σαλόνια της πολιτιστικής μπουρζουαζίας» είτε η «παρακμή» ως αντίδραση, «η κουλτούρα της αποδόμησης» που σήμερα είναι και η κυρίαρχη κουλτούρα. Υπάρχουν, βεβαίως, όχι σπάνιες περιπτώσεις που «η μπουρζουαζία της διανίοσης» ανοίγει τα σαλόνια της στους εκπροσώπους «της κουλτούρας της αποδόμησης» γιατί της λείπουν το… προοδευτικό πρόσημα και η διανοητική ελευθεριότητα. Ο μέγας Ντοστογιέφσκι στους «Δαιμονισμένους» του περιέγραφε αριστοτεχνικά πως η δυτικίζουσα διανοητική ψευδοελίτ της εποχής γοητεύονταν όταν «οι μηδενιστές», (ιδεολογικοί πρόγονοι των σημερινών αναρχομηδενιστών), παρίσταντο στις φιλολογικές και κοσμικές εκδηλώσεις της.

            Στο ολοκληρωτικό κράτος, από την άλλη, υφίσταται μια αντίφαση: από τη μία επιδιώκεται η ενεργοποίηση του λαού και στον πολιτισμό, το ολοκληρωτικό κράτος επιδιώκει την επί 24ώρου βάσεως κινητοποίηση του λαού σε όλους τους τομείς της δημόσιας σφαίρας- υπό τις δικές του βεβαίως, κατευθύνσεις και προστάγματα- σε αντίθεση με την αστική-συντηρητική δικτατορία (τύπου Πινοσέτ) που επιθυμεί την παθητικότητα και αδράνεια), από την άλλη αυτή η ενεργοποίηση εξαντλείται σ’ ένα όχι απλώς κυρίαρχο αλλά αποκλειστικό πολιτιστικό πρότυπο, περιορισμένης θεματολογίας⁵ και όλα τα υπόλοιπα καλλιτεχνικά ρεύματα, τάσεις, προσωπικές ανησυχίες δημιουργών δαιμονοποιούνται είτε ως «αντιεπαναστατικά» είτε ως «παρακμιακά» (π.χ. «παράνομη λογοτεχνία»).

            Αποτέλεσμα αυτό του «κλειστού συστήματος σκέψης», φοβικού και γι’ αυτό επιθετικού, είναι τα όντως «παρακμιακά πρότυπα και ρεύματα τέχνης» να ηρωοποιούνται ως διωκόμενα και ως «εναλλακτικά» (εδώ χωρούν πολλά εισαγωγικά) να προκαλούν ένα ευρύτερο ενδιαφέρον ως αντίπαλο δέος σ’ ένα πρότυπο που μπορεί, το επαναλαμβάνουμε, στη σύλληψη του να είναι υγιές και δυναμικό, όμως καταντά στερεοτυπικό, αφυδατωμένο από τους χυμούς της ζωής και γι’ αυτό αυτοαναιρείται.

Στο Οργανικό Κράτος δεν υπάρχουν τέτοιες αγκυλώσεις, γιατί δεν είναι φοβικό και γιατί το ενδιαφέρει «η πολύμορφη, η πλούσια ζωή»⁶, όχι η μουμιοποιημένη ακινησία.

            Στο Οργανικό Κράτος υπάρχουν κυρίαρχα μεν, όχι αποκλειστικά δε, πολιτιστικά πρότυπα.

Συγκεκριμένα:

α) Υπάρχουν περισσότερα του ενός ΚΥΡΙΑΡΧΑ πολιτιστικά πρότυπα με διαφορετική μεταξύ τους φιλοσοφία και τεχνοτροπία, που όμως προβάλλουν ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ πολιτισμικές προτάσεις: Ηρωϊκός ρεαλισμός (με πολύ πιο στέρεο νοηματικό υπόβαθρο και πλουσιότερη θεματολογία από τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό, για παράδειγμα), «μαγικός ρεαλισμός», ελληνικός υπερρεαλισμός κ.ά.

Η ελληνική πρόταση δεν εξαντλείται σε μια μόνο «σχολή». Στη μουσική, για παράδειγμα, η ελληνική όπερα (Καλομοίρης, Σκαλκώτας) περιλαμβάνεται στα «κυρίαρχα πρότυπα».

β) Άλλα κυρίαρχα, άλλο αποκλειστικά. Στο δημόσιο χώρο επικρατούν τα κυρίαρχα πρότυπα, στηρίζονται από το Κράτος, δίνουν κατευθύνσεις, παράγουν νοήματα. Στον ιδιωτικό όμως χώρο θα κινούνται διάφορα ρεύματα και επιλογές, χωρίς λογοκρισία, χωρίς απαγόρευση. Κάποια από τα ρεύματα αυτά θα έχουν κάτι ενδιαφέρον να μας πουν, κάποια θα είναι απλώς παρακμιακά. Δεν έχει σημασία ως προς το δεύτερο. Σημασία έχει μια ολοκληρωμένη πρόταση ζωής που θα επικρατεί στο δημόσιο χώρο και θα στηρίζεται – από εκεί και πέρα κανείς δημιουργός δεν θα «πνίγεται» (όπως γίνεται στον μονολιθικό ολοκληρωτισμό), αλλά και κανείς παρακμιακός δεν θα έχει τη δυνατότητα, χάρη στις «χορηγίες» «φιλότεχνων», να επικρατήσει στο δημόσιο χώρο λόγω πολιτιστικού σχετικισμού (αστισμός).

            Αυτή είναι η ουσιώδης διαφορά τόσο ως προς την αστική αδιαφορία, όσο και προς την ολοκληρωτική καταπίεση.

 

1. Ας φανταστούμε μια Επιτροπή στην οποία θα συμμετείχαν ο Σικελιανός, ο Πικιώνης, ο Τσαρούχης…
2. «Από τις δεντροσειρές δε θα λείπουνε τα δέντρα, μα ούτε και θα ξεριζώνονται δέντρα πανάρχαια για να φυτευθούν με το σωρό οι φοινικιές. Δόξα να’ χη ο Πανάγαθος, φυτρώνουν στα ελληνικά χώματα λογιών λογιών φυτά και δέντρα, που ισκιώνουν καλύτερα από τις χουρμαδιές τον άνθρωπο. Όποιος δήμαρχος δεν τα ξέρει ας σκαρφαλώση στα βουνά να τα μάθη, και όποιος τα περιφρονεί, ας γίνη από δήμαρχος κλητήρας. Μια πικροδάφνη, μια μυρτιά, ένας δρυς, μια αριά ή ένα πεύκο σου υποβάλλει περισσότερον ελληνισμό απ’ όλες τις δογματικές διδασκαλίες μαζεμένες…»

Ίων Δραγούμης: «Ελληνικός Πολιτισμός», ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ, ΑΘΗΝΑ 1991

3. «Πολλοί νομίζουν πως με το να απευθύνωνται στο λαό μπορούν να φέρουν τη νεοελληνική άνθιση. Ο λαός όμως δε φωτίζεται με μοναχικές ενέργειες μερικών ατόμων, όσο φωτεινά και αν είναι, χρειάζεται μια αριστοκρατία ολόκληρη για να επηρεαστή ο λαός. Όχι από τα κάτω, παρά από τα πάνω θ’ αρχίσει ο ξαναγεννημός. Ας φωτιστούν οι μορφωμένοι, ας λουστούν στα φέγγερα και διάφανα νερά της λαϊκής ψυχής, ας συνταραχτούν και ας θελήσουν κάτι και ο λαός θα τους ακολουθήση έπειτα»

Ίων Δραγούμης: «Ελληνικός Πολιτισμός», κεφάλαιο «Αριστοκρατία»

