Νίτσε και Ηράκλειτος

Γράφει ο Γιάννης Σαρρής

Ο Φρειδερίκος Νίτσε αποτελεί έναν από τους επιδραστικότερους φιλοσόφους της νεωτερικότητας. Η αποστασιοποίησή του από ακαδημαϊκές ορολογίες και μεθόδους καθιστά το έργο του προσιτό σε ευρύ αναγνωστικό κοινό, ενώ το ρηξικέλευθο ύφος, ο προφητικός στόμφος και η πολυσχιδία των ενίοτε ασαφών ή αντιφατικών αφορισμών του έχουν σαγηνεύσει ανθρώπους ποικίλων ιδεολογιών, από φασιστές έως μεταμοντέρνους αποδομητές. Παρά τις όποιες αντιφάσεις του, όμως, ο Νίτσε υπήρξε συνεπής ως προς την απόρριψη της μεταφυσικής και των ιδεαλιστικών συστημάτων που κηρύττουν έναν αντικειμενικό λόγο ή μια απαράλλακτη ηθική. Για αυτόν τον λόγο, άλλωστε, στάθηκε απέναντι στην πλατωνική και την χριστιανική παράδοση. Από την «Γέννηση της Τραγωδίας» (1872) έως το «Λυκόφως των Ειδώλων» (1888), ο στοχασμός του παρέμεινε σε διάλογο με την αρχαία ελληνική γραμματεία, την οποία ως κλασικός φιλόλογος γνώριζε σε βάθος.

Επαναλαμβάνοντας την επιχειρηματολογία των (σχετικιστών) σοφιστών Καλλικλέους και Θεόγνιδος από τον πλατωνικό Γοργία, ο Νίτσε αποδοκίμαζε και τον Σωκράτη, εξαιτίας της προσηλώσεώς του στον ορθολογισμό και την «ηθική αρετή». Πίστευε ότι στα χρόνια εκείνου έδυσε ανυπέρθετα το υπέρλαμπρο άστρο της «αυθεντικής» φιλοσοφίας του κόσμου, την οποία πρέσβευαν οι Ίωνες. Τα μεγάλα πνεύματα της ιωνικής γης, πέραν κάθε ηθικής αξιολόγησης, έστρεψαν το βλέμμα τους στην γη. Σεβάστηκαν το βάρος της και δεν θέλησαν ν’ αποδράσουν σε υπερβατικούς κόσμους, έξω από την αδυσώπητη ροή του χρόνου. Ασκούμενοι στην σοφή σιωπή της Ανατολής, ενέκυψαν στα σπουδαιότερα προβλήματα του είναι και του γίγνεσθαι, του όντος και του μη όντος, του ενός και του όλου. Αν μη τι άλλο, η νεώτερη δυτική σκέψη οφείλει στον Νίτσε την επανανακάλυψη της προσωκρατικής φιλοσοφίας. Ο αγαπημένος του φιλόσοφος ήταν ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος (544 - 484 π.Χ.)[1]. Η γνωριμία του Νίτσε με τον λόγο εκείνου ήταν ενδεχομένως η συγκλονιστικότερη στιγμή της στοχαστικής του πορείας[2].

Σύμφωνα με τον Ηράκλειτο, ο κόσμος συνέχεται από τον Λόγο, όμως αυτός ο Λόγος δεν υπακούει σε κάποιον αιτιοκρατικό κανόνα και ως εκ τούτου δεν ανακαλύπτεται από την επαγωγική λογική του ανθρώπου, παρά αποκαλύπτεται ενορατικά κι εν μέρει πίσω από αθόρυβα σημεία. Η «φύσις κρύπτεσθαι φιλεῖ»[3] , η αλήθεια του κόσμου δεν βρίσκεται σε κοινή θέα και η κοινή λογική των ανθρώπων δεν δύναται να την αντικειμενοποιήσει. Σε αυτήν την δήλωση, ο Νίτσε ανέγνωσε την αποδόμηση του νεωτερικού ρασιοναλισμού και την ταυτόχρονη δικαίωση διαισθητικών λειτουργιών κι ενστίκτων που εκείνος απώθησε. Ο Νίτσε ομνύει στην κρυπτότητα του ενίοτε ατάκτου κόσμου και δεν επιζητεί την φωταγώγηση των μυστικών του, που παραμένουν κατ’ ανάγκη κρυμμένα[4].

Ο ηρακλείτειος Λόγος συσχετίζει τα αντίθετα, ενώνει και ορίζει όλα τα όντα μεταβαλλόμενος στις ιδιότητες τους. Μία είναι η οδός του Λόγου είτε την ανηφορίζεις είτε την κατηφορίζεις[5]. Μέσω του Λόγου, η αντίθεση γεννά τα πάντα κι έτσι εκφράζει την αναγκαιότητα της εναλλαγής και τον τρόπο της εν Λόγω ενότητάς τους ή αλλιώς, με λόγια του Ηρακλείτου, «πόλεμος πάντων μὲν πατήρ ἐστι, πάντων δὲ βασιλεύς, καὶ τοὺς μὲν θεοὺς ἔδειξε τοὺς δὲ ἀνθρώπους, τοὺς μὲν δούλους ἐποίησε τοὺς δὲ ἐλευθέρους»[6]. Τα όντα του κόσμου ρέουν σαν νερό και μεταβάλλονται, κινούνται και συγκρούονται διαρκώς, καθότι δεν δύνασαι να διέλθεις δύο φορές από τον ίδιο ποταμό («τὰ πάντα ῥεῖ»), όμως ο Λόγος διατηρεί τον κόσμο αρμονικό[7]. Αυτήν την αρμονία μπορεί κανείς μόνο να την ψυχανεμισθεί. Τίποτα δεν έχει ύπαρξη και νόημα χωρίς το διαλεκτικά αντίθετό του. Ουδείς εκτιμά την ελευθερία αν δεν γνωρίσει την δουλεία, ούτε την υγεία αν δεν αρρωστήσει, ούτε την πλησμονή αν δεν πεινάσει, ούτε το Εν αν δεν μετάσχει στην πολλαπλότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Νίτσε διά στόματος του Ζαρατούστρα υπερθεματίζει συχνά ότι κανείς δεν μπορεί ν’ απολαύσει την ηδονή αν δεν υποφέρει και κανείς δεν θριαμβεύει αν δεν καταπιεί την πίκρα των πιο σκληροτράχηλων αγώνων και ματαιώσεων[8]. Ο Λόγος επενεργεί ατελεύτητα, κάθε άγγιγμα της ολότητας προϋποθέτει επιστροφή στην αρχή και επανάληψη των αντιθέσεων, επιτάσσει την «αιώνια επιστροφή», όπως θα έλεγε ο Νίτσε.

Η νιτσεϊκή ερμηνεία του Ηρακλείτου υπήρξε διαμετρικά αντίθετη της προγενέστερης εγελιανής. Ο Γκέοργκ Βίλχελμ Φρίντριχ Χέγκελ (1770 - 1831) αντιμετώπισε τον Ηράκλειτο σαν πρόδρομο της διαλεκτικής θεωρίας του. Στο περίφημο εγελιανό σχήμα «θέση-αντίθεση-σύνθεση», η Λογική παρέχει την αρχική θέση προτείνοντας συνδέσεις μεταξύ των εννοιών του καθαρού λόγου. Στην συνέχεια, η Φύση ενσαρκώνει μία απάντηση στην θεωρητική λογική (αντίθεση), που αποκαλύπτει εμπειρικά τι μπορεί όντως να υπάρξει και τι όχι. Το δε «Πνεύμα» εκφράζει την τελική «σύνθεση» μεταξύ λογικής προσδοκίας και φυσικού περιορισμού, ρυθμίζοντας «διαλεκτικά» την αντιστοίχιση μεταξύ των κινήσεων της λογικής και του αντικρίσματός τους στον εμπειρικό κόσμο. Κάθε σύνθεση αποτελεί την θέση της επόμενης διαλεκτικής τριάδας. Αυτή η διαδικασία θα επαναλαμβάνεται -επιφέροντας γνωσιολογική πρόοδο- μέχρι την πλήρη εμπέδωση της απόλυτης αλήθειας μεταξύ των ανθρώπων, η οποία θα συμπίπτει με την τελική αυτοπραγμάτωση του οικουμενικού Πνεύματος. Αυτή ήταν μία μεταφυσική θεωρία που προϋπέθεσε συγκεκριμένες παραδοχές σχεδόν θεολογικής φύσεως (όπως λ.χ. η λογική πρόνοια και η ανθρωπομορφική βούληση αυτοπραγμάτωσης του «Πνεύματος», το οποίο μοιάζει εν πολλοίς με μία εκκοσμικευμένη εκδοχή του Αγίου Πνεύματος)[9]. Αλλά ο Νίτσε, ως γνωστόν, εχθρευόταν κάθε μεταφυσικό άλμα από την γήινη εμπειρία προς υπερβατικές επικράτειες τού άτοπου[10]. Περαιτέρω, αγανακτούσε με την απόδοση αιτιοκρατικής λογικότητας στην κοσμική ροή του γίγνεσθαι.