Δική μου σημείωση:
Υπήρξαν «ατομικοί δημιουργοί» Σκαλκώτας, Καλομοίρης, αλλά ελληνική όπερα όχι. Υπήρξε ο μεγάλος Τσαρούχης, του οποίου η ζωγραφική, αποτελεί ψηφίδα στο μωσαϊκό του νεοελληνικού Πολιτισμού, αλλά ολοκληρωμένη σχολή ελληνικής ζωγραφικής δεν υπήρξε. Ακόμα και η «Γενιά του ‘30» που λειτουργούσε ως «γενιά» χάθηκε. Γιατί; Γιατί «χρειάζεται μια αριστοκρατία ολόκληρη για να επηρεαστή ο λαός», ένα συλλογικό σώμα που θα δίνει μόνιμα στην κοινωνία κατευθυντήριες γραμμές. Τότε μόνο θα υπάρξει ελληνική όπερα, ελληνική ζωγραφική, εθνική λογοτεχνία…

4. «Δεν ενδιαφέρει αν θα είναι στολισμένοι με τίτλους, με γαλόνια ή με γνωστά ονόματα, δεν ενδιαφέρει αν θα είναι πλούσιοι ή φτωχοί, ούτε αν θα ξέρουν πολλά ή λίγα γράμματα, μα πρέπει δίχως άλλο να είναι ευγενικοί στη σκέψη και στην πράξη…εκείνο όμως που θα γνωρίζουν τέλεια θα είναι οι συνήθειες του τόπου τους, η φιλολογία και ο πολιτισμός, που μεταμόρφωσε τους ανθρώπους της πατρίδας τους, και του έπλασε τέτοιους, που σήμερα είναι… Θα προσπαθούν να γίνωνται καλλίτεροι από τον εαυτό τους, όχι από αγάπη προς το εγώ τους, παρά από επιθυμία να κάμουν το όργανο της μάθησης και της πράξης πιο τέλειο. Όχι εγωλατρεία, μα καλλιέργεια του εαυτού τους επιμονή…» Και κάτι, επίσης, πολύ σημαντικό που ο Δραγούμης αναφέρει: «Και δεν θα φοβούνται τίποτα, ούτε την κοινή γνώμη, που είναι ο τρομερότερος δράκος».
   
   
5. Χαρακτηριστικό παράδειγμα «ο Σοσιαλιστικός ρεαλισμός» στην Πρώην Σοβιετική Ένωση.
   
   
6. Μια ωραία απάντηση του Δραγούμη σε έναν «Επιστημονιστή» της εποχής του: «Έχουμε ο καθένας μας διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες, ψυχολογικά φαινόμενα, φιλοσοφικά συστήματα. Τον Κ. Σκληρό, ας πούμε, τον έχει ρουφήξει η ψιλόλογη επιστήμη, εμένα η πολύμορφη, η πλούσια ζωή». Τόσο η αστική πολυδιάσπαση, όσο και η ολοκληρωτική μονολιθικότητα είναι για μας το ίδιο απορριπτέες.

 

Σημείωση "φ": Υπεύθυνος για το άρθρο είναι αποκλειστικά ο αρθρογράφος. Οι θέσεις του είναι προσωπικές και τίθενται σε δημόσιο διάλογο σε πνεύμα ελευθερίας.

 

 

 

 

Ο ΤΡΙΤΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Του Θωμά Τουσιάδη

 

 

 

 

Σίγουρα ζούμε σε μία οριακή χρονική περίοδο. Στις μέρες μας μία εποχή τελειώνει μια νέα εποχή αρχίζει. Τελειώνει η εποχή που άρχισε μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου από τον οποίο νικητές εξήλθαν οι "σύμμαχοι" και στον κόσμο επεκράτησαν και τον κυβέρνησαν η καπιταλιστική κοινοβουλευτική δημοκρατία και ο κομμουνισμός. Ο κομμουνισμός στυγνός, απάνθρωπος, ενάντια στην φύση του ανθρώπου, κυβέρνησε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου με απόλυτη, με πρωτοφανή σκληρότητα επί σαρανταπέντε χρόνια και ξαφνικά σε "μία μέρα", το 1990, κατέρρευσε, με τους λαούς της Ανατολικής Ευρώπης να πανηγυρίζουν την απελευθέρωσή τους και την ένταξή τους στην κοινωνία της ελεύθερης οικονομίας. Από την άλλη, ο καπιταλισμός, η ελεύθερη οικονομία, σε συνδυασμό με την ελευθερία σκέψης, δράσης, δημιουργίας έφεραν μια θεαματική ανάπτυξη στα κράτη του λεγόμενου "Δυτικού" κόσμου διαφορετική βέβαια από κράτος σε κράτος και ανάλογη με τις επιλογές τού κάθε λαού και τις ικανότητες των εκλεγμένων πολιτικών. Όμως η ραγδαία αύξηση τής δύναμης τού ιδιωτικού κεφαλαίου δημιούργησε τις πολυεθνικές που ουσιαστικά καθορίζουν σήμερα τους κανόνες της παγκόσμιας οικονομίας ελέγχοντας λιγότερο ή περισσότερο τις οικονομίες των χωρών. Και τώρα, σήμερα, ζούμε την τελική επίθεση του κεφαλαίου για να επιβάλλει τον έλεγχό του και στην πολιτική ζωή και στις κοινωνίες των χωρών του πλανήτη.

 

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ζούμε τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Μας λένε ότι ναι, έτσι είναι, είναι ο πόλεμος της ανθρωπότητας ενάντια στον κορωνοϊό. Όμως όχι! Στην πραγματικότητα είναι ο πόλεμος μεταξύ των εθνικών κρατών και της παγκοσμιοποίησης, είναι η επίθεση τής Νέας Τάξης Πραγμάτων εναντίων των εθνών, εναντίων της εθνικής δημιουργίας, εναντίον του εθνικού πολιτισμού, της εθνικής οικονομίας. Είναι πόλεμος αυτών που θέλουν να επιβάλλουν την παγκοσμιοποίηση και χρησιμοποιούν σαν όπλο τον κορωνοϊό, όπως χρησιμοποιούσαν έως τώρα σαν όπλο την λαθρομετανάστευση. Ο κορωνοϊος δεν είναι ο φοβερός εχθρός, είναι ένα όπλο στα χέρια τού φοβερού εχθρού.

 

Δυστυχώς αυτήν την στιγμή ο εχθρός είναι εντός των τειχών. Ήδη, δωροδοκώντας, ελέγχει όλες τις κεντρικές τηλεοράσεις και άλλα ΜΜΕ, ελέγχει και τους δημόσιους υπαλλήλους, γιατρούς και άλλους και έχοντας επιβάλει απόλυτη λογοκρισία, ανεξέλεγκτα παραποιεί και μεγαλοποιεί την επικινδυνότητα του κορωνοϊού παραπληροφορεί και φοβίζει τον λαό. Με επιστημονικά επιχειρήματα, με επιστημονική ορολογία για να μην καταλαβαίνει πολλά ο "μη γιατρός" και ταυτόχρονα αποφεύγοντας, αποκλείοντας, έως απαγορεύοντας τον επιστημονικό αντίλογο, τον επιστημονικό διάλογο τρομοκρατεί τους πολίτες για να μπορεί να ενεργεί "για το καλό μας" χωρίς να συναντάει σοβαρή αντίδραση . Έτσι δεχόμαστε ότι για να βγούμε από το σπίτι μας πρέπει να έχουμε άδεια από την αστυνομία! δεχόμαστε ότι για να πάμε στον οπωροπώλη ή στον κρεοπώλη θέλουμε άδεια, δεχόμαστε ότι απαγορεύεται να πάμε από την μία πόλη στην άλλη και πρέπει να ζητήσουμε και να πάρουμε άδεια, δεχόμαστε ότι απαγορεύεται να πάμε στην εκκλησία, όλα τα τηλεφωνήματά μας καταγράφονται και ελέγχονται και το δεχόμαστε, στο διαδίκτυο, στο face book, ο ιδιώτης Μαρκ Ζούκεμπεργκ μας ελέγχει, μας λογοκρίνει και μας φιμώνει κατά την κρίση του και το δεχόμαστε... Και όλα αυτά "για το καλό μας" για να σωθούμε από την "υγειονομική κρίση", από την "πανδημία". Και αύριο θα έχουμε μία "οικονομική κρίση" και μεθαύριο θα έχουμε "εθνική κρίση" με την Τουρκία και αργότερα κάποια άλλη "κρίση" και τότε θα είναι εύκολο να μας "μαντρώσουν" να μας κλείσουν στα σπίτια μας, θα είναι εύκολο να μας λογοκρίνουν γιατί θα έχουμε συνηθίσει. Ήδη αρχίσαμε να συνηθίζουμε!