Στην Γέννηση της Τραγωδίας, απορρίπτοντας την ιδέα ενός σοφού και προνοητικού Θεού-Πατέρα, ο Νίτσε ανακαλεί την ηρακλείτεια παρομοίωση της δημιουργικής δύναμης του κόσμου με ένα παιδί που μαζεύει βότσαλα στην τύχη, τα στοιβάζει σε βουναλάκια από άμμο κι έπειτα τα κατεδαφίζει[11]. Το παιδί γνωρίζει μόνο να παίζει, η ύπαρξή του δεν έχει κάποια ηθική αιτία. Συμβολίζει την αρχή, την επαναλαμβανόμενη πρώτη στιγμή των όντων. Και η αθωότητά του έγκειται στην άγνοια των χρησιμοθηρικών προγραμματισμών και των τελικών σκοπών. Δημιουργεί και καταστρέφει ρίχνοντας ζάρια.

Ο Νίτσε συγκεφαλαιώνει προσθέτοντας ότι ο φυσικός κόσμος δεν υπακούει στις λογικές προσδοκίες των ανθρώπων που προκύπτουν μέσα από θεωρητικά μοντέλα και συμβολικές γλώσσες (λ.χ. μαθηματικά), αλλά στο χάος, εμφανίζοντας ακατάπαυστα υπερβολές, παραμορφώσεις και κενά. Τουτέστιν, η «φύση είναι τύχη». Ωστόσο, κρίνεται αμφίβολο κατά πόσον αυτή η δήλωση θα έβρισκε σύμφωνο ή ενάντιο τον «σκοτεινό φιλόσοφο» του κρυπτού Λόγου και της αφανούς αρμονίας. Ο βαθμός ταύτισης του νιτσεικού Ηρακλείτου με τον πραγματικό Ηράκλειτο εξακολουθεί ν’ αποτελεί ένα δυσεπίλυτο μυστήριο. Γιατί, σε τελική ανάλυση, εάν το αποτέλεσμα του κοσμικού γίγνεσθαι είναι πάντοτε η αρμονία, τότε και η εκ προοιμίου απόρριψη της λογικότητάς του είναι εξίσου ένοχη για «μεταφυσική» αυθαιρεσία.

Επιπλέον, σύμφωνα με τον Ηράκλειτο, είναι προτιμότερο να σβήνεται η ύβρις, δηλαδή η μάταιη απόπειρα υπέρβασης του κοσμικού Λόγου από το άτομο, παρά η φωτιά[12]. Από την άλλη πλευρά, για τον Νίτσε η μόνη αθέμιτη υπέρβαση έχει την μορφή της σωκρατικού τύπου λογοκρατίας, μίας ορθολογικής προσπέλασης του κόσμου. Εν τούτοις, μήπως η νιτσεϊκή βούληση του «Υπερανθρώπου» προς εδραίωση ιδίων αξιών και ανάπλαση του κόσμου κατ’ εικόνα του θα ηχούσε επίσης σαν επίδοξη ύβρις στα αυτιά του Εφεσίου; Προσωπικά πιστεύω πως ναι, καθώς δικαιολογεί τις ατομικές απόπειρες παράκαμψης του (οικουμενικού) Λόγου, στα πλαίσια της αυθυπέρβασης και της θέλησης για δύναμη. Συμπερασματικά, η σχέση του Νίτσε με τον Ηράκλειτο είναι περιπλοκότερη από μία απλή ταύτιση ή συνέχεια. Εάν πάντως συμφωνούν με σαφήνεια σε κάτι, αυτό είναι η αδυναμία της ανθρώπινης λογικής να αποκρυσταλλώσει από μόνη της τις καθολικές αλήθειες του κόσμου.

[1] Μάλιστα, ο Νίτσε προβάλλει στην ασκητική του Ηρακλείτου και την προσωπική του περιφρόνηση για την μάζα και τις φλύαρες πλην εφήμερες έγνοιές της. Γράφει ενδεικτικά: «Βέβαια, να κ’ η περίπτωση του Ηρακλείτου, που αποτραβήχτηκε στις ελεύθερες εκτάσεις και τα περιστύλια του τεράστιου ναού της Αρτέμιδας […] Ωστόσο, κι ο Ηράκλειτος απέφευγε αυτό που κ’ εμείς αποφεύγουμε σήμερα: το θόρυβο και τη φλυαρία των Εφεσίων, τη δημοκρατία τους, τις πολιτικές αθλιότητές τους, τα νεώτερα κατορθώματα της “αυτοκρατορίας” (της περσικής – με εννοείτε…), όλη τη βρομερή πραμάτεια του “σήμερα”, γιατί εμείς οι φιλόσοφοι χρειαζόμαστε πάνω απ’ όλα μια συγκεκριμένη ησυχία: χρειαζόμαστε ανάπαυση απ’ το “σήμερα”.», βλέπε: Νίτσε, Φ. (2015). Το πάθος για την αλήθεια (μτφρ. Β. Δουβαλέρης). Gutenberg, σελ.44.

[2] Κουτρούλης, Σ. (1994). Ὁ Θεὸς-Χορευτής: Περιπλάνηση στὸ λόγο τοῦ Φ. Νίτσε. Ἐκδόσεις Παπαζήση, σελ.194-204.

[3] Ηράκλειτος (1877). Περί Φύσεως, X. Heracliti Ephesii Reliquiae (ed. I. Bywater). Clarendon Press, σελ.4.

[4] Γράφει στην Χαρούμενη Γνώση: «Όχι, έχουμε βαρεθεί αυτήν την ασχήμια, την θέληση για αλήθεια με κάθε τίμημα, αυτήν την νεανική τρέλα στην πίστη της αλήθειας. Είμαστε πολύ φτασμένοι, πολύ σοβαροί, πολύ ευδιάθετοι, πολύ έμπειροι και βαθυστόχαστοι για αυτό το πράγμα… Δεν πιστεύουμε ότι η αλήθεια παραμένει αλήθεια αφού τραβήξει κάποιος το πέπλο της, έχουμε ζήσει πολλά για να το πιστέψουμε. Σήμερα θεωρούμε ότι είναι ζήτημα ευπρέπειας να μην επιθυμούμε να τα δούμε όλα γυμνά, να είμαστε παρόντες παντού, να καταλαβαίνουμε και να “ξέρουμε” τα πάντα.» (απόδοση του υποφαινομένου), βλέπε: Nietzsche, F. (2001). The Gay Science (J. Nauckhoff). Cambridge University Press, σελ.8.

[5] «ὁδὸς ἄνω κάτω μία καὶ ὠυτή», Ηράκλειτος, Περί Φύσεως, LXIX, ό.π., σελ.28.

[6] Ηράκλειτος, Περί Φύσεως, XLIV, ό.π., σελ.18.

[7] «Ἁρμονίη ἁφανὴς φανερῆς κρείσσων», Ηράκλειτος, Περί Φύσεως, XLVI, ό.π., σελ.19.

[8] «Τί γίνεται όμως αν η απόλαυση και ο πόνος είναι τόσο αλληλένδετα μεταξύ τους, που όποιος θέλει όσο περισσότερο γίνεται από το ένα πρέπει να έχει όσο περισσότερο γίνεται και από το άλλο; Αν όποιος θέλει να ευφρανθεί ως τον ουρανό, πρέπει να είναι έτοιμος για θλίψη μέχρι θανάτου;», βλέπε: Nietzsche 2001, ό.π., σελ.37-38.

[9] Hodgson, P. (1997). Hegel and Christian Theology: A Reading of the Lectures on the Philosophy of Religion. Fortress Press, σελ.3-21.

[10] Rayman, J. (2023). Nietzsche’s Heraclitus: Historical Figure and Personal-Philosophical Archetype. Nietzsche-Studien, 52(1), σελ.40-76.

[11] Νίτσε, Φ. (1995). Η Γέννηση της Τραγωδίας (μτφρ. Γ. Λάμψας). Εκδόσεις Κάκτος, σελ.275

[12] «Ὕβριν χρὴ σβεννύειν μᾶλλον ἢ πυρκαϊήν», Ηράκλειτος, Περί Φύσεως, CIII, ὅ.π., σελ.40.

Σημείωση "φ": Υπεύθυνος για το άρθρο είναι αποκλειστικά ο αρθρογράφος. Οι θέσεις του είναι προσωπικές και τίθενται σε δημόσιο διάλογο σε πνεύμα ελευθερίας.

Με αφορμή την τραγωδία των Τεμπών

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΩΝ ΤΕΜΠΩΝ

Γράφει ο Γ. Σαγιάς

11/03/2025

Ευρύτατο αντικυβερνητικό μέτωπο συνεκροτήθη από κόμματα, φορείς, ομαδώσεις και πολίτες για το θέμα τής τραγωδίας των Τεμπών και το αίτημα για δικαιοσύνη και αλήθεια έγινε και πολιτικό.

Ο πρόεδρος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κ. Σωκρ. Φάμελλος δήλωσε -μεταξύ άλλων- ότι "...Οι πολίτες μάς δίνουν μονότονα πλέον μια εντολή: Βρείτε τα για να φύγει αυτή η κυβέρνηση".

Από την μία πλευρά, επιχειρείται πολιτική κεφαλαιοποίηση μιας τραγωδίας με στρατηγική ευρέος μετώπου και αιχμή κεντρικό αίτημα "Παραιτηθείτε εδώ και τώρα κύριε Μητσοτάκη".

Από την άλλη πλευρά, ο πατριωτικός χώρος, ο οποίος θα μπορούσε να αποτελεί ομού την εθνική αντιπολίτευση με αιχμή τους εθνικιστές και με προοπτική κυβέρνησης, σπαράσσεται (φανερά ή υπογείως) από διχασμό, υποτιμήσεις των "άλλων", πρόταξη τριτευόντων στοιχείων διαφοροποίησης, διασπάσεις, υποτιμήσεις ομάδων ή ατόμων, εγωισμούς, προσωπικές στρατηγικές.

Είναι φανερό ποιοι καρπώνονται προς ώρας το πολιτικό αντικυβερνητικό πρόσημο των μεγαλειωδών συγκεντρώσεων, οι οποίες ανάγκασαν ακόμη και την κυβέρνηση να αλλάξει αφήγημα και ρητορική για να περιορίσει απώλειες ψηφοφόρων.

Αυτά όμως είναι "ψιλά γράμματα" για επικεφαλής πατριωτικών κομμάτων, κινημάτων, φορέων και προσωπικοτήτων, τα οποία και οι οποίοι επαναπαύονται σε κάποια δημοσκοπικά ευρήματα που δείχνουν μικρή άνοδο κάποιων κομμάτων ή μεγαλύτερη διείσδυση των γενικότερων απόψεών τους.

Η τραγωδία στα Τέμπη, δυστυχώς εργαλειοποιείται πολιτικά. Με ελεύθερη άποψη, επειδή τα επιχειρήματα -και δη στον δημόσιο διάλογο- δεν πρέπει να επιτρέπουν παρερμηνείες αλλά να είναι ξεκάθαρα, σημειώνεται ότι τόσο η τραγωδία στα Τέμπη, όσο και στο Μάτι, στη Μάνδρα, στο Σάμινα, στην Μαρφίν, δολοφονίες εθνικιστών (Φουντούλης, Καπελώνης) και τόσα ακόμη, δείχνουν την αποτυχία τού "κόμματος των πολιτικών κομμάτων" και των από δεκαετίες ποικιλόχρωμων εκφραστών του, την διαχρονική αναποτελεσματικότητά τους και -εν τέλει και εκ του κακού αποτελέσματος κρινόμενη- την επικινδυνότητά τους.

Ένα παλαιότερο σύνθημα των αναρχικών έλεγε: "Εσείς μιλάτε για βιτρίνες - εμείς μιλάμε για ζωές". Αξιοπρόσεκτο. Εμείς, αντιπροτείνουμε το εξής: Εθνικό λαϊκό μέτωπο για συγκρότηση ευρέος κινήματος με εθνικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά, το οποίο να υπηρετεί συγκροτημένο εθνικό σχέδιο εξόδου από την ποικιλότροπη κρίση και οργανωμένο συγκεκριμένο πρόγραμμα κυβέρνησης της πατρίδας μας. Χρειάζεται ένταση τής προσπάθειας με μεγίστη υπευθυνότητα, σοβαρότητα και τεκμηρίωση.

Στην ενότητα η δύναμη, στον αγώνα η ζωή, με σχέδιο η νίκη. Γιατί, τελικά, η αλήθεια είναι πως "Άλλοι ασχολούνται με πολιτικές βιτρίνες - εμείς νοιαζόμαστε στ' αλήθεια για ανθρώπινες ζωές".

Εθνομελλοντισμός: Ο Πόλος Φ, Φωτεινός Πόλος

ΕΘΝΟΜΕΛΛΟΝΤΙΣΜΟΣ: Ο ΠΟΛΟΣ Φ ΦΩΤΕΙΝΟΣ ΠΟΛΟΣ

Του Γ. Σαγιά

Ο Εθνομελλοντισμός θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κίνημα καθώς και σε έναν δυναμικό σχηματισμό.

Η ύπαρξη αυτή καθ' αυτή τής ιδέας ενός κινήματος που να μπορεί να μεταπλαστεί και σε πολιτικό σχηματισμό, έλκει την γένεσή της από την ανάγκη ευρύτερων εθνικών και κοινωνικών συσπειρώσεων -πέρα από τις λεγόμενες δεξιά και αριστερά παρατάξεις- για να αφυπνιστεί κόσμος κατά τής νέας τάξης πραγμάτων, να δομηθούν σημεία αντίστασης και αντεπίθεσης και να τεθεί νέα προοπτική με εθνικό πρόσημο.

Ο Εθνομελλοντισμός εντοπίζει μια αποπροσαρμογή στο πολιτικό σύστημα, στο σημείο όπου "βιαστές" και "βιαζόμενοι" κατ' αρχάς εξισώνονται και εν συνεχεία οι πρώτοι αποφασίζουν κατά των δεύτερων και οι δεύτεροι ψηφίζουν υπέρ των πρώτων! Εκεί εντοπίζεται κοινωνική αναταραχή και δυνατότητα επιτεύξεως ρήγματος στον τοίχο τού πολιτικού συστήματος. Ενός τοίχου ισχυροτάτου, τού οποίου τα δομικά υλικά αποτελούνται από την πολιτική, οικονομική, επικοινωνιακή, δικαστική, πανεπιστημιακή, αστυνομική και παντοειδής ελεγχόμενη εξουσία, με αρμούς μεταξύ τους σύμπλοκα και ισχυρά συμφέροντα.

Σε αυτό το σημείο, μπορεί να επιτευχθεί ρήγμα, όταν ετερόκλητα -εκ πρώτης όψεως- στοιχεία, αποφασίσουν να ομονοήσουν και να δράσουν από κοινού (διότι προς ώρας το "διαίρει και βασίλευε" χρησιμοποιείται επιτυχώς από τους συστημικούς και τους βαστάζους τους και έχει πεδίον αναφοράς τόσο σε αντιμαχόμενα όσο και σε φίλια πολιτικά στρατόπεδα, είτε πρόκειται για κόμματα είτε για ομαδώσεις είτε για προσωπικότητες). Υιοθετώντας μια φράση των Αμφικτυόνων τής πρώτης εν Ελλάδι Αμφικτυονίας (της αρχαίας Ανθήλης): "Ομονοούντων αδελφών συμβίωσις, παντός τείχους ισχυροτέρα", επιχειρείται να γίνει η υπέρβαση ώστε το διαχωριστικό "ετερόκλητα" να μεταπλαστεί στο αμφικτυονικό ενωτικό "αδέρφια". Γιατί, το έθνος είναι πάνω από τα κόμματα• γιατί τα κόμματα διχάζουν ενώ η πατρίδα ενώνει• γιατί οι ομοεθνείς είναι αδέρφια (ακόμη και αν -δυστυχώς- συγκρούονται)• γιατί χρειάζεται συνδυασμός πίστης, λογικής και ελεύθερης σκέψης για να νικηθεί η επελαύνουσα δυστοπία και η αποπροσανατολιστική ουτοπία από την προτεινόμενη υφ' ημών ευτοπία. Αλλά και γιατί μόνον οι εθνικώς κινούμενοι μπορούν να αποτελέσουν τον Φωτεινό Πόλο συσπείρωσης (από εδώ και πέρα, χάριν συντομίας, ο Πόλος Φ θα ονομάζεται ΠΦ) και να προκαλέσουν αυτό το ρήγμα, διότι αναρχικοί, αριστεριστές και δεξιιστές έχουν εν πολλοίς αλλοτριωθεί μέσα στο υπάρχον κρατικό μόρφωμα. Ένα κρατικό μόρφωμα που είναι συμπίλημα καπιταλισμού και κομμουνισμού, ως οι άλλες όψεις τού ιδίου νομίσματος, οι οποίες ευαγγελίζονται αντεθνικές -και κατόπιν αεθνικές- κοινωνίες, με απώτερο σκοπό τον πλανήτη χωρίς σύνορα και τον ομογενοποιημένο υβριδικό μετάνθρωπο / αντάνθρωπο, νεοσκλάβο και υποχείριο τής παγκόσμιας μηχανής τους ("αράχνης"). Όλοι αυτοί, επιθυμούν να κάνουν υποχρεωτική, πεπρωμένο τών πάντων την έλλειψη πατρίδας (η λαθρομετανάστευση, η απόπειρα αντικατάστασης πληθυσμών αλλά και η επίθεση εντός των τειχών κάθε έθνους για κατάργηση οτιδήποτε εθνικού, συντείνει σ' αυτό), οπότε και ένα υβριδικό είδος ανθρώπου χωρίς ρίζες, χωρίς στοιχεία συνεκτικότητας και συνοχής, χωρίς οικογενειακούς δεσμούς, με συρρικνωμένα (έως επιδιωκόμενης εξαφανίσεως) ήθη, έθιμα, παραδόσεις, ο οποίος θα μιλά μια "παγκόσμια γλώσσα" στην οποία θα έχουν αντιστραφεί λέξεις, έννοιες αλλά και αξίες, ιδανικά και θα συμβολίζεται με απλοποιημένα εικονίδια, πρωτόγονους ήχους και κραυγές. Οι χώρες υποβαθμίζονται σε χώρους, τα συστατικά στοιχεία των εθνών βάλλονται πανταχόθεν από τις ομαδώσεις με υπερεθνικό πρόσημο και απώτερο σκοπό την πολτοποίηση έως εξαφανίσεως λαών και εθνών. Με άλλες λέξεις, θέλουν να φτιάξουν τον άνθρωπο χωρίς ταυτότητα.