 

Ο συγγραφέας του βιβλίου (το οποίο ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης είχε επάνω στο γραφείο του) "covid-19: The great reset" Klaus Schwab δηλώνει ξεκάθαρα "....ο κόσμος ποτέ δεν θα επιστρέψει σ' αυτό που έως πριν από την covid-19 θεωρούσε φυσιολογικό ...." Το ζητούμενο είναι τι θέλουν να πετύχουν αυτοί που χρησιμοποιούν σαν εργαλείο, σαν όπλο τον κορωνοϊό για να πετύχουν τους στόχους τους. Και πλέον ξέρουμε ότι τελικά ο στόχος των παγκοσμιοποιητών, αριστερών και δεξιών διεθνιστών, είναι να δημιουργήσουν μία παγκόσμια κοινωνία η οποία θα κατοικείται από "ίδιους", "ίσους", ομογενοποιημένους ανθρώπους που θα υπακούουν αδιαμαρτύρητα στους κυβερνώντες οι οποίοι θα είναι και οι φορείς της "μίας και μοναδικής αλήθειας". Ο κορωνοϊός, η λοίμωξη covid-19 , που υπάρχουν σήμερα και μας ταλαιπωρούν, αργά ή γρήγορα θα ελεγχθούν όπως στο παρελθόν η Ισπανική γρίπη, η Ασιατική γρίπη, η γρίπη του Χονγκ Κονγκ, αυτό είναι σίγουρο. Το ζητούμενο είναι τι θα αφήσουν πίσω τους, τι θα προκύψει μετά.

 

Ο κόσμος που ζούσαμε μετά το τέλος του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου έως και σήμερα τελείωσε. Θα αφήσουμε αμαχητί, οι παγκοσμιοποιητές τρομοκρατώντας και υποτάσσοντας τις μάζες, να δημιουργήσουν έναν νέο κόσμο όπως αυτοί τον θέλουν ή θα αγωνιστούμε για να επιβάλλουμε τις αρχές της εθνικής Ανεξαρτησίας και Ελευθερίας, πού θα κατοχυρώσουν την αξιοπρέπεια του κάθε Έλληνα, την αξιοπρέπεια του λαού μας, την αξιοκρατία πού θα αναδείξει τούς ικανούς φυσικούς ηγέτες του, και την Ελληνική Δημοκρατία η οποία με σωστή οργάνωση τής κοινωνίας θα σφυρηλατήσει τον λαό σ' ένα σύγχρονο, προοδευτικό, ενιαίο, δυνατό και αδιαίρετο σύνολο; Αυτή την στιγμή διακυβεύεται η ελευθερία του Έθνους και τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ελλήνων. Έχουμε καθήκον και υποχρέωση με όπλα το Ελληνικό πνεύμα, και την σωστή χρήση της επιστήμης να αγωνιστούμε για να τελειώσει το παραμύθι με τα παράλογα και απάνθρωπα μέτρα που σκοπό έχουν να εξοντώσουν την μεσαία τάξη και να μας συνηθίσουν να ζούμε υπό περιορισμό και ελεγχόμενοι χωρίς να διαμαρτυρόμαστε. Οι Έλληνες χωρίς φόβο και με πολύ πάθος πρέπει να αγωνιστούμε για να προστατέψουμε ιστορία χιλιάδων ετών για να εξασφαλίσουμε ένα ανθρώπινο μέλλον στα παιδιά μας για στις μελλοντικές γενιές. Πρέπει να αγωνιστούμε γιατί ξέρουμε ότι "Χρωστάμε σ' όσους ήρθαν, πέρασαν, θα 'ρθουν, θα περάσουν. Κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι, οι νεκροί."

 

Είμαστε το φως και είναι το σκοτάδι. Είμαστε το πνεύμα και είναι η ύλη. Είμαστε το μέλλον και είναι ο μεσαίωνας. Θα αντισταθούμε, θα πολεμήσουμε και θα νικήσουμε! Ο 21ος αιώνας θα είναι αιώνας πίστεως... ή δεν θα υπάρξει... Και θα πρέπει να ξέρουν και αν δεν το ξέρουν θα πρέπει να μάθουν ότι για τον Έλληνα ισχύει το "Εγώ είμαι ο γκρεμιστής, γιατί είμ' εγώ κι ο κτίστης, ο διαλεχτός της άρνησης κι ο ακριβογιός της πίστης."

 

 

 

 

Συνέχεια με το τέταρτο μέρος της μελέτης "Περί Πολιτισμού"

 

 

Δ. Η ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΙΔΕΑ

            Η κοινωνία δεν είναι «άθροισμα μονάδων», είναι συλλογικό υποκείμενο. Η βρετανή Μάργκαρετ Θάτσερ, ως Βρεταννίδα Πρωθυπουργός, είπε κάποτε το εξής φοβερό: «Δεν υπάρχει κοινωνία, υπάρχουν μόνο άτομα και οικογένειες». Βέβαια, η ίδια, έπαιξε το «χαρτί» του πατριωτισμού, προκειμένου να προστατεύει το «Βρεταννικό γόητρο» με τον πόλεμο ενάντια στην Αργεντινή για κάποια «νησάκια» που ονομάζονταν «Φώκλαντς» ή «Μαλδίβες» (για τους Αργεντινούς). Οι εγχώριοι φιλελεύθεροι, που έπιναν νερό στο όνομά της, θεωρούσαν ανοησία να τσακωνόμαστε με τους απέναντι για « βραχονησίδες».

Όπως και να’ χει ο Θατσερικού τύπου «συντηρητισμός» μάς αφήνει ασυγκίνητους. Εμείς ακολουθούμε τον φιλόσοφο Αριστοτέλη που είπε πως «ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον» και μάλιστα συνέχισε «κοινωνικό ον με αυτούς που έχει ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ».

            Η κοινωνία, το «Κοινό των Ελλήνων» προϋπάρχει, μετέχουμε στον Κοινό Λόγο, όχι ως άτομα, αλλά ως πρόσωπα.

α) Σώμα και μηχανή

            Υπάρχουν δύο τρόποι για να ερμηνεύσουμε την κοινωνία, κατ’ επέκταση την Πολιτεία και τον Πολιτισμό˙ ο πρώτος είναι σαν μια καλοφτιαγμένη και καλολαδωμένη μηχανή (εξ’ ου και ο όρος «κοινωνική μηχανική» της αριστεράς), ο δεύτερος ως ένα ζωντανό ανθρώπινο σώμα (η οργανική θεώρηση).

            Η μηχανή κατασκευάζεται με συγκεκριμένες προδιαγραφές και για να παράξει ένα ορισμένο, εκ των προτέρων σχεδιασμένο μετρήσιμο αποτέλεσμα˙ τα μέρη της, τα εξαρτήματά της, είναι άψυχα. Τα πάντα σε μία μηχανή μπορούν να αντικατασταθούν χωρίς δεύτερη σκέψη, χωρίς δισταγμό, τα ανταλλακτικά υφίστανται «εν αφθονία», «αναλώσιμα» και άψυχα επίσης.

            Η μηχανή νοείται ως το άθροισμα των εξαρτημάτων της (ποσοτική αντίληψη), όχι ως ένα οργανικό σύνολο˙ αντιθέτως, το ανθρώπινο σώμα είναι ένα οργανικό ποιοτικό αποτέλεσμα (ποιοτική αντίληψη), που υπερβαίνει τα μέλη του. Το σώμα προσδιορίζεται ως ένα ζωντανό «όλον», με βάση το «όλον» «ερμηνεύουμε» το κάθε μέλος.

            Το σώμα (και όχι «κορμί»), που αποτελεί και αυτό μέρος μιας ευρύτερης διαλεκτικής, (ψυχή και σώμα δεν είναι παρά η αόρατη και ορατή πλευρά της ίδιας πραγματικότητας), αποτελεί και το ίδιο μία ανώτερου τύπου σύνθεση. Στο ανθρώπινο σώμα, ως οργανικό υπόδειγμα, βλέπουμε τη διαλεκτική ιεραρχίας και αλληλεγγύης – τους δύο πόλους της Κοινότητας.

            Στο σώμα υπάρχει μία αδιαμφισβήτητη ιεραρχία, έκφραση της οποίας είναι η καρδία (το «κέντρο» της ύπαρξης, σύμφωνα και με την Ορθόδοξη θεολογία), αλλά και ο ηγεμονικός νους, «ο νους ο νομοθέτης» και βεβαίως, η «συλαλληλία» νου και καρδιάς.

            Όμως, υπό την εποπτεία αυτής της ιεραρχίας, όλα τα υπόλοιπα μέλη του σώματος (κύτταρα, εσωτερικά όργανα, ανθρώπινα μέλη) με αλληλεγγύη λειτουργούν, ώστε το σώμα να είναι υγιές, εν κατακλείδι: τίποτα δεν είναι αναλώσιμο, τίποτα δεν αντικαθίσταται, η απώλεια οιουδήποτε μέλους-μέρους του σώματος συνιστά μόνιμη αναπηρία για το «όλον».

Ένα ακόμα εκφραστικό παράδειγμα της οργανικής-ποιοτικής αντίληψης (της αντίληψης που υιοθετούμε για την κοινωνία, την πολιτεία, τον πολιτισμό) είναι η παλάμη του χεριού που γίνεται γροθιά.

Στην παλάμη όλα τα δάχτυλα είναι όμοια (όπως σε μία κοινότητα οι φυσικοί-πνευματικοί αδελφοί), αλλά δεν είναι ίδια, δεν είναι «ίσα»˙ υφίσταται μία ιεραρχία που εντοπίζεται στον αντίχειρα. Ο αντίχειρας είναι «το ηγεμονικό δάκτυλο», το μοναδικό που μπορεί να φτάσει όλα τα υπόλοιπα, στην ύπαρξή του αντίχειρα οφείλεται ο ανθρώπινος πολιτισμός, αν έλειπε το δάχτυλο αυτό οποιαδήποτε δημιουργία θα ήταν αδύνατη - και στη συνέχεια έχουμε τον δείκτη.

Όλα, όμως, τα υπόλοιπα δάχτυλα είναι λειτουργικά και αναντικατάστατα, οποιοδήποτε κοπεί η παλάμη είναι ανάπηρη.

Η παλάμη επίσης γίνεται γροθιά όταν εμφανιστεί κίνδυνος. Όλα τα δάχτυλα, «ηγεμονικό» και υπόλοιπα, σε ένα ενιαίο, συμπαγές σύνολο αντιμετωπίζουν επιθετικά τον κίνδυνο˙ «ηγέτης» και «ομάδα» θα γίνονται ένα.

Και ένα ακόμα, τελευταίο, παράδειγμα: η συμφωνική ορχήστρα.
Ο μαέστρος (ιεραρχία) διευθύνει (ως καρδιά + νους) την ορχήστρα που νοείται όχι ως ένα ποσοτικό άθροισμα μουσικών οργάνων, αλλά ως ένα ενιαίο ποιοτικό οργανικό σύνολο στο οποίο «τίποτα δεν περισσεύει», όλα είναι λειτουργικά, ακόμα και το «τελευταίο όργανο» έχει τη θέση του για να παραχθεί το συνθετικό αποτέλεσμα.
Δεν υπάρχει «ισότητα», αλλά δεν υπάρχουν και «παρίες», οι πάντες απαραίτητοι, ουδείς αναλώσιμος: Ιεραρχία και αλληλεγγύη, αλληλεγγύη τόσο μεταξύ «κορυφής» και «βάσης», όσο και μεταξύ διαφόρων «μερών» της «βάσης» -αυτή είναι η Οργανική Ιδέα.

            Στην αντίθετη οπτική, τη μηχανική-ποσοτική, η διαλεκτική εξαρθρώνεται. Η ιεραρχία εκφυλίζεται σε ψευδό-ιεραρχίες, σε ταξικότητα και ψευδοελιτισμό και η, εν πολλοίς δικαιολογημένη, αμφισβήτηση αυτού του τύπου της «ιεραρχίας» φέρνει ένα επίσης άσχημο αποτέλεσμα: τον «ισοτισμό», που όμως επειδή δεν είναι συμβατός με τη φύση, δημιουργεί νέου τύπου, το ίδιο ή και περισσότερο άδικες «ιεραρχίες» («Η φάρμα των ζώων» του ευφυούς συγγραφέα Τζορτζ Όργουελ είναι αλληγορική, αριστοτεχνικά διατυπωμένη απεικόνιση αυτού του τύπου «αντιστροφής των ρόλων»).

Στην ποσοτική κοινωνία δεν υπάρχει ύπαρξη και συνύπαρξη θεμελιωμένη σε μία μη χρησιμοθηρική αντίληψη που, αν χρειαστεί, εκδηλώνεται και με τη θυσία.
Ο «κοινός τόπος» είναι ο θεσμικός πολιτισμός της «σύμβασης», η κουλτούρα της «συναλλαγής», τα πάντα είναι «μετρήσιμα», «εφήμερα», «αναλώσιμα», γι’ αυτό και σε αυτού του τύπου τις κοινωνίες επικρατούν οι ψευδο-ιεραρχίες, αλλά είναι πολλοί και οι «παρίες».

Οποιαδήποτε ενασχόληση που δεν αποσκοπεί σε ένα μετρήσιμο αποτέλεσμα, είναι «μη παραγωγικοί», χάσιμο χρόνου, διότι «ο χρόνος είναι χρήμα» και «όπου γης Πατρίς». Τόσο ο ήρωας, όσο και ο άγιος που εκφράζουν ακριβώς «το αλλιώς της ύπαρξης», η ανώτερη μορφή δράσης και θυσίας που δικαιώνεται (και) μεταφυσικά και η ανώτερη έκφραση πνευματικότητας, θεμελιωμένη στο Ιερό και στη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, που νοηματοδοτεί την καθημερινότητά του κοινού βίου, είναι «ακατανόητη τύποι ανθρώπου» και, πάντως, μη παραγωγικοί¹.
Το Ιερό «θρησκειοποιείται», διαποτίζεται από μία προτεσταντικού τύπου «χρήσιμη ηθική» και τα μνήματα ή μνημεία των ηρώων περιλαμβάνονται στα υπόλοιπα «τουριστικά αξιοθέατα».