Όλα αυτά μάλιστα με το προκάλυμμα τού "προοδευτισμού", που όμως στην ουσία είναι ατομολατρία και εγωπάθεια, οι οποίες χρησιμοποιούν το προκάλυμμα συλλογικοτήτων για το συρρικνωμένο είναι τους, το οποίο σταδιακώς αντικαθίσταται από τον ζωντανό μεν, νεκρό πνευματικά και ψυχικά δε, μετάνθρωπο. Οι εκμεταλλευόμενοι, δεν κατανοούν ότι είναι υποχείρια των εκμεταλλευτών γιατί είναι βαθιά αλλοτριωμένοι. Εξ αυτών πηγάζει και η παγκόσμια "ατζέντα" για "ανοιχτά σύνορα", "υιοθεσία" παιδιών από άτομα τού ίδιου φύλου, αντικατάσταση τού Δημιουργού από δημιουργήματα των δημιουργημάτων του, καταστροφή έργων τέχνης αιώνιας αξίας, καταναλωτικά όνειρα και εικονική πραγματικότητα. Η ψυχική, πνευματική και βιολογική υπόσταση τού ανθρώπου βρίσκονται υπό κατοχή και η λογική υπό διωγμό!

Ο μέσος ψηφοφόρος λειτουργεί με βάση το συμφέρον, την ανάγκη, την συνήθεια, την προπαγάνδα, την αδιαφορία, την ιδεολογία, χωρίς βεβαίως να είναι ισομερώς μοιρασμένες αυτές οι λειτουργίες. Η δυνατότητα δημιουργίας ενός κινήματος, ενός δυναμικού σχηματισμού, έχει αρχή, σημείο γένεσης, ιστορικό υποκείμενο τον λαό, φορέα υλοποίησης ένα μέρος τού λαού και ηγεσία η οποία οδηγεί τις εξελίξεις και επιλέγει -ή εντοπίζει- τα σημεία δυνητικής ρήξης.

Ένα κίνημα, για να λογιστεί ως όντως κίνημα, πρέπει να αγκαλιαστεί από ευρείες ομάδες τού λαού, να μαζικοποιηθεί και να υποστηριχθεί. Για να συμβεί αυτό, πρέπει να εκφράσει την ουσία τού γενεσιουργού ρήγματος, πλαισιωμένη από ιδεολογία, εκ της οποίας θα μπορούσαν να επιλέγονται ως μεθοδολογία και τακτική τα ενωτικά χαρακτηριστικά χάριν τού μεγάλου σκοπού.

Ο Εθνομελλοντισμός, εδραζόμενος στον εθνικισμό, στον κοινωνισμό, στον ταυτοτισμό, στον οικολογισμό και στον κοινοτισμό, μπορεί μέσω μιας οργανικής δόμησης με αξιοκρατικές διαδικασίες να δημιουργήσει μία επίλεκτη ομάδα, η οποία θα μπορούσε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο όταν ο αγώνας, ενδεχομένως η συγκυρία, ίσως και το απρόοπτο, δημιουργήσουν την κατάλληλη ευκαιρία. Αυτή η ομάδα όμως, οφείλει να διαπνέεται από αρχές και αξίες, να έχει ανυστερόβουλο κίνητρο, συναγωνιστικότητα και συντροφικότητα, ευρύνοια και ευθυκρισία,

ευψυχία και αφοβία, να αντιμάχεται αρρωστημένους εγωισμούς και φιλαυτία, να μην είναι φιλοχρήματη και αμετροεπής και πολλά ακόμη. Όμως, καθοριστικό ρόλο θα μπορούσε να παίξει το αν προέρχεται από τα σπλάχνα τού, χωρίς εκπτώσεις, κινήματος. Και για να γίνει αυτό, εκπαιδευτικές διαδικασίες θα πρέπει να καλύψουν απώλειες, κενά και στρεβλώσεις ώστε να μην εκφυλιστεί και εξαφανιστεί αλλά -αντιθέτως- να προσανατολίσει την πορεία του σε αυτό που το ίδιο επιθυμεί, οραματίζεται και δρομολογεί.

Το πολιτικό σύστημα παγκοσμίως οδηγείται από τους άθλιους ταγούς του σε καταστροφή. Όχι από επιλογή αλλά από ανικανότητα. Κι αυτό είναι καλό! Διότι το σάπιο, το σαθρό, δεν πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει. Στο σημείο αυτό, εφιστάται προσοχή: το άθλιο πολιτικό σύστημα είναι αυτό που πρέπει να πάψει να υπάρχει και όχι το έθνος, το οποίο βάλλεται από το πολιτικό σύστημα. Το κράτος, δεν πρέπει να υπηρετεί το πολιτικό σύστημα των αντεθνικώς πραττόντων, πρέπει οπωσδήποτε να υπηρετεί το έθνος. Όμως, επειδή η ηγεσία τών συστημικών αντιλαμβάνεται την χρεωκοπία τους, αντιδρά και επαναπρογραμματίζει σε παγκόσμια κλίμακα -του διαστήματος πλέον συμπεριλαμβανομένου. Συνεπώς, δεν πρέπει να περιμένουμε την πτώση τού σηπομένου συστήματος με βάση την θεωρία τού "ώριμου φρούτου" αλλά πρέπει να επιταχύνουμε την αποπροσαρμογή του, τον εντοπισμό πιθανών και την δημιουργία και άλλων ρηγμάτων, τον συντονισμό και την οργάνωση μιας νέας εθνικής αντίστασης. Η αντικειμενική πραγματικότητα είναι δυναμική, μεταλασσόμενη, μπορεί να αλλάξει από τους βουλησιοκράτες, τους βελτιόδοξους, τους αγωνιζόμενους ευτοπιστές. Οι αρμοί τού τείχους είναι δυνατοί μεν, ευάλωτοι δε, ειδικά στα σημεία αιχμής που προκύπτει ή και δημιουργείται ρήγμα. Η επικυρίαρχη "αράχνη", φροντίζει τους ιστούς της, όμως το πολιτικό, οικονομικό, επικοινωνιακό, πανεπιστημιακό, αστυνομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό κατασκεύασμά της ήδη βάλλεται από σκόρπιες κινηματικές λογικές. Σκόρπιες μεν, υπαρκτές δε. Εάν οι εθνομελλοντιστές καταφέρουν να γίνουν η εστία ενός ευρέος κινήματος που θα στοχεύσει στα σημεία τής συστημικής καμπής, ο διεμβολισμός φαντάζει πιθανός και η απόπειρα αποσύνθεσης και γκρεμίσματος τού σάπιου εφικτή. Ο ΠΦ σηματοδοτεί τον αγώνα υπέρ τής πατρίδας και κατά τής σύγχρονης κατοχής (φανερής ή μη). Η ηγετική στοιβάδα των παγκοσμιοποιητών, ως εκφραστής τού παρόντος κατεστημένου, φυσικά και επιθυμεί να διατηρήσει και να επεκτείνει την παγκόσμια εξουσία, διότι αυτή σημαίνει κυριαρχία, δύναμη, προνόμια, δόξα, πλούτη, τα πάντα γι' αυτούς. Πράγμα που σημαίνει βεβαίως ότι θα συνεχίσουν να κάνουν τα πάντα για να διατηρήσουν αυτά τα οποία μεταξύ τους θεωρούν "κεκτημένα τους". Το εφιαλτικό παρόν και το εφιαλτικότερο μέλλον που προοιωνίζουν, είναι ήδη αποδείξεις αλλά και νέες ενδείξεις μιας ερχόμενης ζοφερότερης πραγματικότητας και μίας νέας μορφής σκλαβιάς, οι ταγοί τής οποίας από καιρό μελετούν πώς θα θέσουν την "τεχνητή νοημοσύνη", την "έξυπνη σκόνη", την "πολιτική για το διάστημα" και άλλα ανθρώπινα επιτεύγματα (πλην όμως με ιδιαιτέρως σαθρή για την ώρα ηθική και φιλοσοφική βάση και αμφιλεγόμενη προοπτική) στην υπηρεσία τους. Επεμβάσεις για έλεγχο τού νου εξ αποστάσεως, η άμεση αναγνώριση μέσω "κόκκων σκόνης" (μικροταχυϋπολογιστών) ενός σημαντικού τοπικού συμβάντος αμέσως με την γέννησή του με ταυτόχρονη μεταφορά τής πληροφορίας μέσω άλλων "κόκκων σκόνης" σε ένα "κέντρο ελέγχου", σχέδια διαστημικού πολέμου ως μηχανισμού επιβολής τής λεγόμενης νέας εποχής απανταχού τής γης, είναι προ των πυλών. Η χρήση πυρηνικής τεχνολογίας στο διάστημα ή και κατευθυνόμενης ενέργειας ως νέα απειλή να τεθούν εκτός λειτουργίας δορυφόροι, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην γη, τόσο σε επίπεδο αλλαγής τής γεωστρατηγικής όσο και στην καθημερινή ζωή πολιτών. Η δε τεχνητή νοημοσύνη ήδη έχει βληθεί από "βαθυψεύδη", τα οποία δημιουργούν αναταράξεις στο χρηματιστήριο (χωρίς να συνυπολογίσουμε τις επιπτώσεις τής "οικονομικής φούσκας" του από πολλών ετών κυκλοφορούντος ψηφιακά ανυπάρκτου χρήματος). Επιπλέον, τεχνητές ρομποτικές μήτρες ετοιμάζονται για να "καλλιεργηθούν" παιδιά, τα οποία θα πωλούνται ("διατίθενται") κατόπιν προπαραγγελίας. Ακόμη, δεν διαλανθάνει τής προσοχής μας ότι οι σήμερα λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις, θυσιάζουν πέρα από πάρα πολλά χρήματα και πάρα πολλά ανθρώπινα κορμιά στην μεγάλη σκακιέρα πάνω στην οποία διαμορφώνεται το πλανητικό -και διαστημικό- αύριο.