Η οργανική κοινότητα παράγει Πολιτισμό, δηλ. «νόημα βίου», ύπαρξης και συνύπαρξης, αναμετράται με το Κρόνο-Χρόνο, διότι «οι νεκροί και οι αγέννητοι» είναι τμήμα της, ο ήρωας και ο άγιος οδοδείκτες ζωής, θέλει να δημιουργήσει οικοδομήματα που αναμετρώνται με το εφήμερο και τη φθορά, η μηχανική κοινωνία αντιθέτως, αποθεώνει το εφήμερο, κάνει το εφήμερο «πολιτισμό», οι εμβληματικοί της εκπρόσωποι είναι ακριβώς οι διαχειριστές της εφήμερης «μαζικής κουλτούρας» (παράδειγμα ο Άντι Γουόρχολ).

Ο ήρωας σχετικοποιείται, εκφυλίζεται σε «υπερήρωα των μαζών» (Marvel comics) και οι πιο ευγενείς μύθοι και θρύλοι αποτυπώνονται με γλυκανάλατο συναισθηματισμό ή, επειδή ακριβώς, απoϊερoποιούνται έχουμε ακόμα και παρωδίες- «κωμωδίες» τους.

Τα πάντα σχετικοποιούνται, μαζοποιούνται, ευτελίζονται...

«Το ταλέντο αντικαθιστά τη μεγαλοφυΐα και η καλαισθησία το ταλέντο», μα και η καλαισθησία, νομοτελειακά, θα παραδώσει τη θέση της στο άσχημο γούστο του μαζανθρώπου. Πρωταγωνιστής και στον πολιτισμό γίνεται είτε ο αστός «ο πλούσιος πολίτης με τις ηδονές και τα πάθη του, υλιστής, σκεπτικιστής και χαροκόπος»² είτε ο κομισσάριος «επί του πολιτισμού», ο εκπρόσωπος του γραφειοκρατικού «κόμματος».

Δεν είμαστε ούτε «νεωτεριστές» ούτε Θατσερικού τύπου «συντηρητικοί». Σ’ εμάς η έννοια του «Συντηρητισμού», όταν χρησιμοποιείται δεν έχει την πουριτανική, ηθικολογική διάσταση ούτε τη «νοσταλγία του χθες». Έχει να κάνει με ότι για εμάς υπάρχουν διαχρονικές, ακατάλυτες Αξίες που δεν υπόκεινται στη μεταβολή των κοινωνικών συνθηκών. Αξίες που μπορούν με νέο ένδυμα και κάτι περισσότερο: που διαμορφώνουν την Οδό που πορευτεί το Μέλλον.

 

1. Αυτήν ακριβώς τη λογική εκφράζοντας ο κ. Θ. Πάγκαλος, «εμβληματικός» πολιτικός της «μεταπολίτευσης» και σήμερα «παροπλισμένος» (και για αυτό πριν κοπεί πικρόχολος) χαρακτήρισε όταν ήταν ακόμα ενεργός στην πολιτική, τους άντρες και τις γυναίκες των Ενόπλων Δυνάμεων της Χώρας, δηλαδή τους πρώτους από τους εν δυνάμει ήρωες, ως… «αντιπαραγωγικούς».
2. Βλέπε προηγούμενη υποσημείωση από τον «Μοριά» (Ταξιδεύοντας) του Ν. Καζαντζάκη.

 

β) Ιεραρχία και διαλεκτική.

«Για το γνήσιο επαναστατικό συντηρητισμό αυτό που πραγματικά μετράει είναι να είσαι πιστός όχι σε απαρχαιωμένες μορφές και θεσμούς αλλά σε αρχές από τις οποίες τέτοιες μορφές και θεσμοί προέκυψαν σαν ειδικές εκφράσεις, κατάλληλες για μία χρονική περίοδο και μία συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Και όπως αυτές οι ειδικές εκφράσεις θα πρέπει να θεωρούνται σαν μεταβλητές και εφήμερες αφού συνδέονται με ιστορικές συνθήκες που συχνά είναι μη επαναλαμβανόμενες, παρομοίωση αντίστοιχες αρχές που τις κινητοποίησαν έχουν μία άξια η οποία δεν επηρεάζεται από τέτοια ενδεχόμενα, καθώς κατέχουν μία αιώνια πραγματικότητα. Νέες μορφές, που αντιστοιχούν ως προς την ουσία με τις παλιές, είναι έτοιμες να αναδυθούν από αυτές με τον ίδιο σπόρο. Έτσι όταν αντικαθιστούν τις παλιές μορφές (ακόμα και με έναν «επαναστατικό» τρόπο) αυτό που μένει είναι μία αδιαφιλονίκητη συνέχεια εν μέσω των μεταβαλλόμενων ιστορικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών παραγόντων»¹.

Σε έναν Αυτοκρατορικό Πολιτισμό, το «Κέντρο» (καρδιά+νους) είναι το «ηγεμονικό έθνος», σ’ έναν Εθνικό Πολιτισμό είναι η «ηγεμονική παράδοση».
Ο Εθνικός Πολιτισμός, σε ένα πρώτο επίπεδο, μπορεί να νοηθεί ως η διαλεκτική των επιμέρους παραδόσεων από τις οποίες μία είναι εκείνη που κυριαρχεί, που ασκεί τον ηγεμονικό ρόλο και δρα ως καταλύτης στην οριστική διαμόρφωση του Πολιτισμού.
Πριν, όμως, προχωρήσουμε στην αναζήτηση των επιμέρους παραδόσεων και στον εντοπισμό της «ηγεμονικής», ας κάνουμε την απαραίτητη διάκριση μεταξύ Παράδοσης (με «Π» κεφαλαίο) και παραδόσεων, στις οποίες συγκαταλέγεται και η ηγεμονική.

«Η Παράδοση στην ουσία της, είναι κάτι ταυτόχρονα μεταϊστορικό και δυναμικό. Είναι μία γενική ρυθμιστική δύναμη, στην υπηρεσία των αρχών που έχουν το χρίσμα μιας υπέρτερης νομιμότητας (μπορούμε ακόμα να τις αποκαλέσουμε «αρχές εκ των άνω»).Αυτή η δύναμη δρα μέσω των γενεών, με μία συνέχεια πνεύματος και φώτισης, διαμέσου θεσμών, νόμων και κοινωνικών ιεραρχήσεων που μπορεί να εμφανίζουν ακόμα και μία αξιοσημείωτη ποικιλία και διαφορετικότητα²».

Η Παράδοση, λοιπόν, περιλαμβάνει «αρχές τόσο παλιές όσο ο Κόσμος και, ταυτόχρονα, καινούργιες όσο η κάθε ημέρα που ξημερώνει», δηλ. αρχές των οποίων η προέλευση χάνεται στην «αχλή της Ιστορίας» και, συνήθως, κωδικοποιούνται με τους αρχαίους μύθους (και όχι, απλά, «θρύλους»- οι θρύλοι είναι προέκταση του μύθου, από αυτούς βγαίνουν, στη συνέχεια, τα «παραμύθια», άλλοτε ως «περί» του μύθου και άλλοτε ως «παρά» του μύθου (παραφθορά) διήγηση), και, παράλληλα, είναι πάντοτε παρούσες στο ιστορικό γίγνεσθαι- κάτι περισσότερο: κινητοποιούν το ιστορικό γίγνεσθαι.

Από την Παράδοση «προκύπτουν» τα συλλογικά Αρχέτυπα «που διαπερνούν» τις παραδόσεις, μεταξύ των οποίων και την ηγεμονική- ιδιαίτερα την ηγεμονική- και διαμορφώνουν τα σε κάθε εποχή «κατάλληλα» μοντέλα ζωής.
Παράδειγμα: Οι αρχές πού ενσαρκώνονται στον «Απόλλωνα» στον «Διόνυσο» και, κυρίως, η μεταξύ Απόλλωνα και Διονύσου διαλεκτική που «επισημοποιείται» και στον «ομφαλό του Κόσμου» στο Μαντείο των Δελφών.

Το Ομηρικό Αρχέτυπο, η μυστηριακή τελετουργία (π.χ. Ελευσίνια Μυστήρια), η «ιερή βασιλεία», δηλ. η νομιμοποιημένη και «μεταφυσικά» «βασιλεία» (εξουσία) που λειτουργεί ως «γέφυρα» (ποντοφτιάχτης) μεταξύ του «επέκεινα» και του «ενθάδε»˙ αυτή την «ιερή βασιλεία», ο Ιούλιος Έβολα την αποκαλεί «imperium» ως σύνθεση πολιτικής-ιερατικής εξουσίας (οι «βασιλείς φιλόσοφοι» του Πλάτωνα ή το ρωμαϊκό imperium), βέβαια, στην Ελληνική Παράδοση δεν έχουμε ακριβώς «ιερή βασιλεία» αλλά τη διαλεκτική³ βασιλείας-εξουσίας (σώμα) και Ιερού (πνεύμα) στη βάση της Κοινότητας, αλλά και υπερ’ άνω της κοινότητας (εδώ διαχωριζόμαστε από τον Έβολα) σ’ ένα ισοσκελές τρίγωνο με βάση την κοινότητα και του οποίου τα σκέλη κατευθύνουν σε μία ανώτερη μεταφυσική αρχή (π.χ. Βυζαντινή συλλαληλία Αυτοκράτορα-Πατριάρχη υπό την «σκέπη» του Τριαδικού Θεού και με βάση την κοινότητα-κοινότητες).

Για αυτό στην Ελληνική παράδοση τόσο ο «Καισαροπαπισμός», όσο και ο «Παποκαισαρισμός» (η κατίσχυση της μιας αρχής επί της άλλης, η εξάρθρωση της διαλεκτικής) συνιστά παρέκβαση.

Ο νεοελληνικός πολιτισμός, διότι «αυτό» είναι το ζητούμενο, συνίσταται στη διαλεκτική (η διαλεκτική είναι η βασική έννοια) των επιμέρους ελληνικών παραδόσεων (από το Ιόνιο μέχρι το Αιγαίο και από το Αιγαίο μέχρι την Καππαδοκία, από την «κορυφή» της Χερσονήσου του Αίμου μέχρι την Ελληνική κοινότητα της Αλεξάνδρειας) υπό την «εποπτεία» μιας ηγεμονικής παράδοσης. Η τραγική Εθνική συρρίκνωση (από τους Μικρασιάτες μέχρι τους Αιγυπτιώτες) «έφερε» αυτές τις παραδόσεις στη σημερινή ελληνική επικράτεια με αποτέλεσμα (το «θετικό» στην τραγωδία) να υπάρξει ένα δημιουργικό «μπόλιασμα» και από αυτό η ανάδειξη νέων μορφών Πολιτισμού (από τη διατροφή και την ένδυση μέχρι την μουσική-μικρασιατική κουζίνα, ρεμπέτικο κ.λπ.).

Η «ηγεμονική παράδοση» είναι το Δημοτικό Κοσμοείδωλο, το Δημοτικό Έπος (που αρχίζει με τον «ακριτικό κύκλο»), όπως εκφράζεται μέσα από το δημοτικό τραγούδι (ιδιαίτερα τα κλέφτικα και τις παραλογές) μέσα από αυτό βλέπουμε την αυτούσια αναβίωση του Ομηρικού Αρχετύπου ακόμα και στη «μεταφυσική» («το τραγούδι του νεκρού αδελφού»).

Ο αξιακός κώδικας του Ομηρικού Τρόπου αφορά το «ενθάδε», όχι το «επέκεινα», τις αυθεντικές ζωικές αξίες, τον ηρωικό τρόπο ζωής. Στην Ομηρική Κοσμοθέαση δεν υπάρχει μεταφυσική δικαίωση και εδώ έγκειται η τραγικότητα του Ομηρικού Ανθρώπου (στον «Άδη», στον οποίο «επιβιώνουν» οι αυθεντικές αξίες της ζωής π.χ. η ανδρική φιλιά- Αχιλλέας και Πάτροκλος- καταλήγουν όλοι, ήρωες και Θερσίτες).

Ο Ομηρικός Άνθρωπος πολεμά και σκοτώνεται χωρίς «μεταφυσική επιβράβευση» (σε αντίθεση με τους Βόρειους που πηγαίνουν στην «Βαλχάλα»), ακριβώς για να συνεχιστεί αδιατάρακτος αυτός ο αξιακός κώδικας που νοηματοδοτεί την επίγεια ζωή˙ μοναδική «μετά θάνατον» δικαίωση είναι η «δόξα» να αποτελέσει ο ίδιος προσωπικό σημείο αναφοράς αυτού του κοσμοειδώλου⁴.
Ο Δημοτικός Άνθρωπος, ο Άνθρωπος του Δημοτικού Έπους, είναι η επανεμφάνιση του Ομηρικού Ανθρώπου και αυτό είναι το συγκλονιστικό.
Ο ετοιμοθάνατος ήρωας-κλέφτης προστάζει να του φτιάξουν «κιβούρι» που θα έχει παράθυρο για να μπορεί να ακούει τα πουλάκια (που έχουν ανθρώπινη λαλίτσα), να βλέπει την Άνοιξη και τις κοπέλες που «πάνε στη βρύση για νερό» (εδώ διαπιστώνουμε μία ακόμα διαλεκτική˙ εκείνη του Ομηρικού-Ακριτικού πνεύματος), και αν υπάρχει μία «μεταφυσική» είναι και αυτή-το επαναλαμβάνουμε- Ομηρικού Τύπου (παραλογές και ιδιαίτερα «το τραγούδι του νεκρού αδελφού»⁵).
Όμως, επειδή, η τραγικότητα του Ομηρικού Ανθρώπου είναι αδιέξοδη υπήρχε και ο άλλος «πόλος», τα Ελληνικά Μυστήρια (Ελευσίνια κ.λ.π), διότι το «Ιερό» με τον έναν ή άλλο τρόπο, δεν μπορεί, παρά να αποτελέσει σημείο Αναφοράς του «κοινού βίου».
Στο Δημοτικό Έπος υπάρχει το Ιερό, «η εκκλησία», «ο παπάς». Το Ιερό είναι αναμφισβήτητο, διαποτίζει αυτή «η ανώτερη μεταφυσική αρχή» την καθημερινότητα, ακόμα και ο «καπετάνιος», αποτίει σεβασμό στον παπά, ακόμα και οι «Κολοκοτρωναίοι».
Μπορεί να προσκυνούν «καβάλα» με Ομηρικό τρόπο, αλλά σε αντίθεση με τον Ομηρικό πρόγονο, προσκυνούν.

Δεν σέβονται απλά το Ιερό (την Ορθόδοξη Εκκλησία), αντλούν από αυτή «νόημα ζωής». Προσκυνούν καβαλάρηδες….

Καβάλα παν’ στην εκκλησία
καβάλα προσκυνάνε
καβάλα παίρνουν το αντίδωρο
απ’ του παπά το χέρι
Ρίχνουν φλουριά στην Παναγία
φλουριά και στους αγίους
και στον Αφέντη το Χριστό
τις ασημένιες πάλες.

 

Παίρνουν το αντίδωρο από του παπά το χέρι, τον λειτουργό του Ιερού και «στον αφέντη το Χριστό» δίνουν ό,τι πολυτιμότερο διαθέτουν.
        Ο νεοελληνικός Πολιτισμός είναι η ανώτερη διαλεκτική Ομηρικών και Βυζαντινών Αρχετύπων μέσα από την πλούσια εμπειρία της νεοελληνικής κοινότητας.
Ο Δημήτρης Τσάκωνας, συνεχιστής του Καραβίδα και θεωρητικός του νεοελληνικού κοινοτισμού, όρισε αυτή τη διαλεκτική ως «το ήθος του παλληκαριού (κλέφτη) και το κοινοβιακό φρόνημα της Ορθοδοξίας».