Παρ' όλ' αυτά, η αποπροσαρμογή είναι ορατή και το ρήγμα τού τείχους δυνητικά διευρυνόμενο. Ο Πόλος Φ, ο Φωτεινός Πόλος, ως συνισταμένη τής αποκρίσεως κομμάτων, συλλογικοτήτων και προσωπικοτήτων ελευθεροφρόνων, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως βάση υποδοχής, συμπύκνωσης και έκφρασης των υπαρκτών και διαχρονικών ιδιοτήτων, τάσεων και παρορμήσεων τής φυλής. Και ο Εθνομελλοντισμός θα μπορούσε να δώσει διέξοδο με κινηματική λογική και εθνική πίστη, μετουσιώνοντας τον αγνό και άδολο πατριωτισμό σε υπέρ έθνους συντονισμένη, διαρκή και ανυποχώρητη πράξη. Σαφώς χρειάζεται ένα νέο όραμα, με παγκόσμιο βεληνεκές, το οποίο να συμπεριλαμβάνει τα έθνη, τις γλώσσες, την διαφορετικότητα, ως βασικά δομικά συστατικά του αλλά συγχρόνως να δίνει και ανθρώπινη προοπτική. Λόγια καθαρά και όχι μισόλογα ουτοπικά: Οι πιθανές περιστασιακές συγκρούσεις εθνών, θα μπορούσαν να είναι προτιμητέες ενός αντανθρώπινου παγκόσμιου ολοκληρωτισμού.

Γεώργιος Δ. Σαγιάς

Το Ισλάμ ως πρόβλημα

του Γ. Σαγιά

04/02/2025

Το Ισλάμ αναφέρεται ως θρησκεία μονοθεϊστική την οποία διαμόρφωσε ο Μουχάμαντ (Μωάμεθ) στις αρχές του 7ου μ.Χ. αιώνα. «Γραμματικώς η λέξη islam είναι απαρέμφατο του ρήματος aslama, το οποίο σημαίνει ΄΄αποδέχομαι΄΄, υποτάσσομαι, παραδίνομαι• συνεπώς συμπυκνώνει τις έννοιες που εκφράζουν οι λέξεις: αποδοχή, παράδοση, υποταγή, αφοσίωση. Ο απαρεμφατικός τύπος προσδίδει δυναμικό τόνο συνέχειας• πρόκειται για μια ΄΄εσωτερική κατάσταση, η οποία επαναλαμβάνεται και ανανεώνεται΄΄».1

Η λέξη islam «ήταν κατά την προϊσλαμική περίοδο σε χρήση στο εμπορικό λεξιλόγιο των ανθρώπων της Μέκκας και σήμαινε τη ΄΄συμφωνία΄΄, τη ΄΄συνθήκη΄΄, το λόγο τιμής για το ΄΄κλείσιμο΄΄ μιας υποθέσεως. Ο Μωάμεθ με το κήρυγμά του έδωσε νέο περιεχόμενο και δύναμη στον παλαιό όρο, χρησιμοποιώντας τον από την πρώτη φάση της δράσεώς του, για να δηλώσει την υπαρξιακή υπακοή στην κλήση του Αλλάχ και να προσδιορίσει το σκοπό και τον προσανατολισμό των οπαδών του».2

Οι οπαδοί τού Ισλάμ ονομάζονται muslim (μουσουλμάνος, - νοι), ενώ στα ελληνικά ονομάζονται και Μωαμεθανοί (όρος που δεν γίνεται αποδεκτός από τους μουσουλμάνους διότι δεν λατρεύουν αυτόν καθαυτόν τον Μωάμεθ παρά το ότι ακολουθούν τη διδασκαλία του). Το ιερό τους βιβλίο είναι το Κοράνιο, το οποίο θεωρούν ως το πρώτο στήριγμα του «οίκου του Ισλάμ», ενώ τα Χαντίθ είναι το δεύτερό τους στήριγμα και -τρόπον τινα- συμπληρώνει το πρώτο.

«Σημείο αναφοράς στην εκδήλωση της καθημερινής θρησκευτικότητας, στην έκφραση του θεολογικού και μη λόγου, στο στοχασμό, στην τέχνη, στην κοινωνική συμπεριφορά και, τέλος, στην έκφραση πολιτικών αντιλήψεων παραμένει μέχρι σήμερα στον κόσμο του Ισλάμ το Κοράνιο».3

Ο Μωάμεθ επιτελούσε καθημερινώς μια έντονη διαθρησκευτικότητα και δημιούργησε το Ισλάμ, προσεταιριζόμενος στοιχεία από τον Ιουδαϊσμό και τον Χριστιανισμό. Θεώρησε τον Χριστιανισμό μέγεθος περιορισμένο τοπικώς και χρονικώς και υιοθέτησε τακτικές βίας και επιθετικότητας για να μειώσει την επιρροή του. Ενδεικτικά αναφέρονται κάποια αποσπάσματα του Κορανίου που συνηγορούν στο ανωτέρω:

Κεφάλαιο (Σούρα) Β΄: «Μάχεσθαι μέχρις ότου αποσοβηθή αφ’ υμών ο κίνδυνος του πειρασμού, και όταν δεν υπάρχη άλλη λατρεία ειμή η του μόνου Θεού. Αν οι εχθροί θέσωσι τέρμα εις τας πράξεις αυτών, τότε ας παύσωσιν αι εχθροπραξίαι, εκτός αν πρόκειται περί ασεβών».4

Κεφάλαιο (Σούρα) Δ΄: «Εάν γυνή τις υμών πράξη ατιμίαν τινά (σσ. πορνεία ή μοιχεία), προσκαλέσατε τέσσαρας μάρτυρας εξ υμών, και αν ούτοι καταμαρτυρήσωσι, τότε κλείσατε αυτήν εις τον οίκον, μέχρι θανάτου της, ή μέχρις ου προμηθεύση αυτή ο Θεός μέσον σωτηρίας».5

Κεφάλαιο (Σούρα) Θ΄: «Όταν παρέλθωσιν οι ιεροί μήνες (σσ. σεληνιακοί μήνες), τότε φονεύετε τους πολυθεϊστάς όπου αν συναντήσετε, ζωγρείτε δε πολιορκούντες και ενεδρεύοντες αυτούς. Εάν όμως μετανοήσωσιν, άφετε αυτούς ελευθέρους, καθότι ο Θεός είναι μακρόθυμος και ελεήμων».6

Κεφάλαιο (Σούρα) ΙΖ΄: «Θα εξαφανίσωμεν ή θα τιμωρήσωμεν σκληρώς απάσας τας χώρας της γης προ της ελεύσεως της ημέρας της κρίσεως. Αύτη εστίν απόφασις εγγεγραμμένη εις τας αιωνίους δέλτους».7

Κεφάλαιο (Σούρα) ΜΖ΄: «Οπόταν συναντάτε τους απίστους φονεύετε και κατασφάζετε συγκρατούντες στερεώς τα δεσμά τού αιχμαλώτου».8

Μετά το θάνατο του Μωάμεθ, η βία και η επιθετικότητα έναντι οποιουδήποτε «μη μουσουλμάνου» συνεχίστηκαν «κατά τας γραφάς» με ένταση (φορές μειούμενη, φορές αυξανόμενη). Σύμφωνα με τον Goldziher «Οι υπέρμαχοι του Ισλάμ δεν είχαν να ασχοληθούν τόσο με τη μεταστροφή των απίστων στην πίστη όσο με την υποταγή τους».9 Παρά ταύτα, παλαιότερα κείμενα χριστιανών της εποχής υποτιμούσαν την παρουσία του Ισλάμ. Αυτή η λάθος εκτίμηση πολλών και η ήπια πολεμική εναντίον του Ισλάμ, σε συνδυασμό με την τρέχουσα κάθε φορά πολιτική, οδήγησε σταδιακώς σε τραγικά αποτελέσματα, ήτοι -μεταξύ άλλων- σε εποικισμούς και εξισλαμισμούς: «Είναι ουσιαστικά αδύνατο να υπολογίσουμε την έκταση στην οποία οι μουσουλμάνοι εποίκησαν τις πόλεις της Ανατολής κατά το τέλος του 12ου και τις αρχές του 13ου αιώνα (....) Υπήρχαν επίσης πόλεις -όπως η Δάδυβρα- όπου οι χριστιανοί εκδιώχθηκαν εντελώς και η πόλη εποικίστηκε αποκλειστικά από μουσουλμάνους. Η εφαρμογή τέτοιας πολιτικής βίαιας εκδίωξης και εποικισμού αναμφίβολα εξηγεί τη γρήγορη εξάλειψη του χριστιανισμού από την Άγκυρα του 12ου αιώνα και ίσως επίσης και από άλλες πόλεις».10

Σήμερα, οι μουσουλμάνοι παγκοσμίως αποτελούν περίπου το 20% του πληθυσμού, δεδομένου ότι σημείωσαν μεγάλη αύξηση: «(...) στο δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα από το 15% έφθασαν στο 20% του πληθυσμού της γης. Σε πολλές χώρες της Ασίας και της Αφρικής έχουν την απόλυτη πλειοψηφία. Ολόκληρη η τεράστια ζώνη που εκτείνεται από τον Βόλγα προς βορρά μέχρι τη Μαδαγασκάρη προς νότο και από το Καράτσι του Πακιστάν ανατολικά μέχρι το Ντακάρ της Σενεγάλης δυτικά είναι ισλαμική, ενώ ανατολικότερα δεσπόζει ο μουσουλμανικός όγκος της Ινδονησίας. Εκτός αυτού, η σύγχρονη μεγάλη μετανάστευση πληθυσμών -κυρίως προς το Δυτικό κόσμο- έχει ως αποτέλεσμα την παρουσία μουσουλμάνων σε περισσότερες από 184 χώρες».11 Αν, μάλιστα, συνυπολογισθούν η λαθρομετανάστευση, οι προσφυγικές ροές και ο πόλεμος που έχει εξαπολύσει διάφορες ομάδες τζιχαντιστών, τότε ο θρησκευτικός δυναμισμός και η -όχι μόνο θρησκευτική- επεκτατικότητα δεν πρέπει -για άλλη μια φορά- να υποτιμηθούν. Εξάλλου, δεν είναι χρονικώς μακρινή η χαρακτηριστική δήλωση του 1997 τού Ταγίπ Ερντογάν (τότε δημάρχου Κωνσταντινουπόλεως): «Η δημοκρατία μας είναι μόνο το τραίνο στο οποίο επιβαίνουμε μέχρι να επιτύχουμε το στόχο μας. Τα τζαμιά είναι οι στρατώνες μας, οι μιναρέδες είναι οι ξιφολόγχες μας, οι τρούλοι τα κράτη μας και οι πιστοί οι στρατιώτες μας».12

Εντός αυτού του αδρομερούς παρουσιαζόμενου πλαισίου, ο προσεκτικός μελετητής του Ισλάμ, του Κορανίου και της απανταχού συμπεριφοράς των μουσουλμάνων μπορεί να εντοπίσει τα εξής:

1) Το Ισλάμ υπονομεύει τον κοσμικό χαρακτήρα τού κράτους, διότι έχει θρησκευτικό χαρακτήρα.

2) Είναι ασύμβατο με τις θεμελιώδεις ελευθερίες που αναγνωρίζονται από τα κράτη της λεγόμενης -δοκίμως ή αδοκίμως- «δύσης».

3) Χρησιμοποιεί ρητορική μίσους και υποκινεί σε τέλεση ανθρωποκτονιών.

4) Ανάγει το Κοράνιο πάνω από το Νόμο κάθε χώρας, άρα επιδιώκει την ανομία και την κατάλυση του πολιτεύματος, αρνούμενο να συμμορφωθεί προς τους νόμους εξαιτίας θρησκευτικών πεποιθήσεων.

5) Υπονομεύει την ειρήνη και την ασφάλεια στις χώρες όπου υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν σε άλλη θρησκεία, δόγμα, δοξασία.

6) Θεωρεί οποιονδήποτε «μη μουσουλμάνο» άπιστο ο οποίος πρέπει να προσηλυτισθεί ή να εκτελεσθεί.

7) Προτρέπει σε εκτέλεση οποιουδήποτε ήταν ισλαμιστής και αποφάσισε να αλλάξει θρησκεία ή δόγμα, δηλαδή ασκεί τρομοκρατία.

8) Με (παρα)λογική «μονόδρομου» αρνείται την εξασφάλιση της αναγνώρισης και του σεβασμού των δικαιωμάτων των άλλων, αφού συλλήβδην τους θεωρεί «απίστους», συνεπώς αντιτίθεται στο γενικό, στην ευνομούμενη πολιτεία και στη δημοκρατία.

9) Διεκδικεί ιδιαίτερη αντιμετώπιση των μουσουλμάνων και συνεπώς ακυρώνει την έννοια της ισονομίας.

10) Υιοθετεί τον φόνο, ακυρώνοντας την ανθρώπινη ύπαρξη.

Η συνέχιση της υπάρξεως των γενεσιουργών αιτίων και των σχεδίων για ένταση της μετανάστευσης, της λαθρομετανάστευσης και των προσφυγικών ροών, η υπογεννητικότητα Ελλήνων και λοιπών Ευρωπαίων (κατοίκων βασικών περιοχών υποδοχής των ανωτέρω), η επιδίωξη να θεωρείται το Κοράνι σαν υπέρτατος νόμος και -κυρίως- η αδυναμία της «δυτικής» φιλελεύθερης νομολογίας αλλά και η όσμωση που επιλέγεται μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων (από τους πρώτους) δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα το οποίο εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους τόσο για τη συνέχιση υπάρξεως της Ελλάδας και των Ελλήνων όσο και της Ευρώπης και των Ευρωπαίων εν γένει -και όχι μόνο. Διότι έθνη και λαοί οδηγούνται σε απεθνοποίηση και ισλαμοποίηση (με ό,τι σημαίνουν αυτά) και διά της αντικατάστασης πληθυσμών, και διά του προσηλυτισμού και της μεταστροφής γηγενών στο Ισλάμ.

Όπως σημειώνει ο Χρήστος Τσιαχρής, «οι νόμιμοι ή παράνομοι μουσουλμάνοι μετανάστες είναι πιθανό να επιδιώξουν τη βίαιη κατάληψη της εξουσίας και την εγκαθίδρυση ισλαμικών καθεστώτων. Αν δεν καταφύγουν στη βία, εκμεταλλευόμενοι το δίκαιο των ευρωπαϊκών κρατών θα συνεχίσουν να πολιτογραφούνται οι ίδιοι ή τα τέκνα τους -επομένως κι αυτοί θα είναι οι μελλοντικοί ψηφοφόροι ισλαμικών κομμάτων που θα επιδιώξουν την εγκαθίδρυση θεοκρατικών κρατών. Ακόμα, όμως, και αν δεν πολιτογραφηθούν σε κάποιο κράτος της Ευρώπης, επικαλούμενοι τα ανθρώπινα δικαιώματα θα κατορθώνουν να παραμένουν στην Ευρώπη υπό καθεστώς πρόσφυγα ή μετανάστη, συντελώντας στον εξισλαμισμό της».13 Σύμφωνα με τον Γιάννη Κολοβό, «Η όλη κατάσταση οδηγεί στην διάλυση της κοινωνικής συνοχής και στην δημιουργία αισθήματος ανασφάλειας για τους γηγενείς, καχυποψίας απέναντι στους μουσουλμάνους και γενικότερης δυσανεξίας με τους μετανάστες».14

Εν κατακλείδι: Το Ισλάμ είναι ωρολογιακή βόμβα για την Ελλάδα, την Ευρώπη γενικότερα και κάθε κοινωνία που θέλει να ζει ελεύθερα. Οι συζητήσεις και οι ενέργειες πρέπει να μετατοπίσουν την προτεραιότητα από το «ποιος ευθύνεται» στο «πώς λύνεται το πρόβλημα». Τα εθνικά κινήματα θα μπορούσαν να δώσουν τη λύση, με υπευθυνότητα και σοβαρότητα.