Μέσα από την πλούσια εμπειρία της κοινοτικής ζωής, υπό την «ηγεμονική του παράδοση» ο Νεοελληνισμός αφομοιώνει και «δάνεια στοιχεία» που του ταιριάζουν, τα οποία όχι μόνο δεν δρουν διαλυτικά, αλλά αφομοιωμένα εμπλουτίζουν την καθημερινή εμπειρία.

«Ούτε σαν τον αρχαίο, ούτε σαν τον πιο αρχαίο, ούτε σαν το Βυζαντινό, ούτε και σαν τον ευρωπαϊκό, το συγκαιρινό, θα είναι ο νέος ελληνικός πολιτισμός. Κάτι άλλο θα είναι που θα κλη και πολλά ανατολίτικα στοιχεία. Και η γεωγραφική θέση της πατρίδας της φυλής, ανάμεσα σ’ Ανατολή και Δύση, το λέει πως ο πολιτισμός, που θα γεννηθεί από τους Έλληνες, θα γίνη αναγκαστικά διαφορετικός από το δυτικό, και, μ’ όλα τα ξένα η παλιά στοιχεία, που θα ‘χει πάρει, θα είναι ελληνικώτατος⁶».
Υπό ένα «Κέντρο» και μία «ηγεμονική παράδοση» ο Ελληνικός Πολιτισμός «κινείται επί πτερύγων ανέμων», διότι το «πνεύμα όπου θέλει πνέει» κανένας ντετερμινισμός, καμία αιτιοκρατική «λογική» δεν προδικάζει κανένα αποτέλεσμα. Η βούληση, η Πίστη, η ενόραση, «το μη μετρήσιμο μέγεθος» αποτελούν διακριτικά του γνωρίσματα.
Ο Νεοελληνισμός μας διακόπηκε βίαια από τη Βαυαροκρατία, τη βίαιη δυτική θεσμική επιβολή, τη μεταπρατική «διανόηση».

Ένα πραγματικά Εθνικό Κράτος «θα ξαναπιάσει το νήμα από εκεί που κόπηκε», θα δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε να ξανανθίσει, να γίνει «νόημα ζωής», θεμέλιο ύπαρξης και συνύπαρξης.

Πως το Εθνικό Κράτος θα λειτουργήσει ώστε να παραχθεί ένας Ελληνικός Πολιτισμός, θα προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε στο επόμενο και τελευταίο κεφάλαιο.

       1.2. Ιούλιος Έβολα: «Άνθρωποι ανάμεσα στα ερείπια». ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΑΠΙΟΝ», ΑΘΗΝΑ 2013.

3. Δημήτρης Κιτσίκης: «Το βυζαντινό πρότυπο διακυβερνήσεως και το τέλος του κοινοβουλευτισμού»
   ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΕΣΟΠΤΡΟΝ», ΑΘΗΝΑ 2001.
4. Ο Ν. Καζαντζάκης αποκαλεί τον Όμηρο «τον Πατριάρχη της ράτσας μας» και τα έπη του «την Παλαιά Διαθήκη της ράτσας μας».
   
   
5. Υπάρχει η βάσιμη υπόνοια ότι «ο Πατριάρχης της ράτσας μας» δούλεψε με «πρώτη ύλη» τα δημοτικά τραγούδια της εποχής του για να συνθέσει τα Έπη του. Το Δημοτικό Κοσμοείδωλο χρειάζεται τον δικό του Όμηρο. Από κάθε άποψη πάντως είναι λυπηρό ότι οι Έλληνες συγγραφείς προσπέρασαν τους θησαυρούς του δημοτικού τραγουδιού, όπως και του ακριτικού κύκλου. Οι Έλληνες, άλλοι όμως όχι.
   Από τους Έλληνες ελάχιστοι εμπνεύστηκαν από αυτό το θησαυρό. Ένα από τα πρώτα θεατρικά έργα του Ν. Καζαντζάκη, π.χ., ήταν «ο Πρωτομάστορας», εμπνευσμένο από το «Γεφύρι της Άρτας» και αφιερωμένο στον Ίωνα Δραγούμη, το οποίο μελοποιήθηκε από τον Μανώλη Καλομοίρη.
   Ο Δραγούμης στον «Ελληνικό Πολιτισμό» μάς το επισημαίνει: «Έχεις χρέος να τα μελετήσεις αυτά, γιατί όλα είναι δικά σου και αρκετά πια τα περιφρόνησες ως τώρα με το να έχουν κοντέψει να σε πείσουν πως είναι πρόστυχα, άσχημα, κατώτερα και για πέταμα...»
6. Ο πολυμεταφρασμένος Αλβανός συγγραφέας Ισμαήλ Κανταρέ, για παράδειγμα, δούλεψε με τους δημοτικούς μας μύθους, στους οποίους έδωσε….αλβανική προέλευση (στο βιβλίο του «Ποιος έφερε τη Ντορουντίν», βασισμένο στην παραλογή του «Νεκρού αδελφού», ερμηνεύει την ανάσταση του Κωνσταντή ως αποτέλεσμα της δύναμης της αρχαϊκής αλβανικής «μπέσας», που καταλύει, έστω και προσωρινά, το νόμο του θανάτου, προκειμένου να υλοποιηθεί η υπόσχεση του αδερφού στη μητέρα να φέρει πίσω την παντρεμένη στα ξένα αδερφή «ό,τι και να συμβεί»)˙ αυτή η «μπαλάντα» όπως την αποκαλεί, μαζί με το «Γεφύρι της Άρτας» (στο μυθιστόρημα «το γεφύρι με τις τρεις καμάρες») είναι ένα αρχετυπικό δίπολο που διαποτίζει όλο το έργο του συγγραφέα. Άξονας του Κανταρεϊκού «σύμπαντος» είναι ο αρχαίος αλβανικός εθιμικός κώδικας «Κανούν» μυθιστορήματα «Ρημαγμένος Απρίλης», «Κρύα λουλούδια του Μάρτη»), ο οποίος έχει…ομηρικές καταβολές. Ο Κανταρέ είναι θαυμαστής του Ομήρου (μυθιστόρημα «Φάκελλος Ο» και του Αισχύλου (το δοκίμιο «Αισχύλος ο μεγάλος αδικημένος» και...μαζί με την Ελλάδα, βεβαίως θεωρεί την Αλβανία ως τη δεύτερη… Ομηρική χώρα των Βαλκανίων και, μάλιστα, να διατηρεί πιο αυθεντικά τα ομηρικά χαρακτηριστικά. Που είναι οι ανάλογοι δικοί μας συγγραφείς;

 

Σημείωση "φ": Υπεύθυνος για το άρθρο είναι αποκλειστικά ο αρθρογράφος. Οι θέσεις του είναι προσωπικές και τίθενται σε δημόσιο διάλογο σε πνεύμα ελευθερίας.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

25^η Μαρτίου 1821: 200 Χρόνια τετρακάθαρος εθνικισμός!

Του Ν. Τζιόπα

 

 

«...Η θεία δικαιοσύνη ας εξαντλήσει επάνω εις την κεφαλήν μου όλους τους κεραυνούς της, το όνομά μου να είναι εις αποστροφήν, και το υποκείμενόν μου το αντικείμενον της κατάρας και του αναθέματος των Ομογενών μου...»

(Απόσπασμα από την ακροτελεύτια παράγραφο του όρκου της Φιλικής Εταιρίας)

 

Όσο πλησιάζουμε προς την μεγάλη επέτειο της 25^ης Μαρτίου 1821, διαπιστώνεται όλο και περισσότερη κινητικότητα του ελληνικού λαού που αφορά στις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης της κορυφαίας επετείου του έθνους, ειδικώς εφέτος που η εθνική επανάσταση συμπληρώνει τα 200 χρόνια της. Αν και η... ηλικία αυτή είναι κάπως αυθαίρετη, αφού, στην ουσία, ο ελληνισμός έζησε 4 αιώνες αδούλωτος και επαναστάσεις πραγματοποίησε πολλές, από την πρώτη μέρα της Άλωσης της Πόλης μας.