Γ. Σαγιάς

Παραπομπές:

C. J. Adams, A Reader’s Guide to the Great Religions (New York, London 1965), 288 στο Αναστασίου (Γιαννουλάτου) - Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας, Ισλάμ - Θρησκειολογική επισκόπηση, εκδ. ΤΟ ΒΗΜΑ - Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε., Αθήνα, 2016, σελ. 29
Αναστασίου (Γιαννουλάτου) - Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας, Ισλάμ - Θρησκειολογική επισκόπηση, εκδ. ΤΟ ΒΗΜΑ - Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε. (ειδική έκδοση – φωτοτυπική ανατύπωση παλαιοτέρου ομότιτλου βιβλίου), Αθήνα, 2016, σελ. 29
Αλέξανδρος Καριώτογλου, Εισαγωγή στο Κοράνιο, στο Το Ιερό Κοράνιο, εκδ. δημιουργία, Αθήνα, 1995, σελ. ιζ΄
Το Ιερό Κοράνιο, μετάφραση – σχόλια Γεράσιμου Ι. Πεντάκη, Κεφ. Β΄ - Η ΒΟΥΣ, εδάφιο 189, εκδ. δημιουργία, Αθήνα, 1995, σελ. 32
Το Ιερό Κοράνιο, ό.α., Κεφ. Δ΄ - ΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ, εδάφιο 19, σελ. 65
Το Ιερό Κοράνιο, ό.α., Κεφ. Θ΄ - Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ, εδάφιο 5, σελ. 136
Το Ιερό Κοράνιο, ό.α., Κεφ. ΙΖ΄ - Η ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΟΔΟΙΠΟΡΙΑ, εδάφιο 60, σελ. 205
Το Ιερό Κοράνιο, ό.α., Κεφ. ΜΖ΄ - Ο ΜΩΑΜΕΘ, εδάφιο 4, σελ. 375
I. Goldziherm Vorlesungen uber den Islam, Heilderberg 1925, s. 25, στο Μ. Μπέλλος κ.ά. Η Ορθόδοξη Εκκλησία σε Ανατολή και Δύση – Η Ορθοδοξία ως Κληρονομιά, τ. β΄, εκδ. ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σελ. 118
Σ. Βρυώνης, Η παρακμή του μεσαιωνικού ελληνισμού στη Μικρά Ασία και η διαδικασία εξισλαμισμού (11ος – 15ος αιώνας), εκδ. Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 1996, σελ. 165
Αναστασίου (Γιαννουλάτου), ό.α., σελ. 32
Χρήστος Τσιαχρής, Μιναρέδες – Οι λόγχες τού Ισλάμ στην Ευρώπη, εκδ. Θούλη, Αθήνα, 2014, σελ. 13
Χρήστος Τσιαχρής, ό.α., σελ. 159
Γιάννης Ηλ. Κολοβός, Το τέλος μιας ουτοπίας, εκδ. ΠΕΛΑΣΓΟΣ, Αθήνα, 2008, σελ. 245

Η νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων και το ζήτημα της προβλεψιμότητάς τους

Η νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων και το ζήτημα της προβλεψιμότητάς τους.

Γράφει ο Άρης Πετράκης

27-11-2024

Στις 14 Νοεμβρίου 2024 ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, κ. Δένδιας, ενημέρωσε την Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής για τη σχεδιαζόμενη νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων[1] για τα έτη 2024-2035. Τα θέματα τα οποία αναπτύχθηκαν στο ανοικτό μέρος της συνεδρίασης της επιτροπής ήταν η καινοτομία στον χώρο των Ε.Δ., το πρόγραμμα εξοπλισμών (φρεγάτες, υποβρύχια, αεροσκάφη κ.λπ.), η μεταρρύθμιση της Εφεδρείας και της Εθνοφυλακής, της στρατιωτικής δικαιοσύνης, των στρατιωτικών νοσοκομείων κ.λπ.. Από όλα όσα αναφέρθηκαν, τα Μ.Μ.Ε. ανέδειξαν την κατάργηση κάποιων μονάδων και υπηρεσιών και το κλείσιμο 137 στρατοπέδων, διότι θα έχουν άμεση επίπτωση στην τοπική οικονομία κάποιων πόλεων και ίσως οδηγήσουν σε τοπικές διαμαρτυρίες και κινητοποιήσεις.

Ο γράφων δεν είναι ειδικός επί αμυντικών θεμάτων, αλλά διαβάζοντας την ομιλία του Υπουργού Εθνικής Άμυνας[2], εντυπωσιάσθηκε από την αναφορά στο καινοτόμο σύστημα anti-drone «Κένταυρος», το οποίο τοποθετημένο σε φρεγάτα που έπλεε στην Ερυθρά Θάλασσα κατέρριψε δύο drones σε συνθήκες μάχης. Η δημιουργία ενός οπλικού συστήματος, τις δυνατότητες του οποίου δεν γνωρίζει ο εκάστοτε εχθρός προσδίδει πλεονέκτημα στις ελληνικές Ε.Δ. και σίγουρα είναι μία καλή αρχή για τον εκσυγχρονισμό τους. Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι ποιά είναι η κατάσταση με τα υπόλοιπα οπλικά συστήματα και με τη δομή, την εκπαίδευση και τα σχέδια επιχειρήσεων των ελληνικών Ε.Δ..

Όσον αφορά τα οπλικά συστήματα που χρησιμοποιούν οι Ε.Δ., είναι σχεδόν στο σύνολό τους κατασκευασμένα στο εξωτερικό και έχουν αγοραστεί ή παραχωρηθεί με διάφορες διακρατικές συμφωνίες στη χώρα μας. Από τη στιγμή που έχουν κατασκευαστεί από πολεμικές βιομηχανίες άλλων χωρών, είναι γνωστές οι δυνατότητές τους και ο εχθρός ξέρει τι να περιμένει από τη χρήση τους. Μάλιστα, ο εχθρός στις περισσότερες περιπτώσεις διαθέτει τα ίδια οπλικά συστήματα και τα γνωρίζει απόλυτα. Επίσης, είναι λίγο-πολύ γνωστός ο χρόνος ζωής τους, η διαθεσιμότητά τους λόγω έλλειψης ή όχι ανταλλακτικών και η διασπορά τους σε όλη την επικράτεια. Το ελληνικό πρόγραμμα εξοπλισμών φαίνεται ότι θα συνεχίσει να στηρίζεται σε προμήθειες από το εξωτερικό, επομένως η κατάσταση ελάχιστα πρόκειται να αλλάξει. Ένα ζήτημα που παραμένει μυστικό - και είναι λογικό να παραμένει - είναι αν τα οπλικά συστήματα που προμηθεύεται η Ελλάδα συνοδεύονται από όρους σχετικά με την χρήση τους και πιθανώς από προγράμματα που επιτρέπουν την απενεργοποίησή τους από τον πωλητή. Για παράδειγμα, θα μπορούν ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη (αμερικανικής ή γαλλικής κατασκευής) να αποσταλούν στην Κύπρο αν δεχθεί περαιτέρω επίθεση από την Τουρκία ή θα παραμείνουν καθηλωμένα στα αεροδρόμια, είτε διότι υπάρχει ρήτρα μη χρήσης τους κατά κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ είτε διότι κάποιος στο άλλο ημισφαίριο της Γης πάτησε ένα κουμπί και τα «κλείδωσε»; Τα ανωτέρω δεν είναι θεωρίες συνωμοσίας, διότι καθημερινά ακούμε στα δελτία ειδήσεων ότι οι Η.Π.Α., Αγγλία και η Γαλλία θα δώσουν ή δεν θα δώσουν άδεια χρήσης οπλικών συστημάτων που έχουν παραχωρήσει στην Ουκρανία για να πλήξει η τελευταία στόχους εντός της ρωσικής επικράτειας[3]. Επομένως, τα οπλικά συστήματα που παραχωρούνται συνοδεύονται από όρους σχετικά με την αμυντική ή επιθετική χρήση τους και η Ελλάδα δεν φαίνεται να είναι η εξαίρεση στον κανόνα.