Εκπληκτικό είναι το γεγονός, ότι ένα πλήθος από άτομα είτε μεμονωμένα, είτε μέσω ομάδων, συλλόγων και νομικών προσώπων, πραγματοποιεί σειρά εκδόσεων ποιημάτων, ημερολογίων, βιβλίων, λευκωμάτων, έργων ζωγραφικής, «γκράφιτι» και μουσικής αλλά και εκδηλώσεων ώστε να τιμηθεί καταλλήλως και με την μεγαλοπρέπεια που του πρέπει, το 1821. Ένας ολόκληρος λαός, εντός και εκτός Ελλάδας, ενωμένος, σε μια εποχή που ο διχασμός βρίσκει πρόσφορο έδαφος, έχει ταυτιστεί πλήρως με την ιδέα της απόλυτης γιορτής!

Κι από την άλλη, ένα οργανωμένο κράτος που οφείλει την ύπαρξή του σε αυτήν ακριβώς την επέτειο, συστήνει μια επιτροπή που υποτίθεται ότι θα είναι υπεύθυνη για τον επίσημο εορτασμό της επετείου. Κι από εκεί και πέρα το σχεδόν... τίποτα!

Εκτός από ορισμένες χλιαρές και πολιτικά κατευθυνόμενες πρωτοβουλίες, αρκεί κάποιος να παρακολουθήσει καθημερινά τον τύπο και την τηλεόραση και θα αντιληφθεί αμέσως την υποβάθμιση της ιστορικής χρονιάς από την εν λόγω επιτροπή. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο ελληνικός λαός ασχολήθηκε μαζί της μόνο για να την κατακρίνει:

Ειδικώς σε δύο κραυγαλαίες περιπτώσεις, όπου η περιβόητη επιτροπή προκάλεσε κατ΄αρχήν με το σήμα που επέλεξε για να αυτοπροσδιοριστεί (απουσία του σταυρού από το λάβαρο που υποτίθεται ότι απεικονίζει την ελληνική σημαία) και μιας αφίσας όπου παρουσιάζει λίγο- πολύ, έναν αφρικανό καλαθοσφαιριστή που πολιτογραφήθηκε Έλληνας, ως συνέχεια του Κολοκοτρώνη(!).

Ο ελληνικός λαός εξέλαβε, δικαίως, τις δύο αυτές ενέργειες της εν λόγω επιτροπής (και κατά συνέπεια του ελληνικού κράτους) ως εξευτελισμό της ιδέας του έθνους αφού χτυπά απευθείας δύο από τους πυλώνες του: Τη θρησκεία και την καταγωγική συνέχεια.

Κι αφού το κράτος δεν αντιλαμβάνεται τι ακριβώς γιορτάζουμε, ο ελληνικός λαός στηριζόμενος στην ιδιωτική πρωτοβουλία (κάτι πρέπει να διδαχθούμε από αυτό), δείχνει τον δρόμο παίρνοντας την κατάσταση στα χέρια του.

Με έναν Πρωθυπουργό που κύριο στόχος του είναι να πολεμήσει τον «Νατιβισμό», δηλαδή τον εθνικισμό και τον πατριωτισμό και μια Πρόεδρο της Δημοκρατίας η οποία σέρνει πίσω της όλα τα αντεθνικά και αντιπατριωτικά συμπλέγματα που χαρακτηρίζουν την διεθνιστική ιδεολογική της προέλευση, σίγουρα ο ελληνικός λαός δεν περιμένει και κάτι καλύτερο. Ας είναι, από ότι φαίνεται μια χαρά τα καταφέρνει και μόνος του. Ίσως μάλιστα διάδοχες πολιτικές καταστάσεις διδαχθούν κάτι από αυτό και «στρίψουν το καράβι» προς τα εκεί που πρέπει ώστε να μην βρίσκονται σε αναντιστοιχία με το έθνος (όπως μας έχει συνηθίσει τα τελευταία χρόνια το πολιτικό σύστημα).

Η Εκκλησία, τέλος, η οποία έβγαλε έναν Παπαφλέσσα κι έναν Αθανάσιο Διάκο, αναλώνεται στο να «προστατέψει» τους πιστούς από τον ιό, καταργώντας, στην ουσία,  το Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. Καταργώντας δηλαδή τον εαυτό της!

Νομίζω ότι αν θέλει να διατηρήσει την συνοχή της με το Χριστεπώνυμο πλήθος και να τιμήσει  την επανάσταση του 1821 θα πρέπει να κινήσει ΑΜΕΣΑ της διαδικασίες αγιοποίησης του Παπαφλέσσα και του Αθανασίου Διάκου! Αυτό θα είναι μια τεράστια προσφορά αλλά και μια εκπληρωμένη οφειλή προς το έθνος.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, αλλοιώνεται πλήρως και επίσημα το νόημα της ελληνικής επανάστασης. Διότι ανεπίσημα, έχουν γίνει πολλές ανεπιτυχείς προσπάθειες να αλλοιωθεί. Είτε από καθηγητές συγκεκριμένης ιδεολογικής κατεύθυνσης είτε από κόμματα και από μερίδα του τύπου, επιχειρήθηκε πολλές φορές στο παρελθόν ο αποπροσανατολισμός και η αλλοίωση του νοήματος και του σκοπού της επανάστασης του 1821.

Ένα νόημα, που γίνεται εύκολα κατανοητό, αρκεί να καταφύγει κάποιος στους αυθεντικούς πρωταγωνιστές της ιστορίας:

Από το «Γένος και του Χριστού την Πίστη την Αγία» του Κολοκοτρώνη, ως το «Μα την Πατρίδα» του Μακρυγιάννη και το «Μάχου υπέρ πίστεως και Πατρίδος» του ηγέτη της Φιλικής Εταιρίας Υψηλάντη!

Από τους φτωχούς ψαράδες του Αιγαίου μέχρι την Μπουμπουλίνα και την Μαντώ Μαυρογένους.

Από τους βοσκούς των Μακεδονικών, Ηπειρώτικων και Θεσσαλικών βουνών, των Αγράφων και του Μωριά, μέχρι τον Εμμανουήλ Παππά, τον Γεωργάκη Ολύμπιο, τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, τον Λάμπρο Τζαβέλα.

Από την Κύπρο και την Κρήτη ως τα βουνά της Βορείου Ηπείρου.

Από την έδρα της Φιλικής Εταιρίας στην Βασιλεύουσα ως σημείο αναφοράς αφού κύριος σκοπός της ήταν η απελευθέρωσή της.

Κι όλα αυτά, με έναν και μοναδικό συνδετικό κρίκο: Το έθνος, δηλαδή την καταγωγική συνέχεια, τα κοινά ήθη, την κοινή θρησκεία. Αν αυτός δεν είναι τετρακάθαρος εθνικισμός, τότε τι είναι;

Μας το λένε, μας το φωνάζουν μέσα από τα θαυμαστά τους έργα 200 χρόνια τώρα! Είναι κρίμα αυτήν την «γλώσσα» με την οποία μας το λένε, να μην (θέλει να) την αντιλαμβάνεται η επίσημη πολιτεία. Καλείται ο ελληνικός λαός να της κάνει την «μετάφραση»...

 

Σημείωση "φ": Υπεύθυνος για το άρθρο είναι αποκλειστικά ο αρθρογράφος. Οι θέσεις του είναι προσωπικές και τίθενται σε δημόσιο διάλογο σε πνεύμα ελευθερίας.