Η δομή, η εκπαίδευση και τα σχέδια επιχειρήσεων των ελληνικών Ε.Δ. θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά και να τους προσδώσουν πλεονέκτημα έναντι των εχθρών υπό προϋποθέσεις. Κι εδώ όμως παρατηρείται η ίδια κατάσταση με αυτή των εξοπλισμών. Από την ιστορία γνωρίζουμε ότι μετά την Επανάσταση του 1821 το σύγχρονο ελληνικό κράτος διαχρονικά στηρίχθηκε για την οργάνωση και εκπαίδευση των Ε.Δ. του στις εκάστοτε συμμαχικές αποστολές. Οι ελληνικές Ε.Δ. αντέγραφαν και εφάρμοζαν το δόγμα και την εκπαίδευση ξένων στρατών κι αυτό άλλοτε οδηγούσε σε πολεμικές επιτυχίες και άλλοτε σε αποτυχίες, αναλόγως των συνθηκών. Από τον Β’ Π.Π. και μετά οι ελληνικές Ε.Δ. ακολούθησαν αρχικά το βρετανικό πρότυπο οργάνωσης και εκπαίδευσης και στη συνέχεια το αμερικανικό. Για παράδειγμα οι Ειδικές Δυνάμεις του στρατού προήλθαν από τον Ιερό Λόχο, που εκπαιδεύτηκε από τους βρετανούς S.A.S. κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π.[4]. Στην εποχή μας η «μόδα» είναι να μετονομάζουμε τις Ειδικές Δυνάμεις σε Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων ακολουθώντας αμερικανικά πρότυπα[5]. Ασχέτως όμως της ορολογίας που χρησιμοποιείται κάθε φορά, το σίγουρο είναι ότι λόγω της συμμετοχής της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, η δομή, η εκπαίδευση και τα σχέδια επιχειρήσεων των ελληνικών Ε.Δ. ακολουθούν ΝΑΤΟϊκά πρότυπα με σκοπό την τυποποίηση διαδικασιών και την ανάπτυξη και διατήρηση της δυνατότητας συνεργασίας με τις Ε.Δ. των υπολοίπων κρατών-μελών του ΝΑΤΟ. Το γεγονός αυτό κάνει τις ελληνικές Ε.Δ. προβλέψιμες και από πλευράς προσωπικού και εκπαίδευσης αυτού από τη στιγμή που η Τουρκία, η σημαντικότερη απειλή για την Ελλάδα, είναι «σύμμαχός» της στο ΝΑΤΟ επομένως έχει πρόσβαση σε σχετικές πληροφορίες. Για παράδειγμα, ο εχθρός γνωρίζει σε μεγάλο βαθμό τη δομή των ελληνικών Ε.Δ., τη στελέχωσή τους και το επίπεδο εκπαίδευσης του προσωπικού τους, επομένως γνωρίζει τις δυνατότητές τους από πλευράς ανθρώπινου προσωπικού και διαδικασιών (ικανότητα, ηθικό, διαδικασίες λήψης αποφάσεων κ.λπ.). Επομένως, αν μία περιοχή καλύπτεται από μία μονάδα επιπέδου λ.χ. τάγματος, ο εχθρός γνωρίζει πάνω-κάτω τον αριθμό στρατιωτών, τις ειδικότητές τους και τα όπλα που χρησιμοποιούν. Ομοίως, στο επίπεδο των αξιωματικών που λαμβάνουν αποφάσεις, ο εχθρός γνωρίζει ποιό δόγμα ακολουθούν (σε επίπεδο στρατηγικό, επιχειρησιακό και τακτικό), τί εκπαίδευση έχουν λάβει και τι προσωπικό όπλα έχουν στη διάθεσή τους. Μάλιστα, συχνά τα στελέχη των εχθρών έχουν συνεκπαιδευτεί με στελέχη των ελληνικών Ε.Δ. στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, επομένως γνωρίζουν τί μπορούν να περιμένουν από τις ελληνικές Ε.Δ.. Το μόνο παρήγορο είναι ότι αυτή η γνώση είναι αμφίδρομη, δηλαδή και οι Έλληνες γνωρίζουν πάνω-κάτω τον εχθρό. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Αζερμπαϊτζάν κέρδισε τον πρόσφατο πόλεμο με την Αρμενία, λόγω της απρόσμενης για τους Αρμένιους ευρείας χρήσης drones τουρκικής κατασκευής.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα ανωτέρω, ο γράφων καταλήγει στην πρόταση ότι η διαλειτουργικότητα των ελληνικών Ε.Δ. με λοιπές Ε.Δ. κρατών-μελών του ΝΑΤΟ πρέπει να επιδιώκεται στο βαθμό που δεν παρακωλύει την εθνική άμυνα. Η συμμετοχή τμημάτων των ελληνικών Ε.Δ. σε πολυεθνικές εκπαιδεύσεις και επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ στο εξωτερικό, παρότι οδηγεί στην απόκτηση γνώσεων και εμπειρίας από τους Έλληνες στρατιωτικούς, δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός, ιδίως όταν δεν εξυπηρετεί την εθνική πολιτική και τις επιδιώξεις της χώρας αλλά αντίθετα παρέχει χρήσιμες πληροφορίες στον εχθρό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αποτυχημένη επιχείρηση στη Λιβύη, που οδήγησε στον θάνατο και τον τραυματισμό στελεχών των Ε.Δ.[6], χωρίς αντίκρυσμα για τις εθνικές επιδιώξεις (αν υπάρχουν τέτοιες για το πολιτικό καθεστώς).

Κατά τη γνώμη του γράφοντος, η ύπαρξη προβλέψιμου στρατιωτικού προσωπικού, από πλευράς δόγματος και εκπαίδευσης, είναι χειρότερη από την χρήση οπλικών συστημάτων γνωστών στον εχθρό. Ανατρέχοντας στην ιστορία μπορούμε να σταθούμε στην περίπτωση του Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος κέρδισε πολλές μάχες διότι χρησιμοποίησε ένα καινοτόμο για την εποχή του όπλο, την σάρισα, που δεν διέθεταν οι αντίπαλοί του αλλά κυρίως διότι εφάρμοσε στρατηγήματα που δεν μπορούσαν να προβλέψουν οι αντίπαλοί του. Οι Φινλανδοί, επίσης, κατάφεραν να αμυνθούν επιτυχώς έναντι των Σοβιετικών κατά τον Σοβιετοφινλανδικό πόλεμο του 1939 διότι στηρίχθηκαν στους ελεύθερους σκοπευτές και σε μικρές ομάδες στρατιωτών που μετακινούνταν ταχύτατα με σκι και αιφνιδίαζαν τον εχθρό. Η σύνθεση των ομάδων αυτών, από πλευράς αριθμού στρατιωτών και ειδικοτήτων, και οι δυνατότητές τους ήταν άγνωστες στους Σοβιετικούς. Δηλαδή, οι Φινλανδοί εφάρμοσαν τακτικές μη αναμενόμενες από τον εχθρό και αυτό οδήγησε στην επιτυχία.

Συνεπώς, δεν αρκεί οι ελληνικές Ε.Δ. να αποτελούνται από «ευέλικτες Μονάδες, μεγάλης πληρότητας», όπως προβλέπεται στον σχεδιασμό του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας για το 2024-2035. Πρέπει, επιπλέον, να αναπτύξουν δόγμα και ικανότητες άγνωστες ή μη προβλέψιμες από τον εκάστοτε εχθρό, που θα τους επιτρέψουν να αμυνθούν αποτελεσματικά σε περίπτωση επίθεσης και, γιατί όχι, να επιτεθούν όποτε χρειαστεί. Το σημαντικότερο όμως είναι να υπάρχει η πολιτική βούληση χρήσης των Ε.Δ. όπου και όποτε χρειαστεί χωρίς δεσμεύσεις έναντι τρίτων. Προϋπόθεση για όλα τα ανωτέρω είναι να εγκαταλείψει η πολιτική ηγεσία το ηττοπαθές δόγμα «δεν διεκδικούμε τίποτα».

[1] Στο εξής: Ε.Δ.

[2] https://www.mod.mil.gr/enimerosi-tis-diarkoys-epitropis-ethnikis-amynas-exoterikon-ypotheseon-tis-voylis/

[3] https://www.lifo.gr/now/world/oykrania-ti-opla-ehei-parei-apo-ti-dysi-poia-hora-edose-ta-pio-polla

[4] https://cognoscoteam.gr/archives/15358

[5] https://geetha.mil.gr/synekpaideysi-eidikon-dynameon-dynameon-eidikon-epicheiriseon-ellados-ipa-italias/

[6] https://www.kathimerini.gr/politics/foreign-policy/562621960/livyi-pente-oi-nekroi-ellines-apo-to-trochaio-dystychima